Zaburzenia płytek krwi - rodzaje, przyczyny i objawy

Płytki krwi (trombocyty) są jednymi z podstawowych składników komórkowych krwi. Podobnie jak pozostałe krwinki, powstają w szpiku kostnym – płynnej tkance, która zawarta jest w obrębie niektórych kości (np. mostek, kości biodrowe). Proces ich tworzenia polega na systematycznym odrywaniu się płatkowatych fragmentów (czyli właśnie płytek) od „komórki matki” nazywanej megakariocytem. Trombocyty nie są właściwymi komórkami, ponieważ nie zawierają w swym wnętrzu wszystkich charakterystycznych elementów komórkowych.

Kiedy dochodzi do zaburzenia ilości płytek krwi?

Zaburzenia ilości płytek krwi – zarówno ich niedobór, jak i nadmiar – zwykle świadczą o stanach chorobowych. Nieco rzadsze są zaburzenia funkcji samych płytek.

W przypadku małopłytkowości, zwykle mamy do czynienia albo z upośledzeniem procesu tworzenia płytek, albo z ich zbyt szybkim niszczeniem, lub połączeniem tych dwóch procesów. Zmniejszone wytwarzanie płytek krwi może być między innymi skutkiem wrodzonej białaczki, różyczki noworodków, niedokrwistości aplastycznej czy niewydolności nerek. Z kolei nadmierne niszczenie trombocytów zachodzi na skutek wcześniactwa, przy plamicy nerkowej czy po transfuzjach. Małopłytkowość jest również objawem porfirii.

Podwyższony poziom płytek krwi, czyli trombocytoza, może być skutkiem różnego rodzaju wad wrodzonych, przewlekłych infekcji, toczącego się w organizmie procesu nowotworowego czy zespołu mieloproliferacyjnego.

Zaburzenia funkcji płytek krwi - podział

Zaburzenia funkcji płytek krwi możemy podzielić na trzy główne grupy:

• małopłytkowość,
• nadpłytkowość (pierwotne należą do rozrostów nowotworowych, natomiast wtórne na ogół przebiegają bez objawów skazy krwotocznej lub zakrzepicy i ustępują samoistnie po skutecznym leczeniu choroby podstawowej),
• zaburzenia czynności (funkcji) płytek krwi.

Zaburzenia funkcji płytek krwi prowadzą od objawów skazy krwotocznej. Objawia się ona:

• przedłużonym czasem krwawienia przy zranieniu lub znacznymi wybroczynami podskórnymi (popularnie nazywanymi siniakami) przy nieznacznych urazach.
• może też dochodzić do samoistnych krwawień z dziąseł, krwawienie z przewodu pokarmowego lub też, co ma poważne konsekwencje medyczne, do narządów wewnętrznych na przykład ośrodkowego układu nerwowego, stawów, oka itp.,
• w wypadku niektórych zaburzeń funkcji trombocytów może też dochodzić do powiększenia śledziony i jej ucisku na struktury jamy brzusznej, co daje objawy bólowe w obrębie jamy brzusznej.

Małopłytkowość

Małopłytkowość to zaburzenie polegające na nieprawidłowo małej liczbie płytek krwi. Małopłytkowość stwierdza się, jeśli liczba płytek krwi we krwi obwodowej wynosi <150 000/µl. Takie wartości występują jednak u około 2,5% zdrowej populacji, dlatego jeżeli liczba płytek stabilnie się utrzymuje w przedziale 100 000–150 000/µl co najmniej przez 6 miesięcy, najpewniej jest to wariant normy.

Należy pamiętać, że u około 2,5% populacji można stwierdzić liczbę płytek krwi mniejszą niż 150 000/µl i nie świadczy to o chorobie. Także u około 5% kobiet ciężarnych można stwierdzić małopłytkowość.

Najczęstszymi rodzajami małopłytkowości jest małopłytkowość immunologiczna, która występuje z częstością 3–3,5/100 000 osób na rok u dorosłych. Średni wiek zachorowania przypada na 5. dekadę życia. Wśród chorych w wieku 30–60 lat więcej jest kobiet, a w wieku >60 lat częstość zachorowań jest podobna u obu płci.

Nadpłytkowość

Nadpłytkowość (trombocytoza) oznacza wzrost liczby płytek krwi powyżej 600 000/µl (600 G/l), który wynika z nadmiernej produkcji płytek, a nie wydłużenia ich czasu przeżycia. W zależności od przyczyn, wyróżnia się nadpłytkowość pierwotną, wtórną i rzekomą.

