Hipercholesterolemia - przyczyny, objawy, badania, leczenie

Co to jest hipercholesterolemia?

Hipercholesterolemią nazywamy zwiększenie stężenia cholesterolu w osoczu. Według wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego za nieprawidłowe uznaje się następujące stężenia:

• cholesterolu LDL ≥3,0 mmol/l (115 mg/dl),
• cholesterolu całkowitego ≥5,0 mmol/l (190 mg/dl).

U osób obciążonych dużym ryzykiem sercowo-naczyniowym (wskaźnik SCORE ≥5%) oraz u chorych z chorobą niedokrwienną serca lub cukrzycą konieczne jest wzmożenie działań profilaktycznych i dążenie do uzyskania u pacjenta niższych docelowych stężeń cholesterolu:

• cholesterolu LDL poniżej 2,5 mmol/l (100 mg/dl),
• cholesterolu całkowitego (TC) poniżej 4,5 mmol/l (175 mg/dl).

W miarę możliwości można próbować w wymienionych grupach osiągnąć jeszcze niższe wartości stężeń:

• LDL cholesterolu poniżej 2,0 mmol/l (80 mg/dl),
• cholesterolu całkowitego poniżej 4,0 mmol/l (155 mg/dl).

Wyróżnia się hipercholesterolemię:

• pierwotną, której przyczyną jest defekt jednego genu (tak jest w przypadku hipercholesterolemii rodzinnej i rodzinnego defektu apolipoproteiny B100) lub wielu genów (hipercholesterolemia wielogenowa). Na ujawnienie się hipercholesterolemii wielogenowej wpływa również nieprawidłowa dieta;
• wtórną, będącą wynikiem stosowania leków (progestagenów, glikokortykosteroidów, inhibitorów proteaz stosowanych w leczeniu zakażenia HIV, tiazydowych leków moczopędnych, niektórych beta-blokerów) lub objawem innych chorób, m.in.:
  - niedoczynności tarczycy,
  - zespołu nerczycowego,
  - chorób wątroby przebiegających z cholestazą (zwiększenie stężenia kwasów żółciowych we krwi i tkankach).

Jakie są przyczyny i czynniki ryzyka hipercholesterolemii?

Badania w kierunku hipercholesterolemii należy przeprowadzić u osób z klinicznymi objawami choroby sercowo-naczyniowej, z blaszkami miażdżycowymi w tętnicach wieńcowych i/lub szyjnych, u chorych na cukrzycę, przewlekłą chorobę nerek, nadciśnienie tętnicze, otyłość, przewlekłe autoimmunologiczne choroby zapalne, potomków osób z ciężką dyslipidemią, członków rodzin osób z przedwczesną chorobą niedokrwienną serca, u dorosłych mężczyzn w wieku ≥40 lat i kobiet w wieku ≥50 lat lub po menopauzie, zwłaszcza jeśli występują inne czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego.

Jakie są objawy hipercholesterolemii?

Jest kilka objawów klinicznych hipercholesterolemii rodzinnej, na które trzeba zwrócić szczególną uwagę. Są to:
Rąbek rogówkowy, czyli jasna obwódka na oku. Pojawia się, gdy lipidy kumulują się wokół oka. Jak podaje Krajowe Centrum Hipercholesterolemii Rodzinnej, ten objawy pojawia się u połowy pacjentów przed pięćdziesiątką. - Jeśli obwódka pojawi się przed 45. rokiem życia, to znak alarmowy: oznacz cholesterol;
Żółtaki ścięgien to grudki, które znajdują się najczęściej w ścięgnie Achillesa, ale też np. w ścięgnach prostowników palców dłoni. W tych wybrzuszeniach znajduje się żółta maź. Żółtaki ścięgien rozwijają się już we wczesnym stadium choroby i bywa, że właśnie dzięki nim udaje się zdiagnozować hipercholesterolemię rodzinną - zwłaszcza wtedy, gdy pojawia się ból. Jak mówiła dr Broncel, po włączeniu leczenia żółtaki szybko znikają;
Kępki żółte na powiekach wyglądają jak żółtawe grudki, a tak naprawdę to odkładające się w okolicy oczu złogi cholesterolu. Występują nie tylko u pacjentów z hipercholesterolemią rodzinną.
Inne objawy hipercholesterolemii rodzinnej to: bóle dławicowe klatki piersiowej, zawroty głowy, omdlenia, bóle nóg i rąk po wysiłku fizycznym, czyli dolegliwości, które mogą wskazywać na miażdżycę.

