Radioterapia w leczeniu raka piersi

Czym jest radioterapia?

Radioterapia jest najstarszą i nadal najskuteczniejszą metodą leczenia chorób nowotworowych. Kojarzy się z napromieniowaniem, dlatego budzi obawy, szczególnie wśród chorego i jego rodziny.

Radioterapia to metoda walki z rakiem piersi stosowana od blisko 100 lat. Mimo rozwoju medycyny i powstających nowych, innowacyjnych terapii, jest ona nadal bardzo często nieodzownym elementem leczenia u wielu pacjentek.

Radioterapia jest metodą o dużej skuteczności w leczeniu raka piersi. Ma ona zastosowanie praktycznie na każdym etapie choroby. Stosuje się ją jako:

• uzupełnienie leczenia chirurgicznego,
• samodzielną formę terapii,
• leczenie paliatywne w końcowym stadium choroby.

Dodatkową zaletą metody jest to, że napromieniowanie jest dobrze znoszone przez większość pacjentek. Nowoczesny sprzęt, który zapewnia dużą precyzję w naświetlaniu guza, minimalizuje ryzyko wystąpienia poważnych działań niepożądanych.

Rodzaje radioterapii w leczeniu raka piersi

W leczeniu raka piersi stosowane są dwa rodzaje radioterapii:

• teleterapia,
• brachyterapia.

Różnią się one umiejscowieniem źródła promieniowania. W teleterapii źródło promieniowania jest umieszczone na zewnątrz ciała człowieka, w pewnej od niego odległości.

Natomiast w brachyterapii źródło promieniowania jonizującego znajduje się wewnątrz ciała człowieka, w bezpośrednim sąsiedztwie guza. Skuteczność obu metod jest praktycznie taka sama. Wybór metody jest w dużej mierze zależny od ośrodka, w którym pacjentka jest leczona. Brachyterapia jest nowszą techniką dlatego dostępna jest tylko w wysoce specjalistycznych ośrodkach.

Metody różnią się także dawką podawanego promieniowania oraz czasem terapii. Podczas teleterapii pacjentka musi przejść kilkanaście sesji naświetlań niewielką dawką promieniowania. Terapia trwa ok. 5 tygodni.

Plusem może być to, że chora nie musi cały czas przebywać w szpitalu. Należy pamiętać, że wskazania mogą być inne.

Brachyterapia wymaga zazwyczaj tylko 5-7 dniowej kuracji, ale za to pacjentka musi cały czas pozostawać w szpitalu. Ponieważ promieniowanie w tej metodzie jest skierowane bardziej precyzyjnie na komórki guza i istnieje mniejsze ryzyko napromieniowania tkanek otaczających niż podczas teleterapii, możliwe jest zastosowanie większych dawek promieniowania.

Radioterapia miejscowa jest bezpieczniejsza dla pacjentki, zmniejsza ryzyko zniszczenia sąsiednich narządów takich jak serce i płuca, a także minimalizuje ryzyko powikłań skórnych po naświetlaniach.

Czy radioterapia piersi jest bezpieczna?

Radioterapia to metoda leczenia przedłużająca przeżycie chorych i stanowiąca ważny element leczenia uzupełniającego zabieg chirurgiczny. Może przynosić czasem niekorzystne następstwa, takie jak:

• odczuwanie zmęczenia,
• rumień popromienny (powyżej drugiego tygodnia napromieniania tkanek),
• świąd i złuszczanie wilgotne skóry w napromienianym obszarze,
• zapalenie przełyku (rzadko),
• obrzęk chłonny kończyny górnej – szczególnie u kobiet po resekcji węzłów chłonnych pachowych, rzadziej po usunięciu węzła wartowniczego.

Uzupełniająca terapia systemowa lub indukcyjna polega na napromienianiu obszaru blizny i/lub dołu pachowego. Skutki uboczne, będące jej następstwem, dzielą się na wczesne i późne. Wczesne pojawiają się już 10–14 godzin po napromieniowaniu. Trwają do 3 miesięcy. Wówczas pojawia się odczyn skórny o charakterze rumienia. Reakcja ta może przebiegać również w postaci:

• łuszczenia,
• obrzęku,
• wyjątkowo martwicy skóry czy owrzodzenia (w zależności od czasu trwania radioterapii i otrzymanej dawki),
• włóknienia.

Szczyt jej nasilenia występuje najczęściej w końcowych tygodniach po podaniu ostatniej frakcji. W tym okresie należy zachować ostrożność w zakresie pielęgnacji skóry w obszarze napromienianym. Nie wolno myć jej środkami drażniącymi, mocno perfumowanymi. Nie poleca się stosowania w miejscu napromieniania i w czasie jego trwania intensywnych ćwiczeń rozciągających i gwałtownych zabiegów terapii manualnej oraz ćwiczeń z dużym oporem. Występuje ryzyko uszkodzenia delikatnych i osłabionych tkanek miękkich. Przeciwwskazane są również zabiegi cieplne, masaże i mobilizacje okolicy blizny. Natomiast zalecana jest gimnastyka ogólnousprawniająca. Zapobiega to procesom włóknienia tkanek miękkich, doprowadzającym do tworzenia się przykurczy stawowo-mięśniowych. Późne zmiany skórne pojawiają się w okresie kilku miesięcy lub lat po zakończeniu leczenia promieniowaniem jonizującym. Zwykle występują pod postacią:

• hipopigmentacji lub hiperpigmentacji skóry,
• nadmiernego rogowacenia,
• suchości,
• teleangiektazji,
• zaniku i przerwania ciągłości skóry.

U chorych mogą się pojawić:

• stan zapalny i popromienne zapalenie płuc,
• zapalenie błony śluzowej przełyku,
• obrzęk limfatyczny kończyny górnej.

Po zakończeniu radioterapii zabiegi manualne wykonuje się z dużą rozwagą i delikatnością z uwagi na obecność zwłóknień. Po wygojeniu się naświetlanego obszaru należy również wprowadzić kompleksową terapię udrażniającą w celu eliminacji objawów obrzęku limfatycznego kończyny górnej. Poważnym powikłaniem radioterapii okolicy nadobojczykowej lub podobojczykowej jest uszkodzenie splotu ramiennego. Dysfunkcja obwodowego układu nerwowego występuje w ciągu kilku miesięcy do kilku lat po napromienianiu. Najczęstsze objawy odwracalnego uszkodzenia splotu ramiennego to: parestezje (zaburzenie czucia) ramienia i ręki, rzadziej osłabienie mięśni i ból. U niewielkiego odsetka chorych może wystąpić popromienne zapalenie płuc. W miąższu płucnym w obszarze napromienianym dochodzi wtedy do zwłóknienia, co wiąże się z niewielkim zmniejszeniem pojemności życiowej płuc. Radioterapia lewej strony klatki piersiowej zwiększa ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca. Jednak nowoczesne techniki radioterapii pozwalają na zmniejszenie ryzyka tych powikłań.

Gdzie można pójść na konsultację do radioterapeuty?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna to prywatna przychodnia gdzie można przyjść na konsultację do radioterapeuty.

W celu umówienia się na konsultację do radioterapeuty skontaktuj się z Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod nr tel.: +48222902337

Źródła:

portal.abczdrowie.pl/radioterapia-raka-piersi
pol.onkol.kielce.pl/dla-pacjenta/rak-piersi/skutki-uboczne