Płytki krwi (trombocyty, PLT) odpowiadają za prawidłowe krzepnięcia krwi. Jeśli dojdzie do uszkodzenia naczynia krwionośnego, trombocyty łączą się ze sobą i z brzegami uszkodzonego naczynia, a tym samym hamują upływ krwi. W przypadku zwiększenia ich ilości proces krzepnięcia krwi nie zachodzi prawidłowo, co zwiększa ryzyko zakrzepów i krwawień.

Zaburzenia czynności (funkcji) płytek krwi

Wrodzone zaburzenia czynności płytek kwi

Wrodzone zaburzenia czynności płytek krwi (IPFD, inherited platelet function disorders) należą do bardzo rzadko rozpoznawanych przyczyn skazy krwotocznej. Mogą być związane z anomaliami dotyczącymi receptorów płytkowych, dróg przekazywania sygnału, ziarnistości płytkowych lub fosfolipidów błony płytkowej. Wrodzone trombocytopatie prowadzą do skazy krwotocznej, której nasilenie zależy od rodzaju defektu. Ciężki przebieg skazy krwotocznej jest charakterystyczny dla trombastenii Glanzmanna (GT, Glanzmann thrombasthenia) i zespołu Bernarda-Souliera (BSS, Bernard-Soulier syndrome). Niebezpieczne dla życia krwawienia mogą wystąpić również u pacjentów z zespołem Scotta i skazą płytkową Quebec. W innych defektach płytkowych skaza krwotoczna jest łagodna, a głównym problemem pozostają krwawienia pourazowe. W niektórych IPFD poza skazą krwotoczną współistnieją inne objawy kliniczne tworzące obraz specyficznego zespołu chorobowego. Częstości występowania IPFD w populacji ogólnej dotychczas nie ustalono. Prawdopodobnie występują częściej niż są rozpoznawane, ponieważ ich diagnostyka laboratoryjna jest bardzo trudna, pracochłonna i kosztowna. W ostatnich latach dokonał się znaczny postęp w poznaniu etiopatogenezy IPFD. Stało się to możliwe dzięki wprowadzeniu do diagnostyki metod biologii molekularnej.

Nabyte zaburzenia czynności płytek krwi

Płytki krwi są rodzajem krwinek, odgrywają ważną rolę w leczeniu ran, które powodują krwawienie. aby utworzyć skrzepy krwi i zatrzymać krwawienie.

Niektóre płytki krwi ludzi nie funkcjonują tak, jak powinny, jest to tak zwane zaburzenie czynności płytek, które może być dziedziczone, ale może również zostać "nabyte". Zaburzenia mogą być spowodowane przez leki, choroby, a nawet niektóre pokarmy.Jest to jedne z najczęstszych rodzajów zaburzeń krwi.

Objawy tych zaburzeń są różne, mogą być łagodne lub ciężkie, mogą obejmować:

• niewyjaśnione siniaczenie w całym ciele > krwawienie z nosa, ust lub dziąseł,
• ciężkie lub długotrwałe krwawienie miesiączkowe,
• krwawienie pod skórą,
• krwawienie do mięśni i stawów,
• krew w wymiotach lub kale,
• krwawienie wewnętrzne - małe czerwone guzki na skórze (wybroczyny).

Gdzie pójść na konsultację do hematologa?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna to prywatna przychodnia, w której działa poradnia hematologii ogólnej i onkologicznej. Pracują w niej bardzo dobrzy specjaliści w leczeniu chorób układu krążenia, w tym nowotworów.

W celu umówienia się na konsultację do hematologa skontaktuj się z rejestracją Onkolmed Lecznica Onkologiczna lub skorzystaj z IKP.

Źródła:
wylecz.to/choroby-krwi/plytki-krwi-zaburzenia-i-choroby-krwi/
medonet.pl/zdrowie/zdrowie-dla-kazdego,plytki-krwi--trombocyty--plt---norma--niski-i-wysoki-poziom,artykul,1719033.html#choroby-i-zaburzenia-zwiazane-z-plytkami-krwi
mp.pl/pacjent/hematologia/choroby/170467,maloplytkowosc
poradnikzdrowie.pl/zdrowie/kardiologia/naplytkowosc-trombocytoza-duza-liczba-plytek-krwi-przyczyny-objawy-i-l-aa-qLnf-Zbm9-Z3zw.html
journals.viamedica.pl/hematology_in_clinical_practice/article/download/Hem.2016.0027/38108