Leczenie jodem promieniotwórczym a ryzyko wystąpienia raka tarczycy

/wpis/165,rak-tarczycy-przyczyny-objawy-leczenie-oraz-rokowaniaJod to pierwiastek śladowy, występujący w organizmie w ilości zaledwie 30-50 mikrogramów. Ok. 75 proc. tej ilości organizm przechowuje w tarczycy, gdzie jod jest niezbędny do produkcji hormonów takich jak tyroksyna (T4) i trijodotyronina (T3). Odpowiednia podaż jodu jest kluczowa dla prawidłowej pracy tego narządu, która reguluje metabolizm, funkcjonowanie układu nerwowego, mięśniowego i nerek, przemiany nienasyconych kwasów tłuszczowych czy temperaturę ciała.
Chociaż zapotrzebowanie na jod wynosi jedynie 150-200 mikrogramów dziennie, wiele osób cierpi na jego niedobory pomimo obowiązkowego jodowania sprzedawanej w Polsce soli spożywczej. Powodem jest niski poziom tego pierwiastka w żywności, znaczna odległość zamieszkania od morza, gdzie występuje wysokie stężenie jodu w powietrzu, a także niedostateczne spożycie ryb i innych produktów morskich.

Kiedy stosuje się leczenie jodem radioaktywny?

Leczenie jodem radioaktywnym stosuje się w terapii nadczynności tarczycy i jako alternatywę dla leczenia chirurgicznego. Ponieważ organ ten gromadzi jod, wchłania również jego izotop promieniotwórczy I-131. Prowadzi to do częściowego zniszczenia komórek tarczycy, zmniejszenia się wola i zahamowania nadprodukcji hormonów.

Czy leczenie jodem promieniotwórczym stwarza ryzyko wystąpienia raka tarczycy?

Leczenie 131I zapewne nie zwiększa ryzyka raka tarczycy u osób dorosłych. Rak tarczycy występuje w populacji osób po przebytej terapii z taką samą częstością jak w ogólnej populacji. Jednakże po podaniu radiojodu zwiększa się ryzyko występowania niezróżnicowanych postaci raka tarczycy, o agresywnym przebiegu, dużym zaawansowaniu w chwili rozpoznania i bardzo złym rokowaniu. Jest to zapewne związane z odróżnicowaniem raka zróżnicowanego pod wpływem 131I. Dlatego przed przeprowadzeniem terapii konieczna jest BACC wszystkich guzów podejrzanych w USG oraz guzów „zimnych”. Stwierdzenie lub podejrzenie raka tarczycy jest bezwzględnym przeciwwskazaniem do przeprowadzenia terapii.
W analizie obejmującej 21 714 pacjentów leczonych radiojodem z powodu nadczynności tarczycy w latach 1946-1964 w USA wykazano wystąpienie raka tarczycy u 19 chorych, co nie różniło tej grupy od ogólnej populacji. Jednakże rozpoznano 5 raków anaplastycznych i stwierdzono wzrost śmiertelności z powodu raka tarczycy. Podobne wyniki uzyskali autorzy szwedzcy na dużej populacji.
Autorzy włoscy poddali analizie retrospektywnej 6647 pacjentów poddanych terapii 131I z powodu choroby Gravesa-Basedowa, wola wieloguzkowego nadczynnego i pojedynczego guza autonomicznego. Okres obserwacji wynosił 3-24 lata, średnio 7 lat. W grupie badanej wystąpiło 10 przypadków raka tarczycy, co nie różni się częstością od ogólnej populacji, w okresie od 2 do 13 lat po leczeniu, średnio 7 lat. Przypadki raka stwierdzono u 5 chorych leczonych z powodu wola wieloguzkowego nadczynnego i u 5 chorych leczonych z powodu pojedynczego gruczolaka autonomicznego. Żaden z pacjentów nie był leczony z powodu choroby Gravesa-Basedowa. W grupie chorych występowały bardzo złośliwe nowotwory: 2 przypadki raka anaplastycznego, 3 przypadki raka pęcherzykowego pT4, w tym niskozróżnicowanego, 3 przypadki raka Hürthle’a, jeden przypadek raka mieszanego brodawkowato-pęcherzykowego i jeden przypadek raka rdzeniastego. Pięciu pacjentów zmarło z powodu raka tarczycy w ciągu roku po rozpoznaniu.
W Anglii przeprowadzono analizę retrospektywną 7417 pacjentów po terapii jodem promieniotwórczym. W populacji tej wystąpiło 11 przypadków raka tarczycy – częstość trzykrotnie większa od populacji kontrolnej. Były to: rak pęcherzykowy – 3 przypadki, rak brodawkowaty – 2 przypadki, rak anaplastyczny – 2 przypadki, rak tarczycy nieokreślony – 4 przypadki. Rak tarczycywystąpił 4-11 lat po leczeniu, oprócz jednego przypadku raka brodawkowatego ujawnionego kilka miesięcy po aplikacji 131I najpewniej niezwiązanego z terapią. Pięciu pacjentów zmarło na skutek raka tarczycy, czterech w ciągu roku od rozpoznania.
W badanych populacjach nie ustalono związku raka tarczycy z: dawką radiojodu, czasem po leczeniu i wiekiem pacjenta. Ponieważ wrażliwość tarczycy na działanie mutagenne promieniowania jonizującego jest największa u dzieci i ludzi poniżej 20. roku życia, na co wskazuje zwiększenie odsetka raka tarczycy u ludzi < 20. roku życia po wybuchu w Hiroszimie, próbach jądrowych w Nevada Desert i po awarii w Czarnobylu, należy zakładać, że ryzyko raka tarczycy po terapii 131I jest zapewne większe u ludzi młodszych.
Jest to trudne do udowodnienia, gdyż leczone jodem promieniotwórczym populacje obejmują zwykle osoby po 50. roku życia.
Badania na dużych populacjach nie wykazują związku leczenia jodem promieniotwórczym z nowotworami innych narządów i białaczką, jednakże niektóre z nich wskazują na niewielki wzrost ryzyka raka żołądka, jelita cienkiego, nerki i mózgu.

Gdzie pójść na konsultację do lekarza endokrynologa medycyny nuklearnej?

Najlepsza Poradnia Endokrynologii Ogólnej i Onkologicznej mieści się w Onkolmed Lecznica Onkologiczna na Ursynowie w Warszawie. Konsultuje w niej bardzo dobra lekarz endokrynolog medycyny nuklearnej.

W celu umówienia się na konsultację u endokrynologa medycyny nuklearnej, onkologa skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337

Źródła:
pnmedycznych.pl/wp-content/uploads/2017/01/pnm_2016_12_934-941.pdf
stronazdrowia.pl/jod-w-tabletkach-i-jod-radioaktywny-stosuje-sie-w-leczeniu-chorob-tarczycy-poznaj-ich-dzialanie-skutki-uboczne-i-srodki/ar/c14-13945642