Jak zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka piersi u kobiet i mężczyzn

Bardzo dużo w ostatnich latach mówi się o tym czym jest rak piersi. Jaka to groźna choroba u kobiet. Zdarza się też, że mężczyźni chorują na ten rodzaj nowotworu. Odsetek zachorowań u kobiet jest jednak zdecydowanie większy niż u mężczyzn. Dlatego tak ważna jest profilaktyka raka piersi. Ma ona na celu wykluczyć czynniki ryzyka zachorowania bądź ewentualnie ograniczyć ich działanie na powstawanie nowotworów. Działania te mają na celu zmniejszenie zachorowalności na raka piersi zarówno u kobiet jak i mężczyzn.

Co to jest rak piersi u kobiet i mężczyzn?

Rak piersi jest to nowotwór złośliwy powstający z komórek gruczołu piersiowego, który rozwija się miejscowo w piersi oraz daje przerzuty do węzłów chłonnych i narządów wewnętrznych (np. płuc, wątroby, kości i mózgu). Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet.

Stanowi około 23% wszystkich zachorowań z powodu nowotworów złośliwych u kobiet i około 14% zgonów z tego powodu. Szacuje się, że rocznie raka piersi rozpoznaje się u 1,5 miliona kobiet na całym świecie, a około 400 tysięcy umiera z tego powodu.Jest to najczęstszy nowotwór złośliwy wśród mieszkanek krajów wysoko cywilizowanych, takich jak USA, Kanada, Australia czy kraje Europy Zachodniej. Najmniej zachorowań na raka piersi notuje się w południowej Azji i Afryce. Rak piersi, który należy do najczęstszych nowotworów złośliwych u kobiet, u mężczyzn występuje rzadko.

Rak piersi u mężczyzn stanowi około 1% wszystkich nowotworów złośliwych piersi i mniej niż 1% nowotworów złośliwych u mężczyzn. W populacji kobiet obserwuje się od wielu lat wzrost zachorowań na raka piersi, natomiast wśród mężczyzn od około 40 lat liczba nowych zachorowań utrzymuje się na stałym poziomie. Rokowanie u mężczyzn chorych na raka piersi jest podobne jak u kobiet.

Profilaktyka pierwotna

Profilaktyka pierwotna to działania mające na celu zapobieganie powstawaniu choroby poprzez wzmocnienie ogólnego stanu zdrowia. W przypadku nowotworu piersi możliwości profilaktyki pierwotnej są ograniczone.

Wyniki badań wskazują na związek między wzrostem ryzyka zachorowania na raka piersi a nadmiernym spożywaniem tłuszczu, alkoholu oraz nadwagą. Ilość tkanki tłuszczowej oraz konsumpcja alkoholu wpływają na poziom estrogenów – kobiecych hormonów – im wyższy poziom estrogenów tym ryzyko zachorowania na raka piersi jest większe. Rodzenie dzieci oraz długie karmienie piersią są uważane za czynniki zmniejszające ryzyko zachorowania na raka piersi.

Niektóre czynniki ryzyka zachorowania na raka piersi, takie jak np. wiek czy występowanie nowotworów w rodzinie, nie mogą zostać wyeliminowane.

Można jednak zmniejszyć zagrożenie zgonu z powodu raka piersi poprzez właściwe postępowanie, np. zmianę trybu życia czy poddawanie się stałej kontroli. Dla wczesnego wykrywania raka piersi najistotniejsze jest regularne poddawanie się badaniom diagnostycznym, z których najważniejsze znaczenie ma systematyczne wykonywanie mammografii – czyli profilaktyka wtórna.

Profilaktyka pierwotna raka piersi to działania mające na celu zapobieganie powstawaniu choroby poprzez wzmocnienie ogólnego stanu zdrowia. Zalicza się do nich:

• regularna aktywność fizyczna,
• dieta bogata w kwas foliowy (warzywa i owoce),
• przemyślane stosowanie egzogennych hormonów,
• unikanie zbędnego napromieniowania,
• tamoksyfen oraz raloksyfen obniżają ryzyko wystąpienia raka piersi u kobiet z dużym obciążeniem genetycznym.

