Operacje stosowane w leczeniu nowotworów układu pokarmowego

Podsumowanie

Operacje chirurgiczne stanowią kluczowy element leczenia nowotworów układu pokarmowego, obejmując różnorodne procedury dostosowane do lokalizacji zmiany, stopnia zaawansowania choroby oraz ogólnego stanu pacjenta. W artykule omówiono metody diagnostyczne, wskazania do zabiegów oraz wykorzystywane techniki chirurgiczne – od klasycznych operacji otwartych przez laparoskopię aż po zaawansowane rozwiązania robotyczne. Przedstawiono procedury stosowane w leczeniu raka przełyku, żołądka, jelita grubego, odbytnicy, trzustki i resekcji wątroby przy przerzutach. Opisano dostępne w Onkolmedie i zaprzyjaźnionych ośrodkach metody diagnostyczne (endo-USG, TK, PET-CT) oraz terapeutyczne (chemioterapia, radioterapia perioperacyjna). W treści artykułu wskazano specjalistów dostępnych w naszej przychodni, gotowych wesprzeć pacjenta na każdym etapie leczenia. Zachęcamy do umówienia konsultacji i badań w Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie, gdzie nasz zespół ekspertów zapewnia kompleksową opiekę onkologiczną.

1. Diagnostyka nowotworów układu pokarmowego

1.1. Badania endoskopowe i biopsja

Przed zakwalifikowaniem do operacji kluczowe jest ustalenie rodzaju nowotworu i jego stopnia zaawansowania. Endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego z pobraniem wycinków umożliwia rozpoznanie raka przełyku i żołądka. W przypadku raka jelita grubego kolonoskopowe pobranie polipa pozwala na ocenę charakteru zmiany i wczesne usunięcie zmienionych tkanek.

1.2. Obrazowanie radiologiczne

Tomografia komputerowa (TK) obejmująca klatkę piersiową, jamę brzuszną i miednicę jest standardem oceny stopnia rozsiewu nowotworu. PET-CT przydatne jest zwłaszcza w raku przełyku do wykrywania przerzutów odległych, a endosonografia pozwala ocenić głębokość naciekania ściany przewodu pokarmowego.

1.3. Kwalifikacja multidyscyplinarna

Decyzje terapeutyczne podejmuje zespół specjalistów: chirurg onkolog, gastroenterolog, radiolog, onkolog kliniczny (chemioterapia), radioterapeuta oraz, w razie potrzeby, anestezjolog dziecięcy czy neurochirurg (przy przerzutach mózgowych).

2. Chirurdzy i specjaliści w Onkolmed Lecznica Onkologiczna

• Chirurdzy onkologiczni – wykonują zabiegi resekcyjne i rekonstrukcyjne (gastrektomia, hemikolektomia, Whipple).

• Radiolodzy – wykonują i interpretują badania USG.

• Onkolodzy kliniczni / chemioterapeuci – koordynują leczenie systemowe przed i po operacji.

• Radioterapeuci – planują i wykonują radioterapię neoadiuwantową i adiuwantową.

• Lekarze POZ – zapewniają opiekę przed i po hospitalizacji.

3. Operacje w zależności od lokalizacji nowotworu

3.1. Rak przełyku

3.1.1. Esophagektomia otwarta i minimalnie inwazyjna

Standardem jest esophagektomia transthorakalna z wycięciem węzłów chłonnych. Coraz częściej wykonuje się minimalnie inwazyjne (MIE) zabiegi laparoskopowo-torakoskopowe, co zmniejsza powikłania układu oddechowego i skraca hospitalizację.

3.1.2. Wskazania i wyniki

Operację wykonuje się w T1b–T3 bez odległych przerzutów. Pięcioletnie przeżycie sięga 40–60% przy leczeniu skojarzonym (chemioterapia przedoperacyjna + MIE).

3.2. Rak żołądka

3.2.1. Gastrektomia częściowa i całkowita

Gastrektomia z wycięciem węzłów chłonnych (D2) to złoty standard dla zaawansowanego raka żołądka.

3.2.2. Metody zabiegowe

• Otwarta gastrektomia – tradycyjna, stosowana przy dużych guzach.

• Laparoskopowa gastrektomia – w RCT CLASS-01 5-letnie przeżycie było nie gorsze niż w otwartej (72,6% vs 76,3%).

• Robotic-assisted – coraz większa precyzja przy usuwaniu węzłów chłonnych, ale wymagane są ośrodki referencyjne.

3.3. Rak jelita grubego

3.3.1. Hemikolektomia i resekcja segmentalna

Hemikolektomia prawostronna/lewostronna oraz sigmoidektomia są podstawowymi operacjami w raku okrężnicy.

