Zastosowanie radioterapii u chorych ze stymulatorem serca

Co to jest stymulator serca?

Stymulator serca to urządzenie składające się z baterii wielkości pudełka od zapałek i grubości ok 6-8mm oraz zazwyczaj dwóch elektrod biegnących w układzie żylnym od baterii do mięśnia serca.
Stymulator serca, zwany również potocznie rozrusznikiem serca, jest implantowany pacjentom, których częstość pracy serca jest zbyt wolna (bradykardia) powodując zawroty głowy, omdlenia, osłabienie, duszność, a w niektórych przypadkach nawet zgon.
Urządzenie jest zasilane przez baterię, ma również procesor, który analizuje rytm serca i włącza stymulator tylko w sytuacjach koniecznych, kiedy rytm serca jest zbyt wolny dla pacjenta.
Niektóre stymulatory mają również możliwość wykrycia arytmii serca, np. migotania przedsionków, i zmianę programu, tak aby stymulacja była odpowiednia dla pacjenta.
Stymulator ma również funkcję rejestracji. Dzięki temu podczas jego okresowej kontroli uzyskać informację: jaki był rytm serca, czy występowała arytmia, na jak długi czas wystarczy baterii, czy układ stymulujący działa prawidłowo. Stymulator powinien być kontrolowany co kilka miesięcy w szpitalu, w którym był wszczepiany.

Co to jest bradykardia?

Bradykardia to stan, w którym czynność serca jest zbyt wolna i wynosi poniżej 60 uderzeń na minutę. Przyczynami bradykardii może być choroba serca lub jest jedynie objawem innych stanów chorobowych dotyczących innych narządów (np.: nowotwory).

Bradykardia bezobjawowa

Bradykardia bezobjawowa - zazwyczaj nie wymaga żadnego leczenia (można ją zaobserwować na przykład u sportowców czy u osób z nadmierną aktywnością nerwu błędnego).

Bradykardia objawowa

Bradykardia objawowa - najczęstsze objawy zbyt wolnej pracy serca:

• ogólne osłabienie organizmu,
• zmniejszona wydolność fizyczna,
• problemy z koncentracją,
• duszności,
• zawroty głowy,
• omdlenia.

Bradykardia fizjologiczna

Bradykardia fizjologiczna może występować w stanie fizjologicznym na przykład u osób regularnie uprawiających sport, u których częstość pracy serca spada nawet do 30 na minutę. Niskie tętno naturalnie pojawia się także podczas snu i jeżeli nie powoduje żadnych dolegliwości - nie jest powodem do niepokoju.

Jaki jest wpływ radioterapii na rozrusznik serca?

Pacjenci chorzy na nowotwory poddani radioterapii z akceleratorów liniowych znajdują się pod wpływem dwóch rodzajów promieniowania:

• promieniowanie elektromagnetyczne niejonizujące;
• promieniowanie jonizujące.

Oba te promieniowania mają wpływ na działanie stymulatorów serca i w każdym przypadku konieczna jest konsultacja z radioterapeutą i kardioonkologiem.

Promieniowanie elektromagnetyczne niejonizujące

Jest to rozchodzące się w przestrzeni zaburzenie pola elektromagnetycznego, o charakterze fali poprzecznej, w której składowa elektryczna i magnetyczna są prostopadłe do siebie i kierunku ruchu oraz nawzajem się przekształcają. Źródłem promieniowania jest drgający lub przyspieszany ładunek elektryczny, czyli w przypadku akceleratorów jest to głównie klystron lub magnetron (urządzenia odpowiedzialne za przyspieszenie ładunku elektrycznego). Największe natężenie tego promieniowania obserwuje się w momencie włączania i wyłączania się przyspieszacza liniowego. Rozrusznik serca może odbierać zaburzenia pola elektromagnetycznego jako potencjał z mięśnia sercowego, co może skutkować następującymi nieprawidłowościami w pracy tych urządzeń:

• zaburzeniami detekcji w postaci oversensing, blokiem wyjścia,
• stymulacją ze stałym rytmem,
• bardzo rzadko przeprogramowaniem urządzenia.

