Rola witamin antyoksydacyjnych w raku szyjki macicy i endometrium

Witaminy są grupą organicznych związków o plejotropowym działaniu, niezbędnym dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Niektóre wykazują aktywność przeciwnowotworową. Należą do nich witamina D oraz witaminy C, E i A, zaliczane do antyoksydantów. Antyoksydanty (przeciwutleniacze) niszczą nadmiar wolnych rodników, które mogą wpływać na materiał genetyczny komórek, powodować ich uszkodzenia i mutacje. Wskutek braku kontroli nad wzrostem, różnicowaniem, apoptozą i zaburzeniem sygnałowania, a także za sprawą zmienionej aktywności cytokin i cząstek adhezyjnych dochodzić może do transformacji nowotworowej i rozwoju raka.

Rola witamin antyoksydacyjnych w raku endometrium

Witamina A

Badania na liniach komórkowych Ishikawa (ustalona linia raka endometrium) i na modelach zwierzęcych (myszy, którym wstrzyknięto komórki Iskihawa) dowodzą, że fenretinoid – syntetyczny retinoid – skutecznie hamuje wzrost raka endometrium, co według autorów wymaga dalszych badań.

Tanabe i wsp. przeprowadzili badania na liniach komórkowych Ishikawa i na ludzkim endometrium otrzymanym po operacji. Potwierdzili, że ekspresja RAR-β jest obniżona w przypadku przerostu endometrium i raka endometrium, co wskazuje na ograniczenie supresorowej roli tego receptora w trakcie procesu nowotworowego. Podawanie syntetycznego analogu kwasu retinowego (AM580) prowadziło do zahamowania wzrostu komórek raka endometrium w hodowli i wzrostu ekspresji supresorowego RAR-β.

Witamina C

Działanie witaminy C podawanej w stężeniach farmakologicznych i jej efekt cytotoksyczny, polegający na hamowaniu aktywności czynnika HIF-1 (hypoxia-inducible factor 1, czynnik indukowany hipoksją 1), były przedmiotem badań z udziałem pacjentek cierpiących na raka endometrium. Zróżnicowana zdolność do akumulacji komórkowej kwasu askorbinowego może mieć związek z indukowaniem procesów nowotworowych. Badania na zmienionych nowotworowo tkankach endometrium dowiodły istnienia zależności między niskim poziomem stężenia kwasu askorbinowego a wzrostem aktywności HIF-1 w komórkach rakowych endometrium.

Witamina D

Sugeruje się, że progesteron i witamina D mogą działać prewencyjnie w przypadku tego raka, chociaż dokładny mechanizm takiej interakcji nie został poznany. Być może to VDR hamuje proliferację komórek endometrium na drodze aktywacji kaspazy 3, indukując zatrzymanie cyklu komórkowego w fazie G1 z obniżeniem aktywności cykliny D1 i D3. Inną drogą jest prawdopodobnie stymulujący wpływ progesteronu i witaminy D na białko Bax. Wykazano również, że produkcja kalcytriolu, mającego antyproliferacyjne działanie w komórkach, zależy częściowo od aktywności pewnych izoform enzymów CYP, biorących udział w metabolizmie witaminy D w wątrobie. Nie stwierdzono związku między polimorfizmami VDR a występowaniem raka endometrium.

Witamina E

W 1996 roku Negri i wsp. przeprowadzili badanie wśród 368 pacjentek chorujących na raka endometrium i 713 kobiet z grupy kontrolnej. Autorzy wykazali, że przyjmowanie witaminy E zmniejsza ryzyko zachorowania na raka endometrium (0,9 raza). Jain i wsp. nie wykazali związku między przyjmowaniem witaminy E a ryzykiem zachorowania na raka endometrium; próba liczyła 221 pacjentek. W następnym badaniu – z udziałem 669 chorych – również nie stwierdzono zależności między przyjmowaniem witaminy E a ryzykiem zachorowania na raka endometrium. Kolejna praca Gifkins i wsp., podobnie jak poprzednie, nie wykazała takiego związku.

Rola witamin antyoksydacyjnych w raku szyjki macicy

Witamina A

Większość badań dotyczących wpływu witaminy A na ryzyko rozwoju raka szyjki macicy wskazuje na jej ochronną rolę. Zhang i wsp. przeprowadzili analizę 11 opublikowanych artykułów na temat sposobu odżywiania kobiet i 4 prac, w których opisano badanie surowiczego stężenia witaminy A u kobiet w Anglii i Chinach. Badania te obejmowały 12 tys. uczestniczek.

Metaanaliza wykazała, że niski pobór witaminy A i jej małe stężenie w surowicy krwi zwiększają ryzyko rozwoju tego raka. Wyniki dwóch badań typu case-control zrealizowanych w Korei potwierdzają powyższą zależność.French i wsp. zbadali surowicze stężenie retinolu u 1314 kobiet dotkniętych HIV. Stwierdzili, że niedobór witaminy A wystąpił u pacjentek ze stanem przedrakowym szyjki macicy, co wspiera hipotezę, iż witamina A ma działanie protekcyjne. W Brazylii przeprowadzono badanie z udziałem 98 kobiet, z których 36 miało potwierdzony stan przedrakowy szyjki macicy (highgrade squamous intraepithelial lesion, HSIL), a 62 były wolne od choroby (biopsja szyjki macicy). Stężenie retinolu w surowicy krwi pacjentek ze zmianami typu HSIL często było niższe niż u kobiet zdrowych; różnica nie okazała się jednak znamienna statystycznie.

Witamina C

Badania na myszach pozwoliły zaobserwować wpływ witaminy C na hamowanie rozwoju raka szyjki macicy. U chorych zwierząt odnotowano znacząco mniejsze wewnątrzkomórkowe stężenia witaminy C. Zastosowanie cisplatyny (2–10 µM) wraz z witaminą C (1 µM) zwiększyło cytotoksyczność terapii. In vitro stwierdzono addytywny efekt działania. Wzrost wrażliwości komórek raka szyjki macicy na chemioterapię wskutek stabilizacji p53 przez kwas askorbinowy stanowi nowy kierunek badań i może mieć znaczenie kliniczne. 

Gdzie pójść na konsultację do ginekologa onkologa?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna to prywatna przychodnia o profilu onkologicznym. Działa w niejporadnia ginekologii ogólnej i onkologicznej, do której można przyjść do lekarza onkologa na konsultację. Pracują w niej tacy specjaliści jak:

• ginekologia i położnictwo,
• chirurgia onkologiczna,
• onkologia kliniczna
• radioterapia.

W celu umówienia się na konsultację skontaktuj się z rejestracją Onkolmed Lecznica Onkologiczna lub skorzystaj z IKP.

Źródła:
bibliotekanauki.pl/articles/1030154.pdf