Zaburzenia uwagi i koncentracji u dzieci - przyczyny, objawy, leczenie

Są dzieci, które wyglądają jakby myślały o niebieskich migdałach. Patrzą, ale nie widzą, słyszą ale nie słuchają tego, co się do nich mówi, nie reagują na polecenia. Mimo prawidłowego rozwoju umysłowego, mają trudności z dłuższą koncentracją uwagi i z tego powodu nie odnoszą sukcesów w nauce. Są przy tym pełne energii i z trudem mogą usiedzieć na jednym miejscu. Zazwyczaj impulsywne, mówią i robią natychmiast to, co właśnie przyszło im na myśl. To dzieci z zespołem zaburzeń uwagi.

Jakie są przyczyny zaburzeń uwagi i koncentracji u dzieci?

Niedostateczne utrzymanie zainteresowania ma swoje źródło w neurologii. Jest to prawdopodobnie związane ze spowolnionym bądź zahamowanym rozwojem struktur mózgu, które odpowiedzialne są za zdolności koncentracyjne. Są one zlokalizowane w obszarze płata czołowego. Co więcej, bardzo częstą przyczyną powstałych zaburzeń jest intensywne poddawanie dziecka działaniu impulsów zewnętrznych. W sytuacji, gdy nasza pociecha doświadcza wielu różnych wrażeń w swoim życiu, każdy dzień dostarcza czegoś nowego, nie ma zapewnionych warunków do skutecznej nauki, znajduje to odzwierciedlenie w deficycie uwagi. W pewnych sytuacjach powodem dolegliwości może być nieprawidłowe odżywianie i dieta zawierająca produkty pobudzające do aktywności. Wśród tych składników wymienia się na przykład kakao, środki konserwujące, sztuczne barwniki, a także cukier.
Medycznym powodem prowadzącym do zaburzenia koncentracji u dzieci jest zespół nadpobudliwości psychoruchowej, czyli ADHD. Pozostałymi kryteriami świadczącymi o rozpoznaniu opisywanego schorzenia są: impulsywność, a także wzmożona ruchliwość. Bardzo istotne w tym aspekcie, jest wykluczenie pozostałych potencjalnych przyczyn objawów. Obecność określonej jednostki chorobowej łączona jest z czynnikami o charakterze genetycznym, niedotlenieniem okołoporodowym, urazami głowy. ADHD najczęściej leczone jest u malców w wieku od 6 do 9 lat. Jest to nieprzypadkowe podejście, gdyż są to początki edukacji i trudności wynikające z objawów osiowych zaburzenia hiperkinetycznego uniemożliwiają funkcjonowanie pociechy w środowisku szkolnym.
W przypadku zespołu zaburzeń uwagi (ADD) nie mamy do czynienia z nadmiernym pobudzeniem. Weryfikacja tego rodzaju problemu jest bardziej skomplikowana do przeprowadzenia, gdyż dzieci cierpiące na ten rodzaj dysfunkcji rozwojowych postrzegane są jako mniej zdolne niż rówieśnicy. Zauważa się, że powody uaktywnienia się zespołu zaburzeń uwagi (ADD) związane są ze złym stylem życia matki podczas ciąży (alkohol, papierosy), wcześniactwem, wzmożonym narażaniem się na czynniki toksyczne. Mimo prawdopodobnego uczestnictwa niedoboru neuroprzekaźników w patogenezie ADD, w działaniach leczniczych nie wykorzystuje się preparatów, a sposoby pozafarmakologiczne.

Jakie są objawy zaburzeń uwagi i koncentracji u dzieci?

Według amerykańskiej klasyfikacji chorób DSM-IV symptomami mogącymi świadczyć o występującym zaburzeniu uwagi są poniższe cechy zachowania dziecka:

• nieumiejętność zwrócenia uwagi na szczegóły,
• popełnianie błędów przez nieuwagę,
• brak umiejętności skupienia się na jednym zadaniu przez dłuższy czas,
• brak reakcji na przekazywane komunikaty,
• porzucanie zadania przed jego ukończeniem lub niedokładne (bez zastanowienia) wykonywanie poleceń,
• brak właściwej organizacji pracy (np. chaos na biurku, w tornistrze),
• niechęć do podejmowania aktywności umysłowej,
• gubienie ważnych rzeczy przez rozkojarzenie,
• dekoncentracja na skutek innych bodźców (nawet słabych),
• problem z pamiętaniem o codziennych obowiązkach,
• złe wyniki w nauce.

O zaburzeniach mówimy, gdy objawy obserwujemy u dziecka, które ukończyło 7 lat. Warunkami, jakie powinny być spełnione przy stawianiu diagnozy, jest potwierdzenie większości z powyższych symptomów, które ponadto muszą utrzymywać się dłużej niż sześć miesięcy. Wymienione zachowania powinny być charakterystyczne dla wielu aktywności dziecka, a nie np. obserwowane tylko w domu.

Jak leczyć  brak uwagi i koncentracji u dzieci?

