Kardioonkologia - zmiany w układzie sercowo-naczyniowym, leczenie

Co to jest kardioonkologia?

Kardioonkologia to opieka kardiologiczna nad pacjentami z chorobą nowotworową. Choroby serca oraz choroby nowotworowe to najczęstsze dolegliwości, w związku z tym często zdarza się, iż u pacjenta onkologicznego współistnieje również schorzenie układu krążenia. W takiej sytuacji konieczne jest zastosowanie jednoczesnego leczenia kardiologicznego oraz terapii przeciwnowotworowej. Rozwiązaniem, które ułatwia postępowanie w takim przypadku jest kardioonkologia – stosunkowo nowa gałąź medycyny dotycząca pacjentów, którzy z powodu chorób układu krążenia wymagają specjalistycznej opieki i indywidualnego leczenia onkologicznego. W ramach kardioonkologii, kardiolodzy wspierają onkologów we właściwej kwalifikacji pacjentów ze schorzeniami układu sercowo – naczyniowego do leczenia operacyjnego i chemioterapii. Kardiologom i onkologom kardioonkologia oferuje lepsze porozumienie. Pacjentom – optymalną terapię dostosowaną do ich potrzeb.

Jakie można stwierdzić zmiany w układzie krążenia  pacjentów onkologicznych?

Zmiany w układzie krążenia  pacjentów onkologicznych można podzielić na trzy grupy:

• niezależnie współistniejące z chorobą nowotworową;
• wynikające z zajęcia układu krążenia przez chorobę nowotworową;
• bezpośredni wpływ nowotworu,
• za pośrednictwem substancji chemicznych;
• wynikające z terapii przeciwnowotworowej.

Choroby układu krążenia niezależnie współistniejące z chorobą nowotworową

U pacjentów z chorobą nowotworową mogą wystąpić choroby układu krążenia niezależnie współistniejące. Do najczęstszych z nich zalicza się:

• choroba niedokrwienna serca na podłożu miażdżycy;
• nadciśnienie tętnicze pierwotne;
• wady serca (nabyte i wrodzone);
• niewydolność serca;
• zaburzenia rytmu i przewodzenia;
• choroby naczyń mózgowych i obwodowych;
• i wiele innych.

Zespoły chorobowe układu sercowo-naczyniowego wywołane przez chorobę nowotworową

Zespoły chorobowe układu sercowo-naczyniowego u pacjentów onkologicznych mogą być wywołane przez chorobę nowotworową. Choroby te:

• mogą występować w związku z: ogniskiem pierwotnym (guzy serca i z okolicznych tkanek), przerzutami (do serca i okolicznych tkanek), zaburzeniem homeostazy w organizmie.;
• mogą występować w innych jednostkach chorobowych (nieonkologicznych);
• mogą być związane z niezależnymi predyspozycjami osobniczymi;
• mogą mieć różny obraz kliniczny w zależności od rodzaju nowotworu.

Wpływ terapii onkologicznej na układ sercowo-naczyniowy?

Stosowane terapie onkologiczne mają wpływ na układ naczyniowo-sercowy u pacjenta chorego na nowotwór. Wpływ ten można podzielić na następujące grupy:

• wpływ radioterapii, chemioterapii i hormonoterapii;
• bezpośrednie działanie kardiotoksyczne lub przez wpływ na inne narządy;
• szkodliwe działania krótko i długoterminowe;
• wpływ na wszystkie struktury serca (peri-, endo-, myocardium i naczynia wieńcowe).