Na szczęście większość zaburzeń jest odwracalna po wyłączeniu pola elektromagnetycznego. Ciągłe udoskonalanie budowy akceleratorów prowadzi do zmniejszenia emisji promieniowania elektromagnetycznego. Obecnie istnieje tendencja do pomijania wpływu tego promieniowania jako możliwej przyczyny zaburzenia pracy stymulatora serca. Odmienna sytuacja jest z kardiowerterami, które są ok. 5–10 razy czulsze na wpływ zewnętrznego pola elektromagnetycznego. W ich przypadku zaleca się wyłączenie funkcji przeciwarytmicznej przed radioterapią, aby nie doszło do przypadkowego wyładowania w tracie napromieniania.

Promieniowanie jonizujące

Promieniowanie jonizujące, oddziałując z materią, powoduje powstanie w niej jonów. Dzieli się je na: 

• promieniowanie korpuskularne, inaczej cząsteczkowe – w radioterapii wykorzystuje się głównie promieniowanie β (elektrony);
• elektromagnetyczne (fotonowe), do którego zalicza się promieniowanie γ powstające na skutek rozpadu jąder pierwiastków promieniotwórczych lub promieniowanie typu
• rentgenowskiego powstające w przyspieszaczach liniowych.

Wpływ promieniowania jonizującego na pracę stymulatorów jest trudny do oszacowania. Zaburzenia powstają prawdopodobnie na skutek jonizacji metalowych elementów w układach elektronicznych. Nowsze generacje rozruszników cechują się bardziej skomplikowaną budową i wykorzystaniem delikatniejszych układów elektronicznych, co skutkuje ich większą wrażliwością na promieniowanie jonizujące. Ich podzespoły są oparte na krzemie, który pod wpływem promieniowania jonizującego traci elektrony z powłok kowalencyjnych, co może skutkować zaburzeniami w pracy całego układu elektronicznego. Najczęściej obserwowano zmianę częstości pracy urządzenia, ale występowały także zaburzenia w pamięci urządzenia objawiające się przeprogramowaniem lub zresetowaniem ustawionych parametrów (szczególnie w kardiowerterach-defibrylatorach), a nawet całkowite zaprzestanie działania stymulatora. W przeciwieństwie do promieniowania elekromagnetycznego skutki promieniowania jonizującego są często nieodwracalne i podlegają kumulacji. Z tego względu dostępne zalecenia odradzają radioterapię z rozrusznikiem serca w polu napromienianym. Trzeba jednak pamiętać, że nawet jak stymulator znajduje się poza polem napromienianym to może podlegać wpływom promieniowania rozproszonego oraz przecieku promieniowania przez osłony i to powinno się uwzględnić przy planowaniu leczenia.

Gdzie w Warszawie jest bardzo dobry radioterapeuta?

Osoby chore na bradykardię i mające zalecenie od lekarza onkologa by w leczeniu zastosować radioterapię szukają bardzo dobrego radioterapeuty i lekarza leczącego choroby serca u osób chorych na raka. Onkolmed Lecznica Onkologiczna  to przychodnia w Warszawie gdzie działa Poradnia Radioterapii, w której pracują bardzo dobrzy radioterapeuci z wieloletnim doświadczeniem w leczeniu raka.

Gdzie w Warszawie leczyć bradykardię u chorych na nowotwory poddanych radioterapii?

Kardioonkologia jest jeszcze młodą dziedziną medycyny i jest niewiele miejsc i lekarzy zajmującymi się leczeniem chorób serca u pacjentów onkologicznych. Jednym z takich ośrodków jest przychodnia Onkolmed Lecznica Onkologiczna gdzie działa Poradnia Kardioonkologiczna. Pracują w niej specjaliści mający bardzo duże doświadczenie w leczeniu chorób serca u pacjentów chorych na nowotwory.
Onkolmed Lecznica Onkologiczna to przychodnia w której działa też Poradnia Radioterapii, w której można skonsultować się z radioterapeutą.

W celu umówienia się na konsultację u radioterapeuty, onkologa skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337

Źródła:
apteline.pl/artykuly/stymulator-serca-jak-dziala-komu-sie-go-wszczepia
pdfs.semanticscholar.org/dffc/f070c4c1f15f3d3072e48b4e536496a646c1.pdf