W sytuacji kiedy u dziecka obserwujemy, któryś z powyższych objawów (np.: popełnianie błędów przez nieuwagę, brak umiejętności skupienia się na jednym zadaniu przez dłuższy czas) powinniśmy udać się z dzieckiem do lekarza neurologa lub psychiatry w celu wykonania odpowiednich badań pokazujących rozwój i pracę mózgu. Dopiero po przeprowadzeniu badań i szczegółowego wywiadu, lekarz neurolog będzie mógł wprowadzić odpowiednie leczenie. Bardzo ważne jest też utrzymanie odpowiedniej diety i aktywności fizycznej polegającej na wykonywaniu ćwiczeń poprawiających koncentrację i skupienie uwagi.

Witaminy na koncentrację i pamięć

Witaminy z grupy B

W kontekście dobrej pamięci, koncentracji oraz zdolności uczenia się, bardzo często podkreśla się ważną rolę witamin z grupy B - nie bez powodu. Mają kluczowe znaczenie dla procesów, jakie zachodzą w mózgu. Tiamina (witamina B1) bierze udział w przenoszeniu impulsów nerwowych, a niacyna (witamina B3) wpływa na możliwość skupienia się. Zbyt niski poziom kwasu pantotenowego (witaminy B5) sprzyja nadpobudliwości i nerwowości. Z kolei niedobór pirydoksyny (witaminy B6), która ma wpływ na układ nerwowy, może przyczynić się do rozwoju depresji. 

Witamina D

Bardzo duży wpływ na procesy zachodzące w mózgu wykazuje także witamina D - poprawia pamięć i funkcjonowanie układu nerwowego. Co więcej, wielu naukowców widzi związek pomiędzy niedoborem tej substancji, a rozwojem chorób neurodegeneracyjnych. 
Synteza witaminy D odbywa się poprzez skórę przy udziale promieni UV. Niestety, biorąc pod uwagę małą ilość słońca, jaka występuje w naszej przestrzeni geograficznej, większość Polaków - w tym dzieci - doświadcza jej niedoborów. Wskazana jest w tym przypadku odpowiednia suplementacja, która musi być dopasowana do wieku oraz potrzeb najmłodszych.

Witamina E

Wpływ na kształtowanie się układu nerwowego i jego funkcjonowanie ma również witamina E. Pozytywnie oddziałuje na pamięć, bierze udział w procesach poznawczych. Jest też silnym przeciwutleniaczem, dzięki czemu chroni organizm przed stresem oksydacyjnym. Jednym z objawów niedoboru tej substancji jest zmęczenie, problemy ze snem oraz opisywaną tu koncentracją.
Chcąc wesprzeć rozwój układu nerwowego dziecka, warto postawić nie tylko na witaminy opisane powyżej, lecz także inne składniki odżywcze:

• kwasy omega-3 i omega-6,
• magnez,
• żelazo,
• cynk,
• lecytynę.

Jeśli zaś chodzi o konkretne produkty, w okresie szczególnie intensywnego wysiłku psychicznego powinniśmy uzupełnić dietę naszej pociechy o orzechy - włoskie, laskowe, makadamia - nasiona zbóż oraz oleje roślinne (są źródłem kwasów omega-3 i witaminy E). Z kolei mięso to cenne źródło witamin z grupy B oraz żelaza. W jadłospisie najmłodszych powinny pojawiać się ponadto tłuste ryby morskie dostarczające zdrowych tłuszczów, które nie dość, że same w sobie wesprą pracę układu nerwowego, to dodatkowo ułatwią też wchłanianie witamin rozpuszczalnych właśnie w lipidach - A, D, E, K.

ćwiczenia na sprawność umysłu

Poza zapewnieniem dziecku prawidłowej ilości witamin niezbędnych do rozwoju, warto również zadbać o jego spokój emocjonalny. Szczególnie ważna w przypadku maluchów mających trudność w koncentracji jest odpowiedni czas spędzany z najbliższymi. Ćwiczenia na koncentrację i pamięć u dzieci, wykonywane wspólnie z rodzicem, są najlepszym sposobem na wsparcie rozwoju poznawczego - pomogą wypracować pożądane zachowania. Należą do nich:
układanie przedmiotów – można wykorzystać klocki, kredki, a nawet makaron, tak by zainteresować dziecko. Zabawa polega na układaniu przedmiotów w równych odległościach, co wymaga skupienia uwagi.
lustrzane odbicie – zabawa polega na rysowaniu obiema rękami jednocześnie, aby powstało lustrzane odbicie.
podkreślanie liter – dziecko powinno podkreślać wybrane litery w tekście, np. pierwszą literę jego imienia. 

Gdzie pójść z dzieckiem do neurologa?

Aby skutecznie leczyć zaburzenia koncentracji i uwagi u dzieci warto pójść do bardzo dobrego neurologa, specjalizującego się w leczeniu tego typu schorzeń. Jednym z nich jest dr n. med. Tomasz Kmieć, który konsultuje dzieci i dorosłych w Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie, gdzie działa Poradnia Neurologii Dziecięcej a ponad to jest zastępcą Kierownika Kliniki Neurologii i Epileptologii Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie. Posiada bardzo duże doświadczenie zawodowe.

W celu umówienia się na konsultację u neurologa, skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337

Źródła:
braingym.pl/problemy-z-koncentracja-u-dzieci/
poradnikzdrowie.pl/ciaza-i-dziecko/zdrowie-dziecka/zaburzenia-uwagi-i-koncentracji-u-dziecka-aa-x6iF-TVBE-RjrZ.html
visolvit.pl/blog/czym-sa-spowodowane-zaburzenia-koncentracji-u-dzieci/