Profilaktyka wtórna

Decydujące znaczenie w przypadku raka piersi ma profilaktyka wtórna, która polega na wczesnym wykrywaniu choroby w fazie przedklinicznej (to znaczy, gdy nie są jeszcze obecne kliniczne objawy choroby ale jej wczesne symptomy są możliwe do uwidocznienia przy pomocy testu przesiewowego – w tym wypadku mammografii).

Każda kobieta od dwudziestego roku życia powinna samodzielne i regularnie badać swoje piersi. Badanie najlepiej wykonać pierwszego dnia po zakończeniu miesiączki, zaś Panie po menopauzie powinny badać swoje piersi raz w miesiącu, najlepiej zawsze w tym samym dniu miesiąca.

Samobadanie powinno składać się z dwóch części: oglądania i badania dotykiem.

Powodami do zastanowienia i konsultacji z lekarzem powinny być:

• zmiany w kolorze lub strukturze skóry piersi,
• zmiany wielkości lub kształtu jednej z piersi,
• krwawienie lub wyciek wydzieliny z brodawek,
• zmiany w wyglądzie brodawek, takie, jak np. zaczerwienienia, strupki, wciągnięcia, łuszczenie naskórka,
• dołki, zaciągnięcia albo owrzodzenia brodawki bądź skóry na piersi, zmiany kształtu lub zarysu brodawki,
• wszelkie wyczuwalne zgrubienia lub guzki w piersi lub pod pachą,
• bardziej niż dotychczas widoczne przez skórę naczynia żylne na piersi,
• obrzęk ramienia.

Nawet gdy wyniki samobadania nie wzbudzają wątpliwości – należy raz w roku zgłosić się na badanie do lekarza (ginekologa, chirurga lub onkologa).

Badania diagnostyczne

USG i mammografia służą wykrywaniu różnych zmian w piersiach, zwłaszcza zmian nowotworowych. Metodyka tych badań opiera się na różnych zjawiskach fizycznych. Stąd ich skuteczność diagnostyczna uzależniona jest od innych czynników, uważa się, że badania te wzajemnie się uzupełniają. Największą ich zaletą jest możliwość wykrycia zmian nowotworowych we wczesnym stadium, kiedy możliwe jest jeszcze wyleczenie. O wyborze badania decyduje lekarz.

USG piersi

Ultrasonografia piersi jest wykorzystywana w ocenie raka piersi jako uzupełniający element pogłębionej diagnostyki podejrzanych o nowotworowe zmian wykrytych podczas mammografii. Metoda ta jest niezwykle cenna do oceny piersi o dużej gęstości gruczołowej – typowych zwłaszcza dla młodych kobiet, przed menopauzą, aktywnych hormonalnie.

W przypadku piersi o budowie bogatogruczołowej, gdy badanie mammograficzne nie jest diagnostyczne (obraz zbitej tkanki gruczołowej, który wygląda jak „mleczna szyba“) badanie USG może być jedynym (poza rezonansem magnetycznym), które pozwala na wykrycie zmian patologicznych.

Poza tym ultrasonografia jest wartościowym uzupełnieniem mammografii w każdej sytuacji – umożliwia różnicowanie zmian torbielowatych i litych, pozwala na precyzyjną ocenę wielkości i granic zmian ogniskowych.

Podczas badania USG pod kontrolą sondy wykonuje się niekiedy biopsje cienko- i gruboigłowe oraz punkcje torbieli a materiał pobrany pozwala na ostateczne różnicowanie mikroskopowe patologii. Badanie z tzw. opcją dopplerowską zwiększa dodatkowo czułość i swoistość USG w różnicowaniu zmian łagodnych i tych podejrzanych o złośliwość.

Na wynik badania wpływ mają zarówno jakość sprzętu, możliwości rozdzielcze aparatów, technika przeprowadzania badania i doświadczenie badającego, jak i różnice w ułożeniu piersi przy kolejnych badaniach. Trudna może być także ocena bardzo dużych piersi.

