Dziecięce porażenie mózgowe - przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest dziecięce porazenie mózgowe?

Mózgowe porażenie dziecięce (MPD) to zespół zaburzeń ruchowych i postawy, które wynikają z  uszkodzenia mózgu w okresie życia płodowego, w trakcie porodu lub bezpośrednio po nim. MPD stwierdza się u 2 na 1000 urodzonych dzieci, a niektóre z objawów można zaobserwować już w okresie niemowlęcym. W pierwszych etapach życia dziecka stwierdza się opóźnienie w zdobywaniu typowych umiejętności charakterystycznych dla danego wieku np. siadania czy raczkowania. Mogą pojawić się również zaburzenia koordynacji, napięcia mięśni szyi i tułowia, trudności ze ssaniem i połykaniem w trakcie karmienia, a niekiedy całkowite porażenie kończyn. Dlatego ważnym elementem leczenia MPD jest systematyczna rehabilitacja, która pozwala na złagodzenie negatywnych skutków schorzenia oraz pomóc w codziennym funkcjonowaniu.

Jakie są rodzaje dziecięcego porażenia mózgowego?

Najczęstszymi zmianami chorobowymi u dzieci z porażeniem mózgowym są tak zwane porażenia spastyczne, które mogą przejawiać się w uszkodzeniach narządu ruchu: wszystkich czterech kończyn (quadriplegia), wyłącznie dolnych kończyn (paraplegia), jednej kończyny (monoplegia), dwóch kończyn po jednej stronie ciała (hemiplegia) oraz trzech kończyn (tripegia).  Ponad to choroba może wystąpić w obrębie głowy i szyi (piramidowa postać MPD). Dziecięce porażenie mózgowe może mieć też postać móżczkową lub może być połączeniem różnych rodzai rej choroby.

Jakie są przyczyny dziecięcego porażenia mózgowego?

Przyczyny dziecięcego porażenia mózgowego najczęściej związane są z komplikacjami ciąży i porodu. Wśród typowych czynników etiologicznych wymienia się:

• zaawansowane wcześniactwo (dzieci urodzone przed 33 tygodniem ciąży),
• niedotlenienie i niedokrwienie płodu w czasie ciąży oraz porodu,
• skrajnie niska masa urodzeniowa dziecka,
• zaburzenia przebiegu ciąży, w tym łożysko przodujące, przedwczesne pęknięcie błon płodowych),
• przedłużający się czas porodu,
• ciąża mnoga,
• zakażenia i zatrucia matki w czasie ciąży,
• wiek matki poniżej 16 lub powyżej 40 lat,
• mutacje genetyczne.

Jakie są objawy dziecięcego porażenia mózgowego w zależności od rodzaju?

Mózgowe porażenie dziecięce może wystąpić  różnym nasileniu. Stąd objawy zależ od rodzaju choroby.

Hemiplegia

Hemiplegia (porażenie połowiczne) to zaburzenia postawy i ruchów, które dotykają tylko jednej strony ciała dziecka – prawej lub lewej. Hemiplegia objawia się specyficznym, zgięciowym ustawieniem jednej ręki i nogi. Po tej zaburzonej chorobą stronie pojawiają się problemy z czuciem, dotykiem czy odczuwaniem ciężaru.

Diplegia

Diplegia (porażenie dwustronne) to najczęściej upośledzenia w funkcjonowaniu kończyn dolnych. Ręce pozostaję sprawne, jednak jeżeli czynność wymaga precyzyjnych, dokładnych ruchów (pisanie, rysowanie, szycie), wówczas pojawiają się trudności z koordynacją. Ponieważ jednak choroba dotyka głównie nóg, dzieci z MPD chodzą w sposób charakterystyczny – na palcach, ze skurczonymi do środka kolanami.

Triplagia

Triplegia to schorzenie charakteryzujące się paraliżem trzech kończyn. Nie ma typowego wzorca zaangażowania, zwykle wiąże się ono z paraliżem obu nóg i jednej ręki - ale może również obejmować obie ręce i jedną nogę. Triplegia może być czasami uznawana za połączenie porażenia połowiczego (porażenie ręki i nogi jednej strony ciała) nakładającej się z diplegią (paraliż obu nóg) lub jako quadriplegia (paraliż czterech kończyn) z mniejszym zaangażowaniem w jedną kończynę. 

Quadriplegia

Quadriplegia (porażenie czterokończynowe) to najcięższa odmiana choroby, obejmująca całe ciało (głowę, tułów oraz kończyny). Dziecko ma wówczas problem z najprostszymi czynnościami – nie może samodzielnie utrzymać głowy i nie potrafi kontrolować mięśni okoruchowych. Nie potrafi kontrolować wzroku. Ponieważ mięśnie języka, gardła i warg są porażone, dzieci z MPD mają również trudności w gryzieniu i połykaniu pokarmu oraz z wykonywaniem ruchów artykulacyjnych. W zależności od nasilenia choroby dzieci z quadriplegią mogą jedynie leżeć, siedzieć lub pełzać.