Wpływ radioterapii, chemioterapii i hormonoterapii

Do głównych powikłań chemioterapii należą: uszkodzenie komórek mięśnia sercowego – miocytów – z następową utratą masy, upośledzeniem kurczliwości lewej komory i jej zdolności do zapewnienia prawidłowego przepływu krwi do poszczególnych narządów, zgodnie z zapotrzebowaniem organizmu. W następstwie tych zmian serce nie spełnia swojej funkcji jako pompy i rozwija się niewydolność serca. Do powikłań stosowanej chemioterapii zaliczamy również uszkodzenie śródbłonka naczyń, tkanki wyściełającej tętnice, prowadzące do przedwczesnego rozwoju miażdżycy, głównie naczyń wieńcowych i obwodowych a także nadciśnienia tętniczego. U osób leczonych lekami onkologicznymi może rozwinąć się nadciśnienie płucne, zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia z obecnością płynu w worku osierdziowym. U tych osób mogą występować także zarówno zaburzenia rytmu serca, w tym szczególnie groźne dla życia tzw. częstoskurcze komorowe, jak również zaburzenia przewodzenia w układzie bodźco-przewodzącym, mogące prowadzić do zwolnienia akcji serca. Aktywacja procesów prozakrzepowych, jaka towarzyszy chorobom nowotworowym, może prowadzić do powikłań zatorowo‑zakrzepowych.
Radioterapia zwykle stanowi integralną część leczenia chemioterapeutycznego. Komórki nowotworowe niszczone są przez wysokie dawki promieniowa wytwarzanego przez substancje radioaktywne. Zastosowanie promieniowania jonizującego w terapii nowotworów zlokalizowanych w obrębie klatki piersiowej, a w szczególności raka piersi oraz chłoniaków, gdzie serce potencjalnie znajduje się w obszarze napromienianym, może prowadzić do popromiennego uszkodzenia mięśnia sercowego, zastawek serca, osierdzia a także śródbłonka dużych naczyń. Objawy pojawiają się zazwyczaj w odległym czasie od napromieniania. Szczególnie narażeni na rozwój powikłań ze strony układu sercowo-naczyniowego są pacjenci, którzy byli leczeni radioterapią starymi technikami, oraz chorzy poddani leczeniu skojarzonemu z innymi substancjami kardiotoksycznymi. Postęp jaki dokonał się w radioterapii w czasie ostatnich kilkudziesięciu lat, ma na celu zmniejszenie dawki całkowitej, którą otrzymuje serce i w efekcie zmniejszenie ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych.

Jak leczy się choroby układu sercowo-naczyniowego u chorych na nowotwory?

Nie ma jednego modelu leczenia wszystkich chorób układu sercowo-naczyniowego u pacjentów chorych na nowotwory. Leczenie kardiologiczne dobrane jest odpowiednio do danej choroby i uwzględnia się w nim leczenie choroby nowotworowej. Wymaga ono ścisłej współpracy onkologa z kardiologiem lub kardioonkologiem.
Aby leczenie było jak najlepiej dobrane i najmniej destrukcyjne dla organizmu nie wystarczy pzeprowadzić sam wywiad z pacjentem i zastosować w oparciu o to odpowiednią ścieżkę leczenia. Bardzo ważne jest przeprowadzenie szeregu badań onkologicznych i kardiologicznych. Zalicza się do nich:

• badania laboratoryjne z krwi i moczu;
• badanie histopatologiczne i biopsja;
• badanie cytologiczne;
• badania obrazowe (USG, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, ECHO serca);
• badania genetyczne.

Dopiero gdy lekarz ma pełny obraz kliniczny jest w stanie dobrać jak najlepsze leczenie onkologiczne jak najmniej niszczące serce i naczynia krwionośne. Może ono wywołać choroby układu sercowo-naczyniowego, które powinny być leczone przez kardioonkologa.

Gdzie leczyć choroby układu sercowo-naczyniowego u pacjentów onkologicznych?

Kardioonkologia jest jeszcze młodą dziedziną medycyny i jest niewiele miejsc i lekarzy zajmującymi się leczeniem chorób serca u pacjentów onkologicznych.

W celu umówienia się na konsultację u chemioterapeuty, onkologa skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337 

Źródła:
kardiologia.biziel.pl/e13.pdf
profilaktykawmalopolsce.pl/centrum-wiedzy/850-jaki-wplyw-na-uklad-krazenia-ma-terapia-onkologiczna
 

Szanowni Pacjenci,

Przed zapisem do lekarza specjalisty bardzo prosimy o dokładne zapoznanie się z zakresem działalności danego lekarza (każdy lekarz specjalista leczy inną część ciała). W przypadku problemu z wyborem właściwego specjalisty, prosimy o kontakt z Recepcją Onkolmed. Chętnie służymy pomocą. W celu prawidłowego zapisu do specjalisty, przeprowadzamy wywiad z Pacjentem. Mając tę wiedzę łatwiej jest nam zaoferować konkretną pomoc i wybór odpowiedniego lekarza.

Ze względu na długą listę oczekujących w przypadku rezygnacji z wizyty prosimy o wcześniejsze jej odwołanie. 

Szanujmy się wzajemnie.