Leczenie czerniaka skóry

Czerniak jest nowotworem złośliwym wywodzącym się z komórek wydzielających melaninę (melanocytów). Melanina odpowiada za ciemnienie skóry na skutek działania promieni UV. Najczęściej atakuje skórę, ale może również występować w obrębie błony śluzowej ust i nosa, a także na paznokciach i gałce ocznej.

Charakterystyczny dla czerniaka jest agresywny wzrost oraz możliwością tworzenia wczesnych i licznych przerzutów, które są bardzo trudne w leczeniu farmakologicznym. To właśnie czerniak przerzutowy jest najbardziej śmiertelną formą choroby. Występuje wtedy, gdy nowotwór rozprzestrzenia się poza powierzchnię skóry do innych organów, takich jak węzły chłonne, płuca, mózg i inne obszary organizmu. Tymczasem usunięcie czerniaka miejscowego, kiedy choroba nie jest jeszcze rozsiana w organizmie, pozwala na wyleczenie aż 97 proc. chorych. Dlatego niezmiernie ważne jest jego szybkie i prawidłowe rozpoznanie. Pozwoli to zastosować jak najlepsze leczenie. Nie jest możliwe leczenie przy stosowaniu jednej z metod leczenia. Aby móc skutecznie leczyć czerniaka musi zostać wdrążone kompleksowe systemowe leczenie.

Co składa się na kompleksowe systemowe leczenie czerniaka?

Kompleksowe systemowe leczenie czerniaka obejmuje: immunoonkologię, czyli leki immunokompetentne anty-PD-1 i przeciwciała anty-CTLA-4, leczenie ukierunkowanie molekularnie czyli terapię celowaną anty-BRAF/MEK. Dzięki nowoczesnym terapiom, takim jak immunoonkologia, leczenie zaawansowanego czerniaka pozwala na długotrwałe przeżycie pacjenta.
Kompleksowe systemowe leczenie czerniaka obejmuje

chirurgia;
immunoterapia: anty-PD-1, (niwolumab, pembrolizumab), anty-CTLA-4 (ipilimumab);
terapia celowana inhibitory BRAF: wemurafenib, dabrafenib;
terapia celowana inhibitory MEK: trametynibem, kobimetynib;
radioterapia;
chemioterapia;
elektrochemioterapia.

Jakie ma zastosowanie chirurgia w leczeniu czerniaka?

Chirurgia ma bardzo duże zastosowanie w leczeniu czerniaka. Jak na razie jest to najskuteczniejsza metoda leczenia chirurgicznego czerniaka. Polega na wycięciu ogniska nowotworu z zachowaniem odpowiedniego marginesu. W przypadku zmian nieresekcyjnych – w sytuacji gdy wielkość, lokalizacja lub wieloogniskowość nowotworu skóry nie pozwalają na przeprowadzenie radykalnego leczenia chirurgicznego czerniaka, można rozważyć następujące metody leczenia: izolowana perfuzja kończynowa z hipertermią lub w normotermii, izolowana infuzja kończynowa, elektrochemioterapia (ECT), radioterapia, systemowe leczenie czerniaka.

Czy immunoterapia pomaga leczyć czerniaka?

Immunoterapia to nowoczesna metoda leczenia nowotworów, która ma też zastosowanie w leczeniu czerniaka. Polega ona na podawaniu pacjentowi leków mających na celu mobilizację własnego układu odpornościowego pacjenta do walki z nowotworem. Można jednocześnie powiedzieć, że immunoterapia raka jest ogromnym osiągnięciem współczesnej onkologii. Wprowadzenie immunoterapii w leczeniu czerniaków dała szansę wielu pacjentom z zaawansowanym czerniakiem na długotrwała przeżycia. Wyniki badań obserwacyjnych wskazują, iż w niektórych przypadkach, dzięki zastosowaniu immunoonkologii możliwe jest osiągniecie wieloletnich przeżyć nawet u pacjentów z zaawansowanym, rozsianym czerniakiem. Dla większości jest to bardzo istotna szansa na wydłużenie ich życia mimo zaawansowania choroby.
Główną metodą współczesnej immunoterapii nowotworów jest zastosowanie monoklonalnych przeciwciał ukierunkowanych na receptory znajdujące się na limfocytach, czyli komórki=ach układu immunologicznego. Działają one poprzez nasilenie odpowiedzi układu odpornościowego człowieka, bądź przez hamowanie czynników wzrostu a tym samym hamowanie wzrostu nowotworu. Immunoterapia obejmuje również wykorzystanie leków modulujących odporność organizmu.

Na czym polega terapia celowana czerniaka?

Terapia celowana to nowa forma leczenia onkologicznego, w której wykorzystywana jest wiedza na temat biologii poszczególnych rodzajów nowotworów. Dzięki coraz bardziej dokładnym i szczegółowym badaniom na poziomie molekularnym, naukowcy są w stanie stwierdzić, jakie zaburzenia genetyczne są przyczyną poszczególnych rodzajów nowotworów. Jeśli poznane jest konkretne zaburzenie na poziomie molekularnym, które odpowiedzialne jest za rozwój nowotworu, wtedy można zastosować do leczenia lek celowany molekularnie, wymierzony bezpośrednio w zmienione nowotworowo komórki. Aby terapia celowana zakończyła się powodzeniem, przed jej rozpoczęciem konieczna jest bardzo wnikliwa ocena genetyczna komórek nowotworu, ponadto należy też określić przewidywaną podatność pacjenta na konkretne leczenie. Dlatego więc w leczeniu czerniaka z zastosowaniem terapii celowanej mają duże znaczenie badania genetyczne.
Jedną z najczęstszych mutacji obserwowanych w czerniaku, występującą u około 50% chorych, jest mutacja genu BRAF, z czego w 90% przypadków stwierdza się mutację BRAF V600. Lekami hamującymi kinazę BRAF są dabrafenib i vemurafenib.
Z kolei trametinib i cobimetinib hamują kinazy MEK i blokują w ten sposób dalsze przekazywanie sygnału do kinaz efektorowych ERK. Często, dla wzmocnienia działania, stosuje się jednocześnie leki blokujące kinazy BRAF i MEK.