3.3.2. Techniką laparoskopową

Metaanaliza wykazała mniejsze krwawienie, krótszy pobyt szpitalny i szybszy powrót do aktywności w porównaniu z operacją otwartą.

3.4. Rak odbytnicy

3.4.1. Totalna mezorektomia (TME)

TME jest kluczową techniką, minimalizującą ryzyko wznowy lokoregionalnej.

3.4.2. Procedury wspomagane

Laparoskopia i robotyka pozwalają na precyzyjne zachowanie struktur nerwowych, co wpływa na lepsze funkcje urologiczne i seksualne po zabiegu.

3.5. Rak trzustki

3.5.1. Pancreaticoduodenektomia (Whipple)

Jest jedyną szansą na wyleczenie raka głowy trzustki. Wysokospecjalistyczne ośrodki raportują obecnie śmiertelność pooperacyjną <2% i poprawę jakości życia.

3.5.2. Porównanie technik

Laparoskopowa i robotyczna PD dają porównywalne wyniki krótkoterminowe do otwartej, z mniejszymi powikłaniami chirurgicznymi.

3.6. Resekcja wątroby przy przerzutach

3.6.1. Kryteria kwalifikacji

Pacjenci z przerzutami w wątrobie z raka okrężnicy/odbytnicy bez innych odległych przerzutów mogą być zakwalifikowani do resekcji wieloogniskowej po chemioterapii neoadiuwantowej.

3.6.2. Wyniki leczenia

Pięcioletnie przeżycie po resekcji przerzutów sięga 40–50%, co potwierdzają rejestry międzynarodowe.

4. Elektro-, radio- i chemioterapia perioperacyjna

4.1. Chemioterapia neoadiuwantowa

Stosowana przed zabiegiem w raku przełyku i żołądka, poprawia radykalność resektomii i przeżycie.

4.2. Radioterapia perioperacyjna

Radioterapia skojarzona z chemioterapią (CRT) przed operacją poprawia wyniki w raku odbytnicy i przełyku.

5. Dostępność metod w Onkolmed Lecznica Onkologiczna

• Diagnostyka: endoskopia, endo-USG, TK, PET-CT (we współpracy z referencyjnymi pracowniami radiologicznymi).

• Chirurgia: resektomie otwarte i laparoskopowe w zakresie przełyku, żołądka, jelita grubego, odbytnicy (we współpracy z referencyjnymi pracowniami radiologicznymi).

• Chemioterapia i radioterapia: programy neoadiuwantowe (we współpracy z referencyjnymi pracowniami radiologicznymi).

• Opieka multidyscyplinarna: konsultacje w ramach tumor board z udziałem specjalistów różnych dziedzin.

6. Zaproszenie na konsultacje

Zapraszamy do Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie na konsultacje specjalistyczne oraz pełen zakres badań diagnostycznych. Nasz zespół lekarzy: onkologów, chirurgów onkologicznych, chemioterapeutów i radioterapeutów, zapewni kompleksową opiekę na najwyższym poziomie.

Źródła

1. ESMO Clinical Practice Guideline – Oesophageal Cancer

2. ESMO eUpdate – Perioperative Treatment of Oesophageal Cancer

3. CLASS-01 Randomized Clinical Trial – Five-Year Outcomes of Laparoscopic vs Open Distal Gastrectomy

4. KLASS-02-RCT Randomized Clinical Trial – Laparoscopic vs Open Gastrectomy (3-Year Relapse-Free Survival)

5. JAMA Surgery – Laparoscopic vs Open Pancreaticoduodenectomy (Short-Term Outcomes)

6. PubMed – Laparoscopic PD in High-Volume Centers (NCT03785743)

7. Nature Scientific Reports – Robotic vs Open PD Meta-Analysis

8. PubMed Central – Ideal Outcome After Liver Resection Registries

9. NCCN Guidelines – Colon Cancer (2025 Version)

10. ESMO Clinical Practice Guidelines: Gastrointestinal Cancers Overview

11. JCO – Long-Term Outcomes of Laparoscopic Distal Gastrectomy (ASCO)

12. ESMO Patient Guide – Esophageal Cancer Diagnostics (Endo-USG)

13. WJSO – Laparoscopic vs Open Distal Gastrectomy Multicenter RCT (Short-Term Outcomes)

14. SCOPUS – Technical Aspects of Pancreaticoduodenectomy and Outcomes

15. JAMA Surgery – Laparoscopic Gastrectomy Five-Year Survival (Penn Medicine)