Problemy z pamięcią u dzieci i nastolatków

Co to jest pamięć i jakie są jej rodzaje?

Pamięć to czynność poznawcza umożliwiająca chwilowe lub trwałe zachowanie (zapamiętywanie), przechowywanie (magazynowanie) i odtwarzanie (przypominanie) informacji. Pamięć nie jest zjawiskiem jednorodnym - istnieje wiele jej różnych form. Podstawowy podział rodzajów pamięci dokonywany jest według kryterium czasu przechowywana informacji.
Podziału dokonuje się w oparciu o czas przechowywania informacji. W związku z tym wyróżniamy pamięć krótkotrwałą i długotwałą. Pamięć krótkotrwała jest pamięcią operacyjną, określaną inaczej roboczą. Charakterystyczne jest dla niej przechowywanie pamięci przez określony czas i w konkretnum celu (wykonanie jakiejś czynności), np. zapamiętanie miejsca parkingowego, na którym zaparkowaliśmy samochód. Z kolei z pamięcią długotrwałą spotykamy się, gdy określone informacje są powtarzane i utrwalane. Pamięć długotrwałą dzielimy na:

świadomą (dotyczycącą właśnej osoby, faktów, zdarzeń oraz nazw przedmiotów, nazwisk czy nazw geograficznych);
nieświadomą (dotyczącą prostych odruchów warunkowych, nawyków i procedur).

Co to są zaburzenia pamięci?

Zaburzenia pamięci u dziecka występują kiedy na wskutek jakiejś choroby, urazu głowy dochodzi do sytuacji kiedy dziecko nie jest w stanie sobie przypomnieć zdarzeń sprzed kilku godzin lub z wcześniejszego jego życia. Należy wtedy obserwować dziecko. Jeśli zdarzenie miało miejsce raz to może wynikać z na przykład z przemęczenia, ale gdy dziecko ciągle czegoś nie pamięta lub zapomina wymaga to konsultacji u neurologa dziecięcego, gdyż może być objawem jakiejś  choroby układu nerwowego.

Jakie można wyróżnić zaburzenia pamięci u dzieci?

U dzieci podobnie jak u dorosłych zaburzenia pamięci mogą przejawiać się w różny sposób. Może wtedy wystąpić:

• amnezja,
• otępienie,
• ostra amnezja,
• postępująca amnezja.

Amnezja

Amnezja oznacza utratę pamięci i w jej obrębie można wyróżnić nagle powstającą amnezję, która przemija, lub utrwaloną, ze stopniowo postępującym ubytkiem pamięci, jak to ma miejsce w chorobach zwyrodnieniowych układu nerwowego. Amnezja może być całkowita lub częściowa — dotycząca jednego rodzaju pamięci, jak np. amnezja słowna, akalkulia, agnozja wzrokowa czy słuchowa.

Otępienie
Otępienie jest zespołem objawów klinicznych dotyczących ubytku wyższych czynności korowych, nie tylko pamięci, ale również intelektu, a więc zasobu wiedzy, myślenia, krytycyzmu, orientacji, mowy, czytania i pisania z dominującym ubytkiem pamięci u większości chorych. W późniejszym okresie występują wyraźne zmiany w zachowaniu chorych, choć nie zawsze, np. u sawantów czy w autyzmie. Pierwszym objawem otępienia może być początkowo łagodne zaburzenie funkcji poznawczych. Zespól otępienny może być stabilny, np. w niedorozwoju, lub postępujący w chorobach zwyrodnieniowych lub guzach mózgu.
U podłoża otępienia leżą organiczne i nieodwracalne zmiany w mózgu polegające na zaniku i kurczeniu się neuronów oraz zmniejszeniu połączeń nerwowych. Otępienia dzielą się na pierwotne i wtórne. Do otępienia pierwotnego zalicza się chorobę Alzheimera, zwyrodnienie czołowo-skroniowe i zwyrodnienie z ciałkami Lewego. Otępienia wtórne to: naczyniowe, metaboliczne, pourazowe, toksyczne, pozapalne, w guzach mózgu, w stwardnieniu rozsianym. Inne podziały otępień opierają się różnych kryteriach, jak np. dziedziczne i nabyte, ostre i przewlekłe. W klinicznym rozpoznaniu otępienia wskazuje się zawsze jego przyczynę.

