Jaka choroba objawia się kaszlem?

Co to jest kaszel?

Kaszel jest odruchem obronnym wywołanym przez podrażnienie błony śluzowej. Jest najczęściej spotykanym objawem chorób układu oddechowego. Odruch kaszlowy może być wywołany przez dostanie się do dróg oddechowych ciała obcego, zwiększonej zawartości gazów drażniących we wdychanym powietrzu, pyłów, nadprodukcji wydzieliny w drogach oddechowych, a także przez działanie czynników chorobotwórczych (bakterie, wirusy, grzyby). Mechanizm kaszlu polega na nasilonym wdechu, następnie zamknięciu głośni (część krtani zamykająca drogi oddechowe) – w ten sposób zostaje wytworzone wysokie ciśnienie w klatce piersiowej i w płucach. W momencie otwarcia głośni dochodzi do gwałtownego wyrzucenia powietrza, które ma za zadanie usunąć z dróg oddechowych niepożądane substancje lub cząsteczki.

Kaszel - jakie są przyczyny powstawania kaszlu?

Przyczyny kaszlu mogą być różne. Najczęściej należą do nich choroby górnych i dolnych dróg oddechowych, zarówno o charakterze ostrym, jak i przewlekłym. Czasami jednak kaszel może mieć związek z:

• chorobami układu krążenia (niewydolność serca, niedomykalność zastawki mitralnej)
• chorobami przewodu pokarmowego (refluks żołądkowo-przełykowy),
• przyjmowaniem niektórych leków
• chorobami alergicznymi.

Jeżeli nie udaje się ustalić przyczyny kaszlu, wtedy uznajemy, że kaszel ma charakter idiopatyczny. Zdarza się także, że kaszel może mieć podłoże psychogenne (np. w sytuacji stresowej).

Ze względu na charakter, kaszel można podzielić na:

• kaszel suchy (bez odkrztuszania wydzieliny)
• kaszel produktywny (mokry, wilgotny). Związany jest z produkcją dużej ilości wydzieliny w drogach oddechowych
• Wydzielina (plwocina) może mieć różny wygląd oraz zapach. W przypadku stanów zapalnych powikłanych zakażeniem bakteryjnym, plwocina ma zazwyczaj charakter ropny (jest gęsta, biała lub żółta o nieprzyjemnym zapachu). Wydzielina o barwie śluzowo-białej, gęsta oraz lepka najczęściej jest wynikiem przewlekłego stanu zapalnego oskrzeli lub przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Wydzielina przezroczysta zazwyczaj towarzyszy astmie oskrzelowej, choć czasami stwierdzana jest u pacjentów z nowotworem płuc (tzw. gruczolakorak).

Jeżeli w odkrztuszonej plwocinie znajdują się grudki lub czopy, wtedy można podejrzewać grzybicę lub mukowiscydozę (przewlekła, wrodzona choroba płuc). Zdarza się także, że w wydzielinie mogą znaleźć się cząstki pokarmu. Oznacza to, że u pacjenta mogło dojść do wytworzenia się przetoki tchawiczo-przełykowej. Jeżeli kaszel niesie ze sobą wydzielinę, która jest podbarwiona krwią lub znajdują się w niej skrzepy krwi, konieczna jest niezwłoczna konsultacja lekarska. Czasami krew w plwocinie może być wynikiem stanów zapalnych lub podrażnienia górnych dróg oddechowych, ale istnieje zagrożenie poważnymi schorzeniami płuc, jak zator tętnicy płucnej lub nowotwór oskrzela lub nowotwór płuca.

Kaszel dzielimy także ze względu na czas jego trwania:

• ostry − trwający krócej niż 3 tygodnie
• podostry − trwający 3-8 tygodni
• przewlekły – trwający dłużej niż 8 tygodni.

