Odbarczanie jamy otrzewnej (paracenteza) - zabieg polega na nakłuciu jamy brzusznej i usunięciu nadmiaru płynu, który się tam znajduje (wodobrzusza). Zabieg ten jest stosunkowo prosty. Przeprowadza się go ambulatoryjnie, w znieczuleniu miejscowym.
Co to jest otrzewna?
Otrzewna jest błoną surowiczą łącznotkankową, sprężystą dzięki włóknom, wyściełającą jamę brzuszną dwoma warstwami. Pierwsza z nich to otrzewna ścienna, która pokrywa ściany jamy brzusznej, druga warstwa to otrzewna trzewna i pokrywa ona narządy we wnętrzu jamy brzusznej. Między tymi dwoma warstwami tworzy się przestrzeń, w której znajduje się płyn otrzewnowy. W zależności od położenia względem otrzewnej narządy jamy brzusznej i miednicy dzielą się na wewnątrzotrzewnowe i zewnątrzotrzewnowe.
Otrzewna wyściełana jest przez nabłonek jednowarstwowy płaski i to właśnie on wydziela płyn znajdujący się między dwiema warstwami.
Płyn otrzewnowy produkowany przez ścianę otrzewnej zapobiega tarciu o siebie poszczególnych narządów i w warunkach prawidłowych znajduje się go 50-75 ml. U zdrowego człowieka produkcja płynu i jego wchłanianie są do siebie dostosowane i nie ma zagrożenia, że wytworzy się nadmiar.
Patologiczne gromadzenie się płynu w jamie otrzewnowej to wodobrzusze. W skrajnych przypadkach w brzuchu chorego może zgromadzić się nawet do 20 litrów płynu. Podstawowym objawem wodobrzusza jest zwiększanie się obwodu i zaokrąglenie obrysu brzucha.
Choroby, które mogą prowadzić do wodobrzusza:
- marskość wątroby– choroba ta jest przyczyną około 75–80% wszystkich przypadków wodobrzusza. W przebiegu marskości wątroby, kiedy narząd staje się niewydolny, dochodzi do zjawiska tzw. nadciśnienia wrotnego, które doprowadza do powstania wodobrzusza.
- choroba nowotworowa, np. rak jajnika, rak błony śluzowej macicy (endometrium), rak jelita grubego, rak wątroby, przerzuty do otrzewnej lub do naczyń chłonnych.
- niewydolność prawej komory serca wpływa na gospodarkę wodną organizmu i objawia się obrzękiem stóp, kostek i wodobrzuszem.
- gruźlica – zakażenie otrzewnej doprowadza do stanu zapalnego i nadmiernej produkcji płynu otrzewnowego.
- zapalenie trzustki – rzadka przyczyna wodobrzusza (ok. 1% wszystkich przypadków).
- hipoalbuminemia, czyli zmniejszona ilość białek w osoczu krwi – albumin. Przy zmniejszonym stężeniu albumin dochodzi do zaburzenia proporcji pomiędzy wodą zgromadzoną we krwi oraz w tkankach. Woda zaczyna gromadzić się w największej jamie ciała, czyli w brzuchu, w jamie otrzewnowej.
Niewydolność nerek, zespół nerczycowy czy przewlekłe zapalenie kłębków nerkowych,
Jakie są objawy i diagnoza wodobrzusza?
Najbardziej charakterystycznym objawem wodobrzusza jest znacznie powiększony brzuch oraz występowanie tzw. objawu chełbotania, który jednoznacznie potwierdza, w czasie badania fizykalnego, obecność płynu w jamie brzusznej. Polega ono na umieszczeniu lewej dłoni w dolnej części prawej połowy brzucha i uderzaniu palcami prawej dłoni w lewą dolną część brzucha, przesuwającą palce w kierunku lewej ręki badającego. Jeśli w jamie otrzewnej znajduje się płyn, w czasie uderzenia jego "ruch" jest wyraźne odczuwalny przez lewą dłoń osoby wykonującej badanie. Ostateczne potwierdzenie wodobrzusza daje badanie USG.
Nagromadzenie płynu w jamie otrzewnej bardzo rzadko wywołuje bóle brzucha. Pojawiają się one, niekiedy wraz z wysoką gorączką jedynie przy stanach zapalnych, nazywanych spontanicznym bakteryjnym zapaleniem otrzewnej. Nierozpoznane lub źle leczone może wywołać nie tylko groźne powikłania, ale doprowadzić do zgonu chorego.Zapalenie otrzewnej jest bardzo poważnym zagrożeniem życia. W związku w tym, leczenie powinno być jak najszybsze!
Jak przebiega leczenie wodobrzusza?
Podstawą leczenia wodobrzusza jest rozpoznanie schorzenia, które je wywołało. Obok leczenia choroby zasadniczej stosuje się nakłucie jamy brzusznej (tzw. paracenteza) w celu odciągnięcia płynu lub pobrania próbki do dalszych badań.
Kiedy zgłosić się do lekarza z wodobrzuszem?
Do lekarza należy się zgłosić w przypadku narastania obwodu brzucha w krótkim czasie, obrzęków kończyn dolnych, postępującego pogorszenia tolerancji wysiłku fizycznego, żółtaczki, długiego krwawienia po skaleczeniu czy nawracających samoistnych krwawień (np. z nosa, dziąseł).
Osoby z rozpoznanym wodobrzuszem lub stwierdzoną patologią wątroby muszą zwracać uwagę na występujące u siebie objawy. Pilnego kontaktu z lekarzem zawsze wymaga gwałtowne narastanie obwodu brzucha pomimo stosowania leków, duszność, objawy krwawienia do przewodu pokarmowego (wymioty wyglądające jak fusy kawy lub zawierające świeżą krew, kał czarny jak smoła, krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego), zmniejszenie ilości oddawanego moczu oraz zaburzenia świadomości, jak np. nadmierna senność.
Warto także skonsultować z lekarzem nieprawidłowe wyniki badań laboratoryjnych wykonywanych np. w ramach ogólnie pojętej profilaktyki.
Gdzie się zgłosić do lekarza z wodobrzuszem?
Jednym z najlepsych ośrodków zdrowia, gdzie można udać się z wodobrzuszem na konsultację jest Onkolmed Lecznica Onkologiczna.
W celu umówienia się na konsultację skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337