Jak leczyć zapalenie zatok?

Jaką chorobą jest zapalenie zatok i jakie są ich przyczyny?

Zatoki przynosowe są powietrznymi jamami zlokalizowanymi wewnątrz kości czaszki. Człowiek posiada 4 pary zatok:

• zatoki szczękowe – znajdujące się tuż za policzkami,
• zatoki czołowe,
• zatoki sitowe,
• zatokę klinową (dwie ostatnie znajdujące się wewnątrz czaszki, za jamą nosową).

Każda zatoka ma połączenie z jamą nosową, dzięki czemu wydzielina przez nie produkowana może się ewakuować, a powietrze z zewnątrz dostaje się do środka i wentyluje wnętrze zatok. To zapewnia brak bakterii wewnątrz zatok przynosowych w stanie fizjologicznym.
W przypadku infekcji zatok stan zapalny i obrzęk dotyczy błony śluzowej, która je wyściela. Powoduje to zablokowanie kompleksu ujściowo-przewodowego (czyli ujścia zatok do jamy nosowej) i brak możliwości ewakuacji wydzieliny z zatok, co sprzyja jej gromadzeniu. W ostatnim czasie częściej operuje się pojęciem zapalenia błony śluzowej zatok i nosa, ponieważ infekcja błony śluzowej w jednym miejscu szybko się rozprzestrzenia, obejmując całość jamy nosowej.
Ze względu na okres trwania możemy wyróżnić zapalenie zatok przynosowych ostre, podostre lub przewlekłe. Ostre zapalenie zatok przynosowych ma gwałtowny początek i trwa nie dłużej niż 4 tygodnie. W przypadku stanu podostrego okres chorobowy trwa od 4 do 8 tygodni, a jeśli przekracza 8 tygodni lub często nawraca mówimy o przewlekłym zapaleniu zatok przynosowych.
Przyczyna każdego rodzaju zapalenia zatok, podobnie jak większości infekcji górnych dróg oddechowych, może być wirusowa, bateryjna, grzybicza lub alergiczna. Najczęstszą przyczyną ostrego zapalenia zatok są wirusy, np. rynowirusy, koronawirusy, adenowirusy czy wirus grypy. Do kolonizacji przez bakterie dochodzi zazwyczaj na skutek nadkażenia w trakcie infekcji wirusowej lub reakcji alergicznej. Grzybicze zapalenie zatok może występować u osób z upośledzoną odpornością (po przeszczepieniach, z chorobami szpiku kostnego, AIDS) lub z cukrzycą.
Obecnie coraz częściej przyczynę stanowi nierozpoznana czy źle kontrolowana alergia. Czasami zapalenie zatok może być spowodowane przewlekłym drażnieniem błony śluzowej przez czynniki fizyczne (np. dym papierosowy) albo infekcją zęba pochodzenia korzeniowego. Również znacznego stopnia skrzywienie przegrody nosa może przyczynić się do częstych zapaleń zatok przynosowych, szczególnie jednostronnych.

Jakie są objawy zapalenia zatok?

Infekcja może objąć jedną zatokę lub kilka. O ile nie trwa dłużej niż 3–4 tygodnie, określa się ją jako „ostre zapalenie zatok”. Mimo takiej nazwy, choroba może mieć całkiem łagodny przebieg. Objawy wywoływane są przez infekcję wirusową i (częściej) bakteryjną. Występują wtedy:

• bóle głowy lub części twarzy. W zależności od tego, która zatoka jest zajęta przez infekcję, ból pojawia się w okolicy czoła, szczęki albo między oczami;
• stan podgorączkowy. Może też być niewielka gorączka (poniżej 38) lub wyższa (ponad 39);
• uczucie przytkanego nosa. Z nim związane jest uczucie osłabienia, zmęczenia, ból głowy – skutek niedotlenienia organizmu;
• dość rzadka, ale intensywna wydzielina spływająca do gardła;
• kaszel.