Ostra amnezja
Ostra amnezja powstaje nagle i może być zaburzeniem odwracalnym lub pozostać trwałym nieodwracalnym upośledzeniem, które
nastąpiło w wyniku uszkodzenia mózgu, np. po udarze niedokrwiennym, zapaleniu mózgu lub ciężkim urazie.
Klasycznym przykładem nagłej utraty pamięci jest przemijająca amnezja całkowita (TGA, transient global amnesia) opisana przez Bendera [14] w 1956 roku jako udar amnestyczny. Używa się także określenia „ostry zespół amnestyczny”, choć słowo „zespół” oznacza kilka objawów wskazujących na jedno miejsce uszkodzenia i powinno być używane tylko w takim znaczeniu. Jest to zagadkowa amnezja, charakteryzująca się całkowitą utratą pamięci dotyczącej głównie orientacji w czasie, miejscu i otoczeniu przy zachowanej świadomości pozwalającej na kontynuowanie rozpoczętej czynności. Chory dotknięty TGA wędruje, nie wiedząc dokąd ani gdzie się obecnie znajduje. Pamięć deklaratywna wraca zazwyczaj w ciągu kilku godzin, które całkowicie wypadają z pamięci chorego. Napad może wystąpić tylko raz w życiu i dotąd nie stwierdzono konkretnej przyczyny tego napadu amnestycznego. Wysuwa się hipotezę niedokrwienia w zakresie hipokampa, rodzaj przemijającego ataku niedokrwiennego (TIA). W pojedynczych przypadkach wykryto ogniska niedokrwienne w jądrach wzgórza.
Podobny zespół może pojawić się w padaczce skroniowej opisanej jako przemijająca amnezja padaczkowa. Różnica polega na tym, że w padaczce napady się powtarzają, trwają krótko i mogą mieć różny obraz kliniczny.
Ostra amnezja przemijająca może wystąpić po wstrząśnieniu mózgu, napadzie padaczkowym czy omdleniu i polega na utracie pamięci o okolicznościach, w jakich doszło do urazu głowy (niepamięć wsteczna).
Zespół opisany przez Korsakowa u 20 chorych nadużywających alkoholu jako ostra psychoza alkoholowa jest także przykładem ostrego upośledzenia pamięci zastąpionej konfabulacjami. Podobne objawy mogą wystąpić w encefalopatii alkoholowej opisanej nieco wcześniej przez Wernickego w postaci porażenia okoruchowego z ataksją i zaburzeniami świadomości. W zespole Korsakowa dominują jednak zaburzenia pamięci, zaś w encefalopatii Wernickego — objawy organiczne ze śródmózgowia. Dziś oba te zespoły łączy się, a zespół Korsakowa uważany jest za jeden z objawów i następstwo encefalopatii Wernickego. Kliniczne objawy mogą być inne, ale miejsca uszkodzenia podobne. Objawy kliniczne obu zespołów mogą się pojawić w uszkodzeniach śródmózgowia, wzgórza i płatów skroniowych nie tylko po zatruciach alkoholem, ale także po urazach, w zapaleniach i guzach mózgu. W przypadkach, w których przyczyną wystąpienia objawów może być alkohol, zaleca się leczenie dużymi dawkami witaminy B1.

Postępująca amnezja
Postępująca amnezja powstaje stopniowo, powoli i jest zjawiskiem nieodwracalnym, będącym jednym z objawów organicznego procesu chorobowego w mózgu. Stanowi jeden z objawów chorób zwyrodnieniowych, niedokrwienia lub guza mózgu. W pierwszym okresie może być jedynym objawem organicznym.

Jakie są przyczyny problemów z pamięcią u dzieci i nastolatków?

