Gruźlica jest chorobą zakaźną wywołaną przez prątka gruźlicy, która przenosi się drogą kropelkową, co sprawia, że jest to choroba o wysokim potencjale rozprzestrzeniania się. Gruźlica najczęściej atakuje płuca, ale zmiany gruźlicze mogą obejmować również inne narządy. Jej objawy są niespecyficzne, co utrudnia wczesne rozpoznanie choroby.
Przyczyną rozwoju choroby u zakażonego jest osłabienie sił obronnych organizmu, najczęściej wskutek niedożywienia oraz złych warunków mieszkaniowych. Do czynników wewnętrznych sprzyjających zachorowaniu na gruźlicę należą: zakażenie HIV, cukrzyca, choroby nowotworowe, choroby krwi, schyłkowa niewydolność nerek, leczenie immunosupresyjne, pylica płuc, leczenie sterydami przez okres dłuższy niż 3 tygodnie w dawce powyżej 15 mg/dobę, szybka utrata masy ciała.
Chociaż obecnie częstość występowania gruźlicy znacznie zmalała, choroba nadal stanowi poważne zagrożenie zdrowotne. Aby podnieść świadomość społeczeństwa, a także umożliwić wczesne wykrycie zakażenia, Narodowy Fundusz Zdrowia realizuje bezpłatny program profilaktyki gruźlicy w ramach POZ.
Cel programu
Cel programu to:
- zmniejszenie wskaźnika zachorowalności na gruźlicę,
- objęcie wczesną opieką świadczeniobiorców chorych na gruźlicę,
- zmniejszenie wskaźnika śmiertelności na gruźlicę
- podniesienie świadomości społecznej poprzez edukację zdrowotną,
- zwiększenie dostępności do świadczeń pielęgniarki środowiskowej oraz poradni specjalistycznych – gruźlicy i chorób płuc.
Na czym polega program profilaktyki gruźlicy w POZ?
Program profilaktyki gruźlicy pozwala zidentyfikować osoby znajdujące się w grupie największego ryzyka zachorowania na gruźlicę oraz zapewnić im niezbędną opiekę medyczną (pielęgniarki środowiskowej i poradni specjalistycznych) już na wczesnym etapie choroby. Jednocześnie celem jest edukacja i podniesienie świadomości społecznej na temat gruźlicy – jej przyczyn, czynników ryzyka objawów, diagnostyki, możliwości leczenia oraz zapobiegania.
Program profilaktyki gruźlicy – kto może wziąć udział?
Program profilaktyki gruźlicy przeznaczony jest dla osób dorosłych, są zdeklarowani do lekarza rodzinnego w naszej przychodni oraz które spełniają jeden z poniższych warunków:
nie mają rozpoznanej gruźlicy, ale miały kontakt z osobą chorą,
mają stwierdzony przynajmniej jeden czynnik ryzyka zachorowania na gruźlicę.
Do czynników ryzyka zalicza się: bezdomność, bezrobocie, niepełnosprawność, uzależnienie od alkoholu lub narkotyków oraz długotrwałe choroby.
Jak wziąć udział w programie profilaktyki gruźlicy?
Aby wziąć udział w programie profilaktyki gruźlicy, należy zgłosić się do pielęgniarki POZ, do której została złożona deklaracja wyboru.
Kwalifikacja do programu profilaktyki gruźlicy obejmuje wywiad pielęgniarski i ankietę. Na podstawie wyników każda osoba jest przypisywana do jednej z grup ryzyka:
- podwyższone ryzyko zachorowania (10–24 punktów) – pielęgniarka przekazuje informacje z ankiety lekarzowi POZ oraz kwalifikuje do dalszej diagnostyki,
- umiarkowane ryzyko zachorowania (1–9 punktów) – dalsze działania nie są konieczne, możliwy jest ponowny udział w ankiecie kwalifikacyjnej po upływie 24 miesięcy.
Podczas zapisu do programu profilaktyki gruźlicy wymagany jest dowód tożsamości, a także pisemna deklaracja o braku uczestnictwa w programie w ciągu ostatnich 24 miesięcy.
