Aktualne metody leczenia raka prostaty

Rak prostaty (rak stercza, rak gruczołu krokowego) zajmuje u mężczyzn drugie miejsce w zestawieniu zapadalności i umieralności z powodu nowotworów złośliwych. Dominującą postacią nowotworu złośliwego stercza jest rak gruczołowy.

Zapadalność na raka prostaty rośnie w większości rozwiniętych krajów świata, głównie w wyniku upowszechnienia się oznaczania stężenia markera nowotworowego PSA w surowicy u osób bez klinicznych objawów raka prostaty (tzw. skrining). Większa liczba pacjentów diagnozowanych z rakiem gruczołu krokowego wynika także z rosnącej świadomości zdrowotnej oraz wydłużania się długości życia mężczyzn. W Polsce zachorowania na raka stercza podwoiły się w ciągu ostatnich 10 lat.

Aktualne metody leczenia raka prostaty

Wyróżniamy chirurgiczne oraz niechirurgiczne metody leczenia raka gruczołu krokowego. Radykalna prostatektomia w połączeniu z radioterapią stanowią podstawową terapię stosowaną w leczeniu raka niskiego ryzyka. W przypadku jej nieskuteczności terapeutycznej lub braku możliwości jej zastosowania w sytuacji, kiedy nowotwór rozprzestrzenił się poza prostatę możliwa jest hormonoterapia. U chorych hormonoopornych stosowana jest chemioterapia.

Wybór najlepszej metody terapeutycznej dla pacjenta zależy od:

• charakteru guza,
• poziomu PSA,
• stopnia zaawansowania,
• możliwego nawrotu.

Należy również pamiętać, że każde leczenie wiąże się z wystąpieniem skutków ubocznych. Toksyczność leczenia oraz zmniejszona liczba białych i czerwonych krwinek są związane ze zmęczeniem, wypadaniem włosów, neuropatią obwodową, nietrzymaniem moczu, czy zaburzeniami erekcji.

Metody niechirurgiczne

Niechirurgiczne metody leczenia raka gruczołu krokowego obejmują terapię pozbawioną androgenów (ADT), radioterapię (RT), terapie ablacyjne, chemioterapię i immunoterapię. Te metody mogą być stosowane samodzielnie lub w połączeniu, w zależności od sytuacji klinicznej.

Radioterapia (RT)

Stosowana u pacjentów po prostatektomii jako leczenie adjuwantowe. Może stanowić również leczenie pierwotne zamiast zabiegu chirurgicznego w celu wyleczenia choroby o niskim lub średnim ryzyku. Wykonywana jest również w przypadku miejscowo zaawansowanej choroby i braku możliwości wykonania prostatektomii. Zastosowanie znajduje u połowy chorych i pozwala wyleczyć do 40% pacjentów.

Radioterapia pod kontrolą MRI (MRIgRT)

Cechuje się lepszym kontrastem tkanek miękkich niż obrazowanie oparte na promieniowaniu rentgenowskim, co umożliwia zmniejszenie toksyczności leczenia. Polega na obrazowaniu w czasie rzeczywistym i monitorowaniu wewnątrzfrakcyjnego ruchu docelowego. Przy wypełnianiu pęcherza, czy przechodzeniu gazu przez odbytnicę możliwe jest przemieszczanie się gruczołu krokowego. Metoda ta pozwala na bramkowanie leczenia, co umożliwia ochronę otaczających zagrożonych narządów. Dostarczana jest również zamierzona dawka promieniowania rentgenowskiego.

Do tej metody potrzebne są znaczne zasoby, nie jest ona powszechnie dostępna oraz wymaga przeprowadzenia większej ilości prospektywnych badań klinicznych.

Terapia pozbawiona androgenów (ADT)

Stosowana miejscowo lub systemowo zwykle w zaawansowanej chorobie z obecnością przerzutów. Łagodzi objawy oraz spowalnia progresję choroby poprzez maksymalną blokadę androgenową, utrzymując kastracyjne stężenie testosteronu do czasu progresji choroby. Środkami stosowanymi są leki blokujące syntezę testosteronu takie jak agoniści hormonu uwalniającego hormon luteinizujący (LHRH), antagoniści LHRH oraz inhibitory cytochromu p450.

