Czy w badaniu moczu wyjdzie nowotwór?

Badanie moczu to powszechna procedura diagnostyczna stosowana w medycynie do oceny stanu zdrowia układu moczowego oraz do wykrywania różnych chorób. Choć jest to badanie stosunkowo proste i nieinwazyjne, jego potencjał diagnostyczny jest szeroki. W kontekście onkologii, wiele osób zastanawia się, czy badanie moczu może wykryć obecność nowotworu. W artykule tym przyjrzymy się, jakie informacje może dostarczyć analiza moczu w kontekście nowotworów oraz jakie są jej ograniczenia.

Badanie moczu a nowotwory

Krwiomocz

Jednym z najbardziej oczywistych objawów, które mogą być wykryte w badaniu moczu i które mogą wskazywać na nowotwór, jest obecność krwi w moczu, zwana krwiomoczem. Krwiomocz może być mikroskopowy (niewidoczny gołym okiem) lub makroskopowy (widoczny jako czerwona lub brązowa barwa moczu). Krwiomocz może wskazywać na obecność nowotworu pęcherza moczowego, nerek lub dróg moczowych, ale może być również związany z innymi schorzeniami, takimi jak infekcje, kamica nerkowa czy urazy.

Komórki nowotworowe w moczu

Cytologia osadu moczu to badanie polegające na mikroskopowej ocenie komórek obecnych w moczu. Jest to szczególnie przydatne w diagnostyce nowotworów pęcherza moczowego i dróg moczowych. W przypadku podejrzenia nowotworu, cytologia moczu może ujawnić obecność komórek nowotworowych. Niemniej jednak, jej czułość nie jest stuprocentowa, co oznacza, że negatywny wynik nie wyklucza całkowicie obecności nowotworu.

Biomarkery nowotworowe w moczu

W ostatnich latach rozwijają się nowe metody diagnostyczne, które polegają na wykrywaniu specyficznych biomarkerów nowotworowych w moczu. Biomarkery te są substancjami wytwarzanymi przez komórki nowotworowe lub przez organizm w odpowiedzi na obecność nowotworu. Przykłady biomarkerów nowotworowych, które mogą być wykrywane w moczu, to NMP22, BTA oraz UBC.

NMP22

Antygen NMP22 jest jednym z najczęściej badanych biomarkerów w diagnostyce raka pęcherza moczowego. Wysoki poziom NMP22 w moczu może wskazywać na obecność komórek nowotworowych, choć może również być podwyższony w innych stanach chorobowych.

BTA (Bladder Tumor Antigen)

Test BTA jest kolejnym narzędziem do wykrywania raka pęcherza moczowego. Wykrywa on antygeny wytwarzane przez komórki nowotworowe pęcherza. Podobnie jak NMP22, test BTA może dawać fałszywie dodatnie wyniki w przypadkach innych chorób układu moczowego.

UBC (Urothelial Bladder Carcinoma)

UBC to marker nowotworowy, który może być wykorzystywany w diagnostyce raka pęcherza moczowego. Wykrywa specyficzne fragmenty białek związanych z komórkami nowotworowymi urotelialnymi.

Ograniczenia badania moczu w wykrywaniu nowotworów

Mimo że badanie moczu może dostarczyć cennych informacji, ma swoje ograniczenia. Wczesne stadia wielu nowotworów mogą nie powodować żadnych zmian w moczu, co oznacza, że nowotwór może pozostać niewykryty. Ponadto, wiele nieonkologicznych schorzeń może powodować zmiany w moczu, co może prowadzić do fałszywie dodatnich wyników.

Dodatkowe badania diagnostyczne

Aby dokładniej zdiagnozować nowotwór, konieczne mogą być dodatkowe badania. W przypadku podejrzenia nowotworu układu moczowego lekarz może zlecić:

USG i tomografię komputerową (CT)

Ultrasonografia (USG) i tomografia komputerowa (CT) są technikami obrazowania, które pozwalają na dokładną ocenę struktur wewnętrznych nerek, pęcherza moczowego i innych narządów. Mogą one pomóc w wykryciu guzów, ich lokalizacji i rozmiaru.

Cystoskopia

Cystoskopia to badanie polegające na wprowadzeniu cienkiego, elastycznego endoskopu do pęcherza moczowego przez cewkę moczową. Pozwala na bezpośrednie oglądanie wnętrza pęcherza moczowego i pobranie próbek do dalszych badań histopatologicznych.

Biopsja

Biopsja polega na pobraniu próbki tkanki z podejrzanego obszaru w celu mikroskopowej oceny. Jest to kluczowe badanie w potwierdzeniu diagnozy nowotworu i określeniu jego charakteru.

Podsumowanie

Badanie moczu jest ważnym narzędziem diagnostycznym, które może dostarczyć cennych informacji na temat stanu zdrowia układu moczowego i wskazać na obecność nowotworów. Jednakże, jego skuteczność w wykrywaniu nowotworów zależy od rodzaju i stadium choroby. W przypadku podejrzenia nowotworu, konieczne są dodatkowe badania diagnostyczne, takie jak cytologia osadu moczu, USG, tomografia komputerowa, cystoskopia i biopsja. Wczesne wykrycie i odpowiednie leczenie nowotworu znacząco poprawiają rokowania pacjentów. Poradnia Urologii Ogólnej i Onkologicznej w Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie na Ursynowie zajmuje się rozpoznawaniem i leczeniem chorób nowotworowych narządów układu moczowego oraz męskiego układu płciowego u dorosłych i dzieci.

Źródła:

Narodowy Fundusz Zdrowia – Badania diagnostyczne i profilaktyczne.
Polskie Towarzystwo Urologiczne – Zalecenia dotyczące diagnostyki i leczenia nowotworów układu moczowego.
American Cancer Society – Urine Tests for Bladder Cancer.

Powrót