Nowy standard leczenia bólu w warunkach ambulatoryjnych

Ból przewlekły dotyka coraz to większą liczbę osób i stał się poważnym problemem medycznym. Dotyka on coraz to młodsze osoby pogarszając jakość życia.

Prawo do leczenia bólu jest prawem każdego pacjenta. Jest częścią prawa do poszanowania intymności i godności, co oznacza, że zagadnienie wolności od bólu wiąże się przede wszystkim z poczuciem godności każdego człowieka. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego leczenia bólu w warunkach ambulatoryjnych zagwarantuje skuteczną realizację tego prawa, zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, wszystkim chorym, którzy cierpią z powodu bólu, w ramach świadczeń opieki zdrowotnej, bez względu na źródło tego bólu, wiek pacjenta oraz miejsce jego pobytu i leczenia.

Przyczyny bólu przewlekłego

Długotrwale doświadczany ból może być spowodowany przez naprawdę różnego rodzaju jednostki chorobowe - wśród najczęstszych przyczyn bólu przewlekłego wymieniane są:

• reumatoidalne zapalenie stawów,
• nowotwory,
• zapalne choroby jelit,
• stany po przebytych urazach czy zabiegach chirurgicznych,
• endometrioza,
• fibromialgia,
• choroba zwyrodnieniowa stawów,
• zespół przewlekłego zmęczenia,
• borelioza,
• nadwyrężenia mięśni czy ścięgien.

Powyżej wymienione stanowią zaledwie kilka przykładów schorzeń, które mogą odpowiadać za ból przewlekły - w praktyce jednak zdecydowanie więcej jeszcze jednostek chorobowych skutkować może ciągłym odczuwaniem przez pacjentów różnej intensywności bólu.

Mimo to i tak możliwa jest sytuacja, gdzie nie udaje się odnaleźć źródła odczuwanych przez pacjenta dolegliwości - w takiej sytuacji można mówić o pierwotnym bólu przewlekłym (czyli takim, gdzie zasadniczo ból jest głównym problemem pacjenta i gdzie nie udaje się wykryć żadnych odchyleń, które odpowiadałaby za jego występowanie).

Czynniki ryzyka

Pewne grupy pacjentów są szczególnie zagrożone wystąpieniem bólu przewlekłego. Zalicza się do nich przede wszystkim:

• pacjentów cierpiących na różne schorzenia przewlekłe (zarówno na takie, które wymieniono powyżej, jak np. zapalenie stawów, ale i na inne jednostki, takie jak chociażby choroba;
• niedokrwienna serca czy cukrzyca);
• kobiety;
• osoby w podeszłym wieku (mające powyżej 65 lat);
• osoby otyłe;
• palaczy papierosów.

Nowy standard leczenia bólu w warunkach ambulatoryjnych

Ból przewlekły znacząco obniża jakość życia chorych. Dlatego istotna jest koncentracja na leczeniu bólu już na etapie ambulatoryjnym, w przychodniach podstawowej opieki zdrowotnej, co zapewnia nowy standard.

W dniu 9 lutego 2023 roku zostało wydane rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego leczenia bólu w warunkach ambulatoryjnych.

Zgodnie z rozporządzeniem, pierwszym  elementem standardu postępowania jest ocena bólu u pacjenta. Lekarz przeprowadza wywiad z pacjentem, badanie przedmiotowe, badanie z użyciem skali natężenia bólu i badania pomocnicze. Wywiad lekarski powinien skupiać się na poszukiwaniu przyczyn, ocenie natężenia bólu, charakterze i okolicznościach jego występowania, informacjach o dotychczasowym leczeniu, wypływie dolegliwości na jakość życia pacjenta oraz dolegliwościach, które mogą wynikać bezpośrednio z bólu. Bardzo ważne jest, aby badanie przedmiotowe było nakierowane na objawy bólów, które pacjent opisał w wywiadzie.

Istotnym elementem standardu jest obowiązkowe dołączenie do historii choroby pacjenta karty oceny natężenia bólu. Stanie się ona obowiązkowym elementem dokumentacji medycznej i umożliwi monitorowanie dolegliwości bólowych. Standard precyzuje rodzaje leczonego bólu u pacjentów – ból, który stanowi istotny problem kliniczny  (ból wymagający leczenia w opinii pacjenta lub lekarza), i ból przewlekły – ból bez oczywistej biologicznej wartości, który zwykle trwa dłużej niż trzy miesiące i nie pełni już roli ostrzegawczo-obronnej.

Ponadto, bardzo ważna jest edukacja pacjenta  z dolegliwościami bólowymi dotycząca stosowanego leczenia, jak również farmakoterapii.

Pacjenci z bólem przewlekłym  bardzo często nie kwalifikują się do leczenia szpitalnego i w związku z tym nie otrzymują właściwej pomocy. Teraz dostęp do leczenia będzie bardzo prosty. Dzięki rozporządzeniu, koncentracja na leczeniu bólu nastąpi już na etapie ambulatoryjnym, w przychodniach podstawowej opieki zdrowotnej. Świadczenia w poradni leczenia bólu, będą udzielane w przypadku wyczerpania możliwości diagnostycznych i leczniczych pacjenta w podstawowej opiece zdrowotnej. Pacjenci będą kierowani do poradni, również w przypadku trudności w postawieniu diagnozy, niewielkiej skuteczności dotychczasowej terapii konieczności zastosowania inwazyjnych metod leczenia.

Poszerzenie prawa do poszanowania intymności i godności o prawo do leczenia bólu i wyznaczenie standardu postępowania w diagnostyce i leczeniu bólu pozwoli wcześniej włączyć pacjentowi odpowiednie leczenie i co za tym idzie szybszą poprawę jakości jego życia.

Gdzie mogę leczyć ból?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna to przychodnia, w której przyjmują lekarze pierwszego kontaktu w ramach umowy z NFZ i lekarze specjaliści onkolodzy na wizytach prywatnych. Wprowadzenie standardu leczenia bólu nakłada na nich obowiązek diagnozowania, oceniania i włączenia odpowiedniego leczenia. Jedynie w sytuacji kiedy przyczyna bólu jest trudna do ustalenia a leczenie mogłoby być źle dobrane, mogą skierować pacjenta do poradni leczenia bólu.

W celu umówienia się na konsultację u lekarza skontaktuj się z Onkolmed Lecznica Onkologiczna lub skorzystaj z internetowego konta pacjenta (IKP).

Źródła:
poradnikzdrowie.pl/zdrowie/neurologia/bol-przewlekly-przyczyny-diagnoza-leczenie-aa-K9Ez-dEe1-dBBd.html