Zaburzenia gospodarki węglowodorowej w chorobie nowotworowej

Głównym składnikiem energetycznym dla komórek nowotworowych jest glukoza pochodząca z pożywienia oraz rezerw w wątrobie w postaci glikogenu. Im większa masa nowotworu, tym większe zużycie glukozy. Potwierdzeniem tego faktu jest wzrost aktywności cyklu Coriego u chorych z nowotworem, który polega na zamkniętym obiegu węglowego łańcucha glukozy na metabolicznym szlaku. W zdrowym organizmie cykl Coriego odpowiedzialny jest za 20% metabolicznego obrotu glukozy, podczas gdy u chorych z wyniszczeniem nowotworowym obrót tez wzrasta do 50% i przyczynia się do zużycia 60% puli mleczanów w procesie glukoneogenezy.

Wzrost aktywności cyklu Coriego prowadzi do kwasicy mleczanowej

Kwasica mleczanowa jest zaburzeniem metabolicznym, które powstaje w wyniku nagromadzenia się kwasu mlekowego w organizmie. Organizm pozyskuje energię m.in. z przemian glukozy. Zazwyczaj energia ta jest wytwarzana w obecności tlenu w procesie glikolizy tlenowej. W sytuacji niedostatecznego zaopatrzenia komórek w tlen, organizm przechodzi na inny sposób pozyskania energii z glukozy, taki który jest efektywny w warunkach beztlenowych. Tak może się wydarzyć np. podczas krótkiego, ale bardzo intensywnego wysiłku jakim jest sprint lub w wyniku urazu z utratą dużej ilości krwi.

Końcowym produktem beztlenowej przemiany glukozy jest kwas mlekowy. Proces ten nazywany jest glikolizą beztlenową i zachodzi m.in. w komórkach mięśniowych i w erytrocytach, gdzie glukoza jest wykorzystywana jako źródło energii. Następnie kwas mlekowy jest w postaci mleczanu transportowany wraz z krwią do wątroby oraz nerek. Tam mleczan ulega dalszej przemianie do pirogronianu, który następnie w procesie glukoneogenezy zostaje wykorzystany do produkcji glukozy. Glukoza jest ponownie wychwytywana przez komórki mięśniowe, gdzie jest zużywana jako substrat energetyczny. Opisany cykl przemian to tzw. cykl Coriego (lub cykl Corich). Dzięki tym procesom odnawia się materiał energetyczny dla mięśni (glukoza) i nie dochodzi do gromadzenia się mleczanu i rozwoju kwasicy metabolicznej. Innym sposobem wykorzystania pirogronianu, który powstaje z mleczanu jest wprowadzenie go do cyklu kwasów trójkarboksylowych (cyklu Krebsa, cyklu TCA), gdzie jest rozkładany do dwutlenku węgla i wody.

Jeżeli którykolwiek etap tych szlaków metabolicznych zostanie zaburzony, dochodzi do gromadzenia się mleczanów we krwi i wzrostu ich stężenia ponad dopuszczalną normę (0,5–1,5 mmol/l). To z kolei powoduje obniżenie pH krwi i utratę równowagi kwasowo-zasadowej. Jeżeli organizmowi nie uda się skompensować i wyrównać tych zmian, dojdzie do kwasicy mleczanowej.

Jakie są objawy kwasicy mlecznowej?

Kwasica mleczanowa może dawać dość charakterystyczne objawy, do których należą:

• duszności;
• oddech kwasiczny (oddech Kussmaula) – głęboki, o zwiększonej częstotliwości;
• obniżenie temperatury ciała i obniżenie ciśnienia tętniczego;
• nudności i wymioty;
• bóle brzucha;
• senność;
• zaburzenia świadomości;
• skąpomocz;
• objawy odwodnienia.

Kwasica mleczanowa może dawać objawy podobne do objawów kwasicy ketonowej, dlatego przy stawianiu diagnozy bierze się pod uwagę również wyniki badań laboratoryjnych. W przypadku kwasicy mleczanowej poziom mleczanu w osoczu jest większy niż 5 mmol/l, z kolei pH krwi obniża się i jest mniejsze niż 7,30. Ponadto podnosi się stężenie potasu, a obniża stężenie wodorowęglanów. Stwierdza się także lukę anionową.

Jak wygląda diagnostyka kwasicy mleczanowej?

Rozpoznania kwasicy mleczanowej dokonuje lekarz na podstawie wyników badań laboratoryjnych. O stwierdzeniu tego rodzaju  kwasicy decyduje m.in. obniżone (poniżej wartości 7,30) pH krwi, a parametrem pozwalającym na odróżnieniem tego schorzenia od kwasicy ketonowej jest stężenie kwasu mlekowego w surowicy powyżej 5 mmol/l (bez zasadniczego wzrostu ciał ketonowych).

Dla potwierdzenia wstępnej diagnozy wykonuje się często również badanie glikemii oraz pomiar stężenia wodorowęglanów, sodu i potasu we krwi.

Jak wygląda profilaktyka i leczenie kwasicy mleczanowej?

Kwasica mleczanowa jest bardzo poważnym stanem, który zagraża życiu. W przypadku stwierdzenia jej objawów, należy niezwłocznie zawiadomić pogotowie ratunkowe i wdrożyć leczenie szpitalne.

Wyrównanie kwasicy mleczanowej przeprowadza się poprzez wlew dożylny wodorowęglanu sodu i dożylne nawodnienie pacjenta. W zależności od stanu chorego, konieczna może okazać się tlenoterapia lub wlew insuliny − w celu wyrównania podwyższonej glikemii. W skrajnych przypadkach lekarz może zlecić hemodializę, aby oczyścić krew z mleczanów i innych toksyn.

Gdzie pójść na konsultację do lekarza onkologa?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna to prywatna przychodnia, w której przyjmują  najlepsi (w ocenie naszej i pacjentów) specjaliści zajmujący się leczeniem chorób nowotworowych.
W celu umówienia się na konsultację u onkologa skontaktuj się z Onkolmed Lecznica Onkologiczna lub skorzystaj z internetowego konta pacjenta (IKP).

Źródła:
zwrotnikraka.pl/zaburzenia-metaboliczne-w-chorobie-nowotworowej/
diabetyk24.pl/blog-section/kwasica-mleczanowa
heydoc.pl/kwasica-mleczanowa-czym-jest-jak-rozpoznac-kwasice/
ktomalek.pl/blog/kwasica-mleczanowa-przyczyny-objawy-i-leczenie/w-1913?bgar=aHR0cHM6Ly93d3cuZ29vZ2xlLmNvbS8%3D