Choroba wieńcowa – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie onkologiczne

Co to jest choroba wieńcowa?

Choroba wieńcowa (choroba niedokrwienna) to zespół objawów, jakie zachodzą po niewystarczającym zaopatrzeniu komórek w tlen i substancje odżywcze. Tlen jest niezbędnym elementem do prawidłowej pracy serca. Ból, który towarzyszy chorobie wieńcowej, nazywany jest dusznicą bolesną lub angina pectoris. Możliwość dostarczenia tlenu do mięśnia sercowego jest warunkowana różnorakimi czynnikami:

• anatomiczną budową naczyń wieńcowych serca;
• warunkami i stopniem wymiany gazowej w narządzie oddechowym;
• możliwością transportu tlenu z miejsca pobrania do miejsca zapotrzebowania;
• liczbą krwinek czerwonych i hemoglobiny, z którą tlen wiąże się na czas transportu.

Jakie są przyczyny choroby wieńcowej u pacjenta onkologicznego?

Choroba nowotworowa i jej leczenie istotnie wpływają na przyspieszony rozwój miażdżycy tętnic wieńcowych i występowanie objawów choroby niedokrwiennej serca (choroby wieńcowej). Pacjenci po radioterapii onkologicznej obejmującej śródpiersie stanowią grupę szczególnego ryzyka. W przypadkach, w których pola naświetlań obejmowały serce, chorych niezależnie od wieku powinno się poddawać okresowej kontroli kardiologicznej, obejmującej co najmniej ocenę kliniczną, elektrokardiogram, próbę wysiłkową i echokardiografię. Konieczna jest pierwotna prewencja rozwoju miażdżycy. U pacjentów po radioterapii onkologicznej kierowanych do operacji pomostowania aortalno-wieńcowego należy wykonać angiografię tętnic piersiowych wewnętrznych ze względu na zwiększone ryzyko zmian miażdżycowych w tych naczyniach.

Jakie są objawy choroby niedokrwiennej u pacjentów leczonych onkologicznie?

Charakterystyczne cechy bólu wieńcowego to uczucie gniecenia lub palenia za mostkiem, z promieniowaniem do szczęki lub do barków, ramion, rąk (częściej lewostronnie), a ustępowanie w spoczynku i w ciągu 2-5 minut po zażyciu nitrogliceryny. Bóle wieńcowe mogą być zlokalizowane nietypowo, np. w nadbrzuszu. Ból dławicowy występuje najczęściej w czasie wysiłku (szybki spacer, bieg, wchodzenie pod górę, dźwiganie ciężkich przedmiotów) i dość szybko (w ciągu 2-5 minut) ustępuje w spoczynku. Często prowokowany jest zimnem (wyjście z ciepłego pomieszczenia na zewnątrz), obfitym posiłkiem, schylaniem się lub stresem emocjonalnym. Zła tolerancja wysiłku może być związana z innymi schorzeniami np. płuc, anemią, otyłością lub słabą kondycją fizyczną, dlatego rozpoznanie choroby wieńcowej musi być oparte na dodatkowych badaniach. Czasem niedokrwieniu mięśnia serca nie towarzyszy ból, zdarza się tak na przykład u osób chorych na cukrzycę.
Wyżej opisane objawy są charakterystyczne dla dusznicy bolesnej stabilnej, w której bóle nie trwają dłużej niż 10-15 minut, występują rzadko i nie pojawiają się w spoczynku. Jeśli dolegliwości są prowokowane przez nawet niewielki wysiłek lub występują codziennie to można podejrzewać tzw. niestabilną chorobę wieńcową. Jeżeli ból wieńcowy jest bardzo silny, pojawia się w spoczynku, towarzyszy mu duszność, lęk, poty i nie ustępuje po podaniu nitrogliceryny, to prawdopodobnie doszło do zawału serca. Najbardziej dramatycznym, ostrym incydentem wieńcowym jest nagła śmierć sercowa, kiedy zgon jest pierwszym objawem skrycie przebiegającej choroby.

Jak przebiega diagnostyka i leczenie choroby wieńcowej u pacjenta onkologicznego?