Czy chemioterapia i radioterapia pomagają leczyć czerniaka?

Chemioterapia nie jest stosowana rutynowo jako leczenie uzupełniające zabieg operacyjny. Ze względu na niski stopień odpowiedzi na leczenie (około 15% - 20%), chemioterapię w czerniaku stosuje się jako leczenie paliatywne, mające na celu złagodzenie objawów spowodowanych przez ten nowotwór. Do wskazań do chemioterapii, poza leczeniem w ramach kontrolowanych badań klinicznych, należą:

nieoperacyjne zmiany w obrębie skóry lub powierzchownych węzłów chłonnych o ograniczonej wielkości guza;
pojedyncze, rozsiane zmiany w płucach;
przewidywany korzystny wpływ na jakość życia chorego.

W przypadku istnienia przerzutów do skóry lub tkanki podskórnej w odległości większej aniżeli 2 cm od brzegu guza pierwotnego (tj. w przypadku wystąpienia przerzutów in-transit) leczenie polega na wykonaniu izolowanej kończynowej chemioterapii perfuzyjnej. Postępowanie to polega na zastosowaniu dużych dawek leków przeciwnowotworowych (cytostatyki) w izolowanej od krążenia systemowego kończynie. Do najczęstszych cytostatyków używanych w perfuzji należy TNF (tumor necrosis factor), Melphalan, Mitoxantron, Cisplatyna i, rzadko, DTIC (dakarbazyna). Kończyna jest ogrzewana do 41-42°C, hipertermia działa synergistycznie z cytostatykami w celu zniszczenia komórek nowotworowych. Nie ma wskazań do leczenia uzupełniającego zabieg operacyjny za pomocą perfuzji kończynowej - badanie EORTC wykazało brak skuteczności takiego postępowania, przy jednoczesnym narażeniu chorych na poważne powikłania związane z tym typem zabiegu.
Radioterapia wykorzystuje wysokie dawki promieniowania jonizującego by zniszczyć komórki nowotworowe. Radioterapia może niszczyć komórki nowotworowe w obrębie guza lub zapobiegać nawrotowi choroby w miejscu po jego chirurgicznym wycięciu.
W przypadku leczenia czerniaka najczęściej stosuje się radioterapię wiązkami zewnętrznymi. Oznacza to, że źródło promieniowania znajduje się w pewnej odległości od ciała. Za pomocą głowicy, która obraca się wokół chorego promieniowanie jonizujące kierowane jest wyłącznie na wybraną okolicę ciała.
Czy elektrochemioterapia jest skuteczna w leczeniu czerniaka?

Elektrochemioterapia pozwala na miejscowe zniszczenie nawet licznych, mnogich zmian przerzutowych w skórze i tkance podskórnej. Polega na skojarzeniu chemioterapii systemowej z elektroablacją guza. Prąd zmienny biegnący poprzez elektrody wbite w guz doprowadza do rozrzedzenia struktury błony komórkowej komórki nowotworowej i umożliwia w ten sposób przejście leku przeciwnowotworowego (bleomycyna lub cisplatyna) jej do wnętrza. Komórka ulega zniszczeniu, zaś w obrębie guza dochodzi do zmian włóknistych, komórki nowotworowe obumierają. Leczenie tą metodą pozwala na uzyskanie remisji (cofnięcia się rozrostu guza a nawet zniszczenie nowotworu) aż u 95% chorych poddanych elektrochemioterapii.

Gdzie leczyć czerniaka?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna w mieście Warszawa jest placówką gdzie w Poradni Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków przyjmują najlepsi lekarze onkolodzy specjalizujący się w leczeniu czerniaka. Na czele zespołu stoi prof. dr hab. n. med. Piotr Rutkowski.
W celu umówienia się na konsultację u chirurga, onkologa, radioterapeuty skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337

Źródła:
akademiaczerniaka.pl/akademia-czerniaka/nasze-kampanie/masz-czerniaka-sprawdz-gdzie-sie-leczyc/kompleksowe-leczenie-czerniaka
akademiaczerniaka.pl/dla-pacjentow/diagnoza-leczenie-lista-osrodkow/immunoterapia-w-leczeniu-czerniaka
zwrotnikraka.pl/leczenie-czerniaka-skory/
onkonet.pl/n_n_elektrochemioterapia.php
onkonet.pl/n_n_czerniak_leczeniecelowane.php
doz.pl/czytelnia/a12824-Terapia_celowana_-_nowa_metoda_leczenia_nowotworow
onkonet.pl/dp_czerniakzs2.php#menu65
ruchspoleczny.org.pl/upload/dokumenty/czerniakfolderekran.pdf

Powrót