Jak przebiega rozpoznanie  hipercholesterolemii?

Rozpoznanie hipercholesterolemii stawiane jest na podstawie przeprowadzenia badania krwi. Specyficznym badaniem, które określa poziomu lipidów we krwi, jest lipidogram, w którym oznaczane są stężenia m.in. cholesterolu całkowitego czy cholesterolu we frakcji LDL.
Ogólnie przyjmuje się, że o hipercholesterolemii można mówić wtedy, kiedy poziom cholesterolu frakcji LDL we krwi przekracza u pacjenta 115 mg/dl (>3 mmol/l).
Biorąc pod uwagę powyższe, pacjenci mogą być zaskoczeni w sytuacji, kiedy ich poziom cholesterolu LDL jest niższy, a i tak rozpoznawana jest u nich hipercholesterolemia. Taka sytuacja nie stanowi pomyłki medyków, a związana jest z tym, że podane wyżej wartości dotyczą rozpoznawania hipercholesterolemii u osób nieobciążonych dodatkowymi czynnikami ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego.
Przykładowo, u pacjentów z cukrzycą oczekiwane może być stężenie cholesterolu LDL we krwi mniejsze niż 100 mg/dl, z kolei u osób ze stwierdzoną chorobą niedokrwienną serca możliwe jest dążenie do obniżenia tej frakcji lipidowej do wartości mniejszej niż 70 mg/dl. To właśnie stąd biorą się różnice dotyczące kryteriów rozpoznawania hipercholesterolemii u odmiennych pacjentów.
W diagnostyce dyslipidemii bardzo duże znaczenie ma także oznaczenie ryzyka sercowo-naczyniowego pacjenta - dokonać tego można na drodze zaklasyfikowania pacjenta do odpowiedniej grupy ryzyka zgodnie ze skalą SCORE. 

Jak wygląda leczenie hipercholesterolemii?

Pacjent, u którego stwierdzono hipercholesterolemię, powinien być pod nadzorem lekarza, który ustali odpowiednią strategię leczniczą. Celem leczenia jest obniżenie stężenia cholesterolu we krwi. Dostępne metody leczenia to zmiana stylu życia lub stosowanie leków (statyn).
U pacjentów z niskim ryzykiem sercowo-naczyniowym oraz brakiem innych chorób (np. cukrzycy, choroby niedokrwiennej serca) dąży się do obniżenia poziomu cholesterolu we krwi poprzez modyfikację stylu życia. Pacjentom zaleca się zwiększenie aktywności fizycznej oraz unikanie szkodliwych nałogów, np. palenia papierosów. Ogromne znaczenie ma również dieta w hipercholesterolemii, która koncentruje się na unikaniu tłuszczów zwierzęcych, pokarmów typu fast-food i zwiększeniu podaży błonnika poprzez jedzenie większej ilości warzyw.
Leki stosuje się u chorych ze znacznym stopniem miażdżycy, obciążonych innymi chorobami lub wysokim ryzykiem powikłań sercowo-naczyniowych.

Gdzie pójść na konsultację do lekarza endokrymologa?

Najlepsza Poradnia Endokrynologii Ogólnej i Onkologicznej mieści się w Onkolmed Lecznica Onkologiczna na Ursynowie w Warszawie. Konsultuje  w niej bardzo dobra lekarz endokrynolog  z dużym doświadczeniem dr n. med. Małgorzata Czetwertyńska, która leczy również pacjentki w ciąży.

W celu umówienia się na konsultację u endokrynologa, onkologa skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337

Źródła:
mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/88295,hipercholesterolemia
poradnikzdrowie.pl/zdrowie/kardiologia/hipercholesterolemia-przyczyny-objawy-leczenie-aa-dXLt-ho7w-v4sE.html
hellozdrowie.pl/czym-jest-hipercholesterolemia-jakie-sa-jej-rodzaje-objawy-metody-leczenia-i-profilaktyki/#leczenie-hipercholesterolemii
doz.pl/czytelnia/a16340-Hipercholesterolemia__przyczyny_objawy_i_leczenie._Czy_jest_grozna