Terapia może się wiązać z długotrwałymi skutkami ubocznymi m.in osteoporozą, chorobami sercowo-naczyniowymi, hiperlipidemią, insulinoopornością, anemią i zmęczeniem, uderzeniami gorąca, czy nawet prowadzić do dysfunkcji seksualnych.

Większość pacjentów z przerzutowym rakiem gruczołu krokowego początkowo reaguje na ADT, jednak u prawie wszystkich dochodzi po około 18-24 miesiącach do rozwoju opornego na kastrację raka gruczołu krokowego (CRPC). Występuje grupa chorych z rakiem prostaty niewrażliwym na androgeny, która nie odniesie korzyści terapeutycznej z tej metody leczenia.
Terapia ablacyjna

Stosowana jako terapia pierwotna w przypadku choroby o niskim ryzyku polegająca na wprowadzeniu energii do gruczołu krokowego w celu zniszczenia ognisk nowotworowych przy jednoczesnej minimalizacji uszkodzenia sąsiadujących struktur. Dodatkowo może być stosowana jako leczenie ratunkowe u chorych z niepowodzeniem pierwotnej RT.

Chemioterapia i terapie immunozależne

Polega na zabijaniu lub hamowaniu wzrostu komórek nowotworowych. Głównym lekiem stosowanym w chemioterapii zaawansowanego raka prostaty jest docetaksel. Stanowi on terapię I rzutu w przerzutowym opornym na kastrację raku gruczołu krokowego. Poprawia on przeżycie całkowite pacjentom, u których hormonoterapia nie przyniosła efektów.

Metody chirurgiczne

Chirurgicznymi metodami są radykalna prostatektomia oraz laparoskopowe usunięcie prostaty metodą da Vinci.

Radykalna prostatektomia (RP) metodą tradycyjną

RP polega na wycięciu całej prostaty i pęcherzyków nasiennych oraz limfadenektomii miednicznej. Radykalna resekcja raka przy zachowaniu prawidłowych tkanek otaczających umożliwia zachowanie trzymania moczu oraz zapobiega zaburzeniom erekcji. Wiąże się z poprawą śmiertelności specyficznej dla raka oraz przeżycia wolnego od przerzutów.

Laparoskopowa prostatektomia metodą da Vinci

System robotyczny da Vinci wykorzystuje cztery ramiona robotyczne, które są kontrolowane przez chirurga z konsoli. Umożliwia on trójwymiarową wizualizację, 10-krotne powiększenie oraz większy zakres ruchu i zręczność w porównaniu ze standardową chirurgią laparoskopową.

W celu umówienia się na wizytę u lekarza urologa onkologa skontaktuj się z Onkolmed Lecznica Onkologiczna lub skorzystaj z internetowego konta pacjenta (IKP).

Źródła:

zwrotnikraka.pl/rak-prostaty-objawy-stercza/
Sekhoacha M, Riet K, Motloung P, Gumenku L, Adegoke A, Mashele S. Prostate Cancer Review: Genetics, Diagnosis, Treatment Options, and Alternative Approaches. Molecules. 2022;27(17):5730. doi:10.3390/ molecules27175730
Sebesta EM, Anderson CB. The Surgical Management of Prostate Cancer. Seminars in Oncology. 2017;44(5):347-357. doi:10.1053/j. seminoncol.2018.01.003
Emmett L, Willowson K, Violet J, Shin J, Blanksby A, Lee J. Lutetium177PSMA radionuclide therapy for men with prostate cancer: a review of the current literature and discussion of practical aspects of therapy. J Med Radiat Sci. 2017;64(1):52-60. doi:10.1002/jmrs.227
Evans AJ. Treatment effects in prostate cancer. Modern Pathology. 2018;31:110-121. doi:10.1038/modpathol.2017.158
Sritharan K, Tree A. MR-guided radiotherapy for prostate cancer: state of the art and future perspectives. BJR. 2022;95(1131). doi:10.1259/ bjr.20210800
Deluce JE, Cardenas L, Lalani AK, Maleki Vareki S, Fernandes R. Emerging Biomarker-Guided Therapies in Prostate Cancer. Current Oncology. 2022;29(7):5054-5076. doi:10.3390/curroncol29070400
Aragon-Ching J, Nader R, El Amm J. Role of chemotherapy in prostate cancer. Asian J Androl. 2018;20(3):221. doi:10.4103/aja.aja_40_17