Rak gruczołu krokowego - badania genetyczne, leczenie raka prostaty

Co to jest rak prostaty?

Rak gruczołu krokowego jest drugim co do częstości występowania nowotworem wśród mężczyzn w Polsce. Ryzyko rozwoju raka gruczołu krokowego wzrasta po 60 roku życia. Szczyt zachorowań przypada na siódmą i ósmą dekadę życia. Zarówno w skali światowej jak i w Polsce obserwuje się stały wzrost zapadalności na ten nowotwór. Ryzyko rozwoju raka prostaty wzrasta wraz z wiekiem, jest wyższe u otyłych mężczyzn. Nie bez znaczenia pozostaje także rodzinne występowanie raka gruczołu krokowego. Stwierdzono, że ryzyko rozwoju nowotworu prostaty rośnie w przypadku mężczyzn, których ojciec lub bracia chorowali na raka prostaty. Jest tym wyższe, im więcej męskich członków rodziny doświadczyło tej choroby. W patogenezie raka gruczołu krokowego dużą rolę przypisuje się również czynnikom genetycznym:

• mutacjom w genach CHEK2, NBS1, HOXB13;
• zmianie występującej w regionie 8q24.

Kiedy wykonać testy genetyczne na raka gruczołu krokowego?

Nie wszystkie przyczyny rozwoju raka prostaty są znane, jednak niewątpliwe jego pojawienie jest znacznie bardziej prawdopodobne u starszych mężczyzn. Przesłanką do przeprowadzenia testów genetycznych są przede wszystkim przypadki nowotworów w rodzinie. Jeśli ktoś z bliskich chorował na raka, na podstawie wspomnianych badań można przewidzieć, jakie jest prawdopodobieństwo zachorowania na złośliwy nowotwór gruczołu krokowego.
Testy genetyczne na raka prostaty powinno się wykonać gdy wykryto:

• przypadki raka prostaty w rodzinie;
• przypadki nowotworów jajnika, piersi, trzustki lub jelita grubego w rodzinie;
• u krewnych, u których występują  mutacje genów BRCA1, CHEK2 czy NBS1 oraz zmiany występujące w regionie 8q24.

Obciążenie genetyczne przyczynia się do kilkunastokrotnego wzrostu zapadalności na raka prostaty oraz jego rozwoju u mężczyzn w młodym wieku. Nie zawsze nosicielstwo mutacji genetycznych oznacza, że choroba jest nieunikniona. Świadomość ryzyka powinna jednak zmobilizować do wykonywania regularnych badań, co umożliwi wczesne wykrycie ewentualnych nieprawidłowości oraz ich leczenie.

Jakie występują mutacje genetyczne w raku prostaty?

Raka gruczołu krokowego nie wywołuje tylko jedna mutacja jednego genu