Piramidowa postać MPD

Piramidowa postać MPD występuje dość rzadko, charakteryzuje się mimowolnymi ruchami, dotyka głównie mięśni głowy i twarzy.
Postać móżdżkowa

Postać móżdżkowa od typowych odmian dziecięcego porażenia mózgowego odróżnia ją tzw. drżenie zamiarowe, które polega na drżeniu kończyn przy próbie wykonania jakiegokolwiek ruchu.

Postaci mieszane

Postaci mieszane są połączeniem powyższych odmian choroby.

W jaki sposób lekarz ustala rozpoznanie mózgowego porażenia dziecięcego?

Ustalenie rozpoznania należy do lekarza neurologa dziecięcego we współpracy z innymi specjalistami, wymienionymi powyżej. Ustalając rozpoznanie, bierze się pod uwagę wywiad, czyli dane z okresu ciąży, porodu, okresu okołoporodowego, pierwszych miesięcy życia i przebiegu rozwoju dziecka. Drugą składową są dane uzyskane z badania neurologicznego oraz obserwacji przebiegu choroby w czasie. Kolejną są wyniki badań dodatkowych, w tym badań obrazowych mózgu takich jak USG przezciemiączkowe, rezonans magnetyczny czy tomografia komputerowa oraz wyniki konsultacji wspomnianych wyżej. Podejrzewać chorobę można nawet po pierwszej wizycie pacjenta. Natomiast ustalenie pewnego rozpoznania, wymaga czasu i analizy wielu danych. Trzeba raz jeszcze zaznaczyć, że samo rozpoznanie nie określa stopnia niepełnosprawności dziecka. Jest to grupa bardzo różnorodna. Będą w niej zarówno dzieci zupełnie samodzielne, jak i te, które wymagają znacznej pomocy ze strony najbliższych.

Jakie są metody leczenia mózgowego porażenia dziecięcego?

Obecnie nie ma leczenia przyczynowego mózgowego porażenia dziecięcego, to znaczy nie ma leków o udokumentowanej skuteczności, które mogłyby cofnąć istniejące uszkodzenie i odbudować zdrową tkankę mózgu.
Istnieje natomiast możliwość oddziaływań, dzięki którym dziecko może uzyskać jak najlepszą sprawność w zakresie, na jaki pozwala uszkodzenie mózgu. W praktyce oznacza to, że efekty leczenia zależą nie tylko od wybranej metody rehabilitacji, ale przede wszystkim od stopnia uszkodzenia funkcji mózgu.
Można przedstawić bardzo długą listę stosowanych metod. Istotne jest, aby dziecko było pod systematyczną, wieloprofilową opieką, miało terapię dostosowaną do swoich potrzeb i możliwości, stosowaną długofalowo. Z jednej strony nie należy zaniedbywać terapii, z drugiej jednak nie można dopuszczać do nadmiernego przeciążenia dziecka zbyt dużą ilością pracy. Dobrze, jeśli ma stałego lekarza, najlepiej pediatrę, lekarza rehabilitacji lub neurologa, który koordynuje terapię i ocenia uzyskane efekty.
W usprawnianiu ruchowym u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym stosuje się różne metody leczenia i rehabilitacji, takie jak:

• metoda NDT-Bobath,
• metoda nauczania kierowanego wg Petö,
• metoda rehabilitacji ruchowej wg Voity,
• zaopatrzenie ortopedyczne (łuski, buty, wózki, siedziska, pionizatory),
• podawanie toksyny botulinowej,
• ćwiczenia z użyciem lokomatu i sprzętu armeo, kombinezonów,
• hydroterapia,
• hipoterapia,
• dogoterapia,
• delfinoterapia,
• zabiegi operacyjne z zakresu ortopedii.

Gdzie pójść na konsultację do lekarza neurologa dziecięcego?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna to przychodnia prywatna, gdzie można przyjść na konsultację do lekarza neurologa. Działa w niej Poradnia Neurologiczna, w której przyjmowani są dorośli i Poradnia Neurologii Dziecięcej gdzie leczone są dzieci. Pracują w niej bardzo dobrzy neurolodzy z wieloletnim doświadczeniem w leczeniu chorób centralnego układu nerwowego i nerwów obwodowych u dorosłych i dzieci.

W celu umówienia się na konsultację u neurologa dziecięcego, skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337

Źródła:
nutriciapediatryczna.pl/dla-rodzicow/nutripedia/zywienie-w-chorobie/czym-jest-mozgowe-porazenie-dzieciece-charakterystyka-klasyfikacja-przyczyny/?gclid=CjwKCAjwh7H7BRBBEiwAPXjadjQjV9Vt6pJF3dOiMmivirdOO9rAMyhfAS5fZX4rGzbYep0B9an0ohoCnkgQAvD_BwE
medme.pl/choroby/mozgowe-porazenie-dzieciece-objawy-przyczyny-i-leczenie,73740.html
parenting.pl/choroba-bez-definicji-dzieciece-porazenie-mozgowe
en.wikipedia.org/wiki/Triplegia
mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/choroby-neurologiczne/141866,mozgowe-porazenie-dzieciece