W przypadku wystąpienia któregoś z powyższych objawów należy zgłosić się do lekarza rodzinnego, Lekarz rodzinny zbada i przeprowadzi wywiad a następnie wdrąży odpowiednie leczenie. Bardzo dobry lekarz rodzinny przyjmuje w Onkolmed Lecznica Onkologiczna w mieście Warszawa.

Jak przebiega leczenie zatok?

Leczenie zatok przynosowych może przebiegać na dwa sposoby zachowawczo lub operacyjnie. Zachowawcze leczenie zatok ma na celu zwalczenie zakażenia, redukcję obrzęku tkanek oraz przywrócenie drożności ujść jam nosa. Najlepszym domowym sposobem na zapalenie zatok jest płukanie zatok, czyli tzw. irygacja. W aptekach bez problemu może kupić zestawy do płukania zatok. Dzięki płukaniu zatok oczyścimy nos i zatoki z zalegającej wydzieliny i innych zanieczyszczeń. Do płukania zatok można wykorzystać sól fizjologiczną lub wodę morską.
Bakteryjne zakażenie zatok przynosowych leczy się antybiotykami. Jeśli leki te nie przynoszą pożądanych rezultatów, przyczyny tego stanu można upatrywać w zbyt krótkim czasie leczenia, niewystarczającej dawce antybiotyku, złym doborze leku lub braku leczenia uzupełniającego. Niekiedy brak skuteczności antybiotykoterapii może być oznaką innej niż bakterie przyczyny niepokojących objawów, np. toczącej się infekcji wirusowej. Antybiotyki są niestety nieskuteczne w przypadku zakażenia wirusami.
Uzupełniające leczenie zatok polega na podawaniu leków obkurczających ujścia zatok przynosowych i błonę śluzową nosa. Są one aplikowane miejscowo lub przyjmowane ogólnie. Stosuje się najczęściej efedrynę lub pseudoefedrynę w połączeniu z lekami przeciwhistaminowymi.
Operacyjne leczenie zatok ma na celu przywrócenie drożności nosa, drenażu i uzyskanie odpowiedniej wentylacji chorych zatok. Wskazaniem do leczenia operacyjnego jest przewlekłe zapalenie zatok, niektóre guzy łagodne oraz ciała obce zatoki. Klasyczną metodą operacji jest zewnątrznosowe otwarcie zatoki szczękowej metodą Caldwella-Luca. Szczególne znaczenie ma wprowadzenie do technik operacyjnych funkcjonalnej endoskopowej operacji zatok przynosowych. Polega ona na udrożnieniu nosa (usunięciu polipów), otwarciu i poszerzeniu naturalnych ujść zatok szczękowych, czołowej, klinowej i sitowia oraz usunięciu zmienionej błony śluzowej z wnętrza zatoki. Wykonanie zabiegu wymaga zestawu endoskopów oraz specjalistycznych narzędzi. Podjęcie decyzji o leczeniu chirurgicznym zatok wymaga dokładnej diagnostyki obrazowej. Wartościowy diagnostycznie obraz dostarcza tomografia komputerowa.
Gdy chore zatoki przechodzą w stan przewlekłego zapalenia zatok, często wykonywanym zabiegiem jest punkcja zatok. Punkcja zatok jest wykorzystywana w sytuacji, gdy inne metody poradzenia sobie z przewlekłym zapaleniem zatok nie przyniosły rezultatu. Założenie jest proste. Punkcja zatok ma na celu przekucie i ściągnięcie z zatok zalegającego płynu. W ten sposób nie tylko oczyszczamy chore zatoki z zaległej wydzieliny, ale też uzyskujemy próbkę, która pozwoli nam określić, czy chore zatoki mają podłoże bakteryjne, wirusowe, czy grzybicze.

W celu umówienia się na konsultację u lekarza, rodzinnego skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337