Onkolmed Lecznica Onkologiczna zatrudnia bardzo dobrych lekarzy specjalistów i udostępnia im sprzęt gwarantujący wysokość jakość obrazu. Pozwala to na dokładniejszą diagnostykę i postawienie właściwej diagnozy.

Elastografia

Elastografia jest nowoczesną techniką badania ultrasonograficznego, polegającą na ocenie elastyczności (twardości) guza. W trakcie badania USG stosuje się niewielki nacisk na pierś, powodujący powstawanie odkształceń widocznych I analizowanych przez aparat ultrasonograficzny. Stopień twardości badanej tkanki określany jest odpowiednim kolorem i oceniany według skali Tsukuba

Mammografia

Mammografia wykonywana w dwóch projekcjach (górno- dolna i skośna) jest podstawową i najbardziej popularną metodą diagnostyczną piersi. Jest to badanie proste, szybkie, zazwyczaj niebolesne, nie wymaga też żadnego dodatkowego przygotowania. Dawka promieniowania podczas badania jest zbliżona do otrzymywanej podczas prześwietlenia zęba.

Wykonywane zdjęcia muszą spełniać przyjęte standardy jakości – aparatura i inne elementy wyposażenia gabinetu jak i czynności wykonywane przez personel pracowni mammograficznej muszą podlegać stałym procedurom kontroli i ulepszania. Czułość mammografii w wykrywaniu zmian nowotworowych wynosi około 85 proc. i zależy od budowy piersi: mniejsza dla piersi o dużej gęstości, typowej dla kobiet młodszych, może sprawiać problemy diagnostyczne.

Część raków piersi, nawet wyczuwalnych w badaniu palpacyjnym, (pomijając błędy techniczne takie jak nieprawidłowe ułożenie piersi, błąd percepcji błędy interpretacji) jest niewidoczna w obrazie mammograficznym. Zdjęcia oceniane są zazwyczaj przez dwóch radiologów, co pozwala zmniejszyć ryzyko błędu interpretacji.

Badanie mammograficzne pozwala na wykrycie nawet drobnych zmian uwapnionych (mikrozwapnienia), które mogą być ogniskami raka. Ich ocena, czy ich obecność może świadczyć o nowotworze, czy też są to zwapnienia łagodne, należy do radiologa.

Pod kontrolą badania mammograficznego moiżna wykonać biopsję podejrzanej zmiany w piersi. Jeśli można wyznaczyć miejsce biopsji używając namiarów wykonanego badania, to biopsja tak wykonana nosi nazwę: biopsja stereotaktyczna.

Gdzie się udać po diagnozę i gdzie się leczyć?

Wstępnej diagnozy dokona nasz lekarz ginekolog i w razie podejrzeń skieruje nas do onkologa od piersi w celu dalszej diagnozy i leczenia. Jedną z najlepszych poradni jest Poradnia ginekologii ogólnej i onkologicznej w Onkolmed Lecznica Onkologiczna oraz poradnia nowotworów piersi i gabinet ultrasonografii, w których pracują najlepsi specjaliści w leczeniu raka piersi. Poradnia Nowotworów Piersi zatrudnia specjalistów ze specjalnościami:

• chirurgia onkologiczna,
• chemioterapia nowotworów,
• onkologia kliniczna,
• radioterapia nowotworów,
• radiologii.

W celu umówienia się na konsultację u lekarza skontaktuj się z Onkolmed Lecznica Onkologiczna lub skorzystaj z internetowego konta pacjenta (IKP).

Źródło:
profilaktykaraka.nio.gov.pl/profilaktyka-raka-piersi/
onkonet.pl/dp_np_rakpiersi.php#menu1
onkologia.org.pl/pl/nowotwor-piersi-u-kobiet-czym-jest
onkologia.org.pl/pl/nowotwor-piersi-u-mezczyzn-czym-jest