Rak pęcherza moczowego - przyczyny, objawy, leczenie

Jaką chorobą jest rak pęcherza moczowego?

Rak pęcherza moczowego jest jednym z częstszych nowotworów występujących u starszych osób - w większości przypadków jest rozpoznawany po 55. roku życia. Diagnozę najczęściej słyszą mężczyźni, u których zapadalność na raka pęcherza moczowego jest czterokrotnie większa niż u kobiet. Stanowią oni 3/4 pacjentów z rakiem pęcherza moczowego.

Wyróżnia się dwa rodzaje nowotworu pęcherza moczowego - inwazyjny i nieinwazyjny. Inwazyjny rak pęcherza moczowego nacieka błonę mięśniową (mięśniówkę) pęcherza. Stanowi on 30 proc. wszystkich nowotworów pęcherza moczowego. Z kolei pozostałe 70 proc. stanowi nowotwór nieinwazyjny, czyli ten nienaciekający błony mięśniowej pęcherza.

Z uwagi na fakt iż nowotwór ten wykrywany jest zwykle dość późno, w wielu przypadkach lekarze stwierdzają obecność przerzutów. W raku pęcherza moczowego występują przerzuty do:

  • węzłów chłonnych
  • płuc
  • wątroby
  • kości.

Rak pęcherza moczowego – jakie są przyczyny raka pęcherza moczowego?

Głównymi przyczynami zachorowań na raka pęcherza moczowego są:

  • palenie papierosów – które sześciokrotnie zwiększa ryzyko zachorowania
  • długotrwały kontakt z substancjami chemicznymi, takimi jak arylaminy, benzydyna, anilina
  • cukrzyca– która zwiększa ryzyko zachorowania o 40 proc.
  • choroby pasożytnicze pęcherza moczowego, np. schistomatoza,
  • wczesna menopauza (między 42. a 45. rokiem życia),
  • leczenie radioterapią i chemioterapią w przeszłości.

Spełnianie tych warunków nie oznacza zachorowania na raka pęcherza moczowego. Niektórzy spełniają je wszystkie, a nie chorują, u innych rak pęcherza moczowego pojawia się, gdy spełniają tylko jeden z nich.

Według niektórych badań, odpowiednia dieta obniża ryzyko zachorowania na raka pęcherza moczowego. Już 100 gramów owoców dziennie znacząco obniżało ryzyko u badanych osób. Według kolejnych badań, dużo beta-karotenu w diecie obniżało ryzyko zachorowania u palaczy. Badania dotyczące wpływu diety na zachorowania na raka pęcherza wymagają jeszcze potwierdzenia.

Rak pęcherza moczowego – jakie są objawy raka pęcherza moczowego?

Początkowo nowotwór może nie dawać żadnych specyficznych objawów. Gdy dostrzeżemy w swoim ciele jakiekolwiek nieprawidłowości wskazane jest jak najszybsze skonsultowanie się z lekarzem. Objawy te to:

  • krwiomocz
  • ból w czasie oddawania moczu
  • drobne skrzepliny w moczu
  • pieczenie
  • częste oddawanie moczu
  • poczucie, że pęcherz moczowy nie został do końca opróżniony
  • trudności w oddaniu moczu
  • bóle w podbrzuszu
  • bezmocz
  • bóle okolicy lędźwiowej, które stanowią konsekwencję trudności w opróżnianiu pęcherza
  • objawy powiązane z obecnością przerzutów odległych, do których zaliczamy m.in. bóle kostne
  • parcie na mocz – chory odczuwa wyraźną potrzebę oddania moczu jednak nie może tego zrobić
  • ból oraz obrzęk miednicy
  • ból oraz obrzęk pachwin
  • ból oraz obrzęk kończyn dolnych
  • ogólne osłabienie
  • powiększenie okolicznych węzłów chłonnych
  • postępujące wyniszczenie organizmu
  • niekontrolowana utrata masy ciała.

Rak pęcherza moczowego - jak przebiega diagnostyka raka pęcherza moczowego?

Badania w przypadku stwierdzenia objawów wskazujących na możliwość rozwoju nowotworu muszą być wykonane szybko.

Badana podstawowe:

  • badanie palpacyjne dwuręczne z uwzględnieniem nadania per rectum i miednicy (w celu wykrycia ewentualnych zmian pozapęcherzowych)
  • cystoskopia, badanie polegające na wprowadzeniu wziernika poprzez cewkę moczową do pęcherza moczowego, celem wzrokowej oceny wnętrza pęcherza moczowego
  • badanie ultrasonograficzne dróg moczowych, jest ono badaniem nieinwazyjnym, nie obciążającym chorego. Jego słabością, wynikającą z poziomu dokładności aparatu USG, jest możliwość przeoczenia wczesnych, małych zmian nowotworowych.

Badania dodatkowe:

  • badanie ogólne moczu + posiew w kierunku chorób infekcyjnych
  • celowe wydaje się również wykonanie badania cytologicznego moczu, umożliwiającego wykrycie obecności komórek nowotworu w próbce moczu chorego
  • badanie urograficzne (Urografia - badanie radiologiczne mające na celu uwidocznienie nerek, pęcherza i dróg moczowych. Polega na dożylnym podaniu środków kontrastowych i wykonaniu zdjęć radiologicznych (RTG) jamy brzusznej
  • ultrasonografia USG jamy brzusznej, w tym USG doodbytnicze – umożliwia ocenę stanu przestrzeni pozapęcherzowej
  • tomografia komputerowa (TK) – pomaga w ocenie stopnia naciekania miejscowego przez nowotwór i w ocenie węzłów chłonnych
  • RTG i scyntygrafia – wykonane w razie dolegliwości bólowych kości
  • oznaczanie markerów surowiczych nie należy do metod rutynowej diagnostyki.

Rak pęcherza moczowego – jak przebiega leczenie raka pęchera moczowego?

Podstawową metodą leczenia raka pęcherza moczowego jest chirurgia. W tym celu możliwe jest wykonanie jednego z dwóch zabiegów operacyjnych. Wybór metody uzależnia się od stopnia zaawansowania nowotworu, rokowań , wieku pacjenta oraz jego stanu ogólnego.

  • Przez cewkowa resekcja guza pęcherza moczowego (TURBT) – zabieg przeprowadzany metodą endoskopową, poprzez cewkę moczową usuwa się guz nowotworowy pęcherza moczowego. Cala procedura przeprowadzana jest w pozycji ginekologicznej, wykorzystuje się znieczulenie miejscowe lub złożone ogólne. Pobrane tkanki zostają przekazane do badania histopatologicznego.
  • Cystectomia – jest to operacja przeprowadzana w sytuacji gdy nowotwór nacieka mięśniówkę pęcherza moczowego. Polega na całkowitym usunięciu pęcherza. W czasie resekcji u mężczyzn usuwa się pęcherz moczowy, gruczoł krokowy oraz węzły chłonne. U kobiet zaś pęcherz moczowy, macicę, przydatki oraz węzły chłonne. To bardzo skomplikowany zabieg i obciążający dla pacjenta. Przeprowadza się go w znieczuleniu ogólnym. W jego przebiegu konieczne jest również wytworzenie nowej drogi odpływu moczu, którą ustala się z pacjentem przed operacją.

Dodatkowo w leczeniu raka pęcherza moczowego stosuje się metody pozaoperacyjne, do których należą:

Rak prącia – gdzie do urologa?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Poradni Nowotworów Układu Moczowego zatrudnia najlepszych specjalistów urologów.