Istnieje wiele przyczyn kaszlu przewlekłego:

• spływanie wydzieliny po tylnej ścianie gardła – jest to najczęstsza przyczyna kaszlu przewlekłego
• astma oskrzelowa – kaszel często jest napadowy, wywołany przez ekspozycję na różne czynniki, takie jak alergeny, zimne powietrze czy wysiłek fizyczny
• przewlekła obturacyjna choroba płuc/przewlekłe zapalenie oskrzeli − są to poważne schorzenia wynikające z wieloletniego palenia tytoniu lub narażenia na dym tytoniowy, drażniące gazy lub pyły.
• przebyte zakażenie górnych dróg oddechowych − przedłużający się kaszel jest w tym wypadku wynikiem nadreaktywności dróg oddechowych na bodźce, będącej
• konsekwencją przebytego stanu zapalnego
• nowotwory płuc – kaszel może mieć różny charakter, w zależności od stopnia zaawansowania choroby
• choroby śródmiąższowe płuc – kaszel może być jednym z objawów tych chorób
• refluks żołądkowo-przełykowy – kaszel zazwyczaj towarzyszy innym objawom refleksu, jak zgaga, pieczenie za mostkiem, chrypka
• niewydolność serca (mięśnia lewej komory serca) lub wady serca takie jak niedomykalność zastawki mitralnej mogą być związane z obecnością kaszlu
• rozstrzenie oskrzeli – kaszel z dużą ilością odkrztuszanej plwociny, zwłaszcza rano, często ropnej, barwy żółtozielonej
• przyjmowanie leków – najczęściej kaszel może być wynikiem przyjmowania leków z grupy tzw. inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACEI) − leków stosowanych w
• nadciśnieniu tętniczym, niewydolności serca, chorobie niedokrwiennej serca
• podłoże psychogenne – kaszel występuje w tym wypadku jako „odruch nerwowy
• Kaszel „poranny” − jest związany z koniecznością usunięcia zalegającej wydzieliny, która zdążyła nagromadzić się w czasie nocnego wypoczynku.

Należy podkreślić, że w prawie 80% przypadków przewlekłego kaszlu przyczyn może być więcej niż jedna.
U dzieci, przyczyny kaszlu przewlekłego mogą zmieniać się w zależności od wieku. U noworodków, najczęstszą przyczyną kaszlu mogą być wrodzone schorzenia (mukowiscydoza, tzw. zespół nieruchomych rzęsek lub refluks żołądkowo-przełykowy). Przyczyny wrodzone stopniowo ustępują miejsca przyczynom nabytym, jak: zakażenia wirusowe oraz nabyte, astma oskrzelowa, obecność ciała obcego w drogach oddechowych, a także zanieczyszczenie wdychanego powietrza (dym tytoniowy, kurz, pyły.

Kaszel – jak wygląda diagnostyka kaszlu?

W diagnostyce przewlekłego kaszlu wykorzystuje się wiele różnych badań. Objawu, jakim jest kaszel (suchy, mokry, przewlekły, duszący, szczekający u dzieci, z odkrztuszaniem wydzieliny) nigdy nie należy lekceważyć. Szczególnie powinny uważać kobiety ciężarne – uporczywy i przewlekły kaszel w ciąży nie może być leczony samodzielnie, ponieważ niektóre środki są w tym czasie zabronione. Dlatego zawsze przy kaszlu pierwsze kroki powinniśmy skierować do przychodni aby zbadał nas lekarz rodzinny.
W diagnostyce kaszlu wykonuje się różnorodne badania:

• badanie podmiotowe i przedmiotowe (wywiad z pacjentem, opukiwanie, osłuchiwanie)
• badania laboratoryjne – morfologia, stężenia wykładników stanu zapalnego, gazometria, immunoglobuliny, badania bakteriologiczne, badania w kierunku przeciwciał
• przeciwkrztuścowych, przeciw Mycoplasma, Chlamydia itp.
• konsultacje specjalistyczne – pulmonologiczna, alergologiczna, laryngologiczna, gastroenterologiczna, kardiologiczna
• badania obrazowe klatki piersiowej – podstawowym badaniem jest RTG klatki piersiowej, czasami diagnostykę pogłębia się o bardziej specjalistyczne badania, takie jak
• tomografia komputerowa czy tomografia komputerowa wysokiej rozdzielczości (HRCT)
• badania czynnościowe – spirometria
• testy alergologiczne
• bronchoskopia z pobraniem wydzieliny, wycinków, BAL
• ocena ruchomości rzęsek
• badanie plwociny – cytologia, posiew
• badanie stężenia chlorków w pocie (celem wykluczenia lub potwierdzenia mukowiscydozy)
• odczyn tuberkulinowy.

W przypadku różnych rodzajów kaszlu wykonuje się także badania w kierunku chorób serca (EKG, ECHO serca).

W celu umówienia się na konsultację u lekarza rodzinnego skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337