Podkreślić należy fakt, że istnieje wiele jednostek chorobowych, które mogą przyczyniać się do ukształtowania się problemów z pamięcią. Deficyty dotyczące opisywanej w artykule funkcji poznawczej mogą pojawić się zarówno w grupie osób starszych, jak i młodszych. Zauważyć trzeba, że nie zawsze wynikają one z uszkodzenia określonych ośrodków mózgowych, które odpowiedzialne są za obszar związany z pamięcią. Mogą one być związane z niedokrwieniem, zmianami o charakterze metabolicznym bądź innymi, w tym również o charakterze zakaźnym, które mogą przyczyniać się do niszczenia połączeń neuronowych.
Nieprawidłowości te pojawiające się u dzieci oraz nastolatków mogą być spowodowane drastycznymi zmianami, które występują w ich życiu oraz niezwykle stresującymi wydarzeniami. W tym aspekcie niejednokrotnie poprawa następuje po likwidacji czynnika stresogennego bądź gdy nasza pociecha zaadoptuje się do nowych okoliczności.
Co więcej, przyczyny osłabienia pamięci u najmłodszych mogą powstać przez obecność schorzeń układu nerwowego, depresji, nadczynności tarczycy, niedokrwistości. Ostatnia z wymienionych związana jest z obniżoną zdolnością krwinek czerwonych do transportowania tlenu, co może mieć istotne odzwierciedlenie w osłabieniu zapamiętywania u dzieci i nastolatków.
Warto podkreślić, że problemy z pamięcią oraz jej utrata mogą być efektem urazów głowy. Wstrząśnienie mózgu powstaje w rezultacie działania siły uderzeniowej na czaszkę, w konsekwencji czego dochodzi do zaburzeń między obszarem siatkowym, wzgórzem, a także korą mózgu.
Kłopoty związane z funkcjonowaniem wskazanego obszaru u młodzieży mogą stanowić objaw zespołu chronicznego zmęczenia, który współcześnie ma uzasadnienie u 3% nastolatków. Źródła należy poszukiwać w kontakcie ze substancjami szkodliwymi, takimi jak dym papierosowy bądź alkohol, co może mieć niekorzystny wpływ na przestrzeń dotyczącą zdolności zapamiętywania
Zaburzenia pamięci u dzieci mogą być również rezultatem niedoboru witamin z grupy B, w szczególności B1 oraz B12, kwasu foliowego.

Jak leczy się zaburzenia pamięci u dzieci i nastolatków?

W przypadku kiedy o dzieci i nastolatków obserwuje się zaburzenia pamięci nie wolno tego lekceważyć, gdyż może to świadczyć nie tylko o przemęczeniu, brakiem umiejętności skupienia się ale może świadczyć o poważnej chorobie układu nerwowego. Należy wtedy udać się do lekarza neurologa dziecięcego w celu ustalenia przyczyny problemów z pamięcią i jeśli okaże się, że przyczyną jest choroba przewlekła należy podjąć jej leczenie.
Leczenie głównie jest oparte o leki i witaminy. Może być wspomagane przez ćwiczenia pomagające w koncentracji i zapamiętywaniu.

Gdzie pójść z dzieckiem na konsultację do neurologa dziecięcego?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna to przychodnia prywatna, gdzie można przyjść na konsultację do lekarza neurologa dziecięcego. Działa w niej Poradnia Neurologii Dziecięcej gdzie leczone są dzieci. Pracują w niej bardzo dobrzy neurolodzy z wieloletnim doświadczeniem w leczeniu chorób centralnego układu nerwowego i nerwów obwodowych u dorosłych i dzieci.

W celu umówienia się na konsultację u neurologa dziecięcego, skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337

Źródła:
medonet.pl/choroby-od-a-do-z/najczestsze-objawy-chorobowe,uposledzenie-pamieci,artykul,1577460.html
braingym.pl/problemy-z-pamiecia-u-dzieci/
journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/download/35800/25912