Zasadnicze znaczenie przed rozpoczęciem leczenia onkologicznego ma identyfikacja pacjentów z uprzednio występującą CAD i innymi CVD. Dostępne dane wskazują na to, że uprzednio występująca CAD znacznie zwiększa ryzyko rozwoju CAD związanej z leczeniem onkologicznym. Ponadto u pacjentów, u których wystąpi ostry zespół wieńcowy lub objawowa CAD w okresie małopłytkowości w trakcie chemioterapii, istnieją szczególne problemy terapeutyczne i wymagają oni indywidualnego, zastosowania terapii wielodyscyplinarnej. Możliwości leczenia zachowawczego i inwazyjnego są wtedy ograniczone, ponieważ stosowanie leków przeciwpłytkowych oraz przeciwzakrzepowych jest często niemożliwe lub musi być ograniczane. U pacjentów poddanych przezskórnej interwencji wieńcowej, u których później wykryje się nowotwór złośliwy, minimalny okres kontynuowania podwójnego leczenia przeciwpłytkowego powinien być tak długi, jak jest to rozsądne zgodnie z najnowszymi wytycznymi w celu ograniczenia ryzyka krwawienia. Algorytmy diagnostyczne wykorzystywane do wykrywania CAD u pacjentów z nowotworem są takie same jak u osób bez nowotworu, a jednym z elementów diagnostyki u tych chorych powinna być echokardiografia. Zapadalność na CAD po radioterapii i moment jej wystąpienia zależą od dawki. W przeszłości uważano, że dawki pochłonięte w obrębie klatki piersiowej > 30 Gy wywołują chorobę naczyń. Nowsze dane wskazują jednak, że już znacznie mniejsze dawki promieniowania zwiększają ryzyko późniejszej CAD, a tradycyjne czynniki ryzyka miażdżycy zwiększają to ryzyko jeszcze bardziej, co rozszerza zagrożoną populację. Typowo po radioterapii występuje długi okres latencji, w którym CAD jest bezobjawowa, a objawy mogą wystąpić ok. 10 lat po początkowym leczeniu nowotworu. Obraz kliniczny CAD jest częściej nietypowy, a częstość występowania niemego niedokrwienia może być większa niż u pacjentów z CAD wywołaną klasycznymi czynnikami ryzyka, być może z powodu jednoczesnej neurotoksyczności radioterapii lub też zmiany postrzegania dławicy przez pacjentów w następstwie chemioterapii. Opisywano nagłe zgony sercowe u chorych po radioterapii wiązane z rozlaną hiperplazją błony wewnętrznej wszystkich tętnic wieńcowych lub istotnym zwężeniem pnia lewej tętnicy wieńcowej. Trudno jest przewidzieć przyszłą skalę CAD wywoływanej przez radioterapię, ponieważ wprowadzenie współczesnych technik ochrony serca przed promieniowaniem powinno zmniejszyć ten problem. Te środki zapobiegawcze obejmują zmniejszenie dawki, stosowanie pól stycznych i osłanianie struktur serca. Do odległych powikłań leczenia raka jądra należy ponad 2-krotny wzrost ryzyka CAD ok. 10 lat po początkowym leczeniu. Chorzy ci, którzy w momencie rozpoznania nowotworu są typowo w wieku 20–40 lat, często są poddani wielolekowej chemioterapii opartej na cisplatynie, w połączeniu z radioterapią lub bez niej. Po prawie 20 latach obserwacji w porównaniu z pacjentami leczonymi tylko chirurgicznie wśród osób poddanych chemioterapii i/lub radioterapii (poniżej przepony) stwierdzono więcej czynników ryzyka CV oraz bezwzględne ryzyko incydentu niedokrwiennego wynoszące 8% .

Gdzie leczyć chorobę wieńcową u chorych na nowotwory?

Kardioonkologia jest jeszcze młodą dziedziną medycyny i jest niewiele miejsc i lekarzy zajmującymi się leczeniem chorób serca u pacjentów onkologicznych. Jednym z takich ośrodków jest Onkolmed Lecznica Onkologiczna gdzie działa Poradnia Kardioonkologiczna. Pracują w niej specjaliści mający bardzo duże doświadczenie w leczeniu chorób serca u pacjentów chorych na nowotwory.

W celu umówienia się na konsultację u chemioterapeuty, onkologa skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337 

Źródła:
medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-ukladu-krazenia,choroba-wiencowa--choroba-niedokrwienna-serca----objawy--leczenie,artykul,1579553.html#czym-jest-choroba-wiencowa
viamedica.pl/advances_in_palliative_medicine/article/download/29508/24263
doz.pl/czytelnia/a310-Choroba_wiencowa_8211_objawy_przyczyny_i_leczenie
ptkardio.pl/pobierz_zalacznik/2d78c6b270183e65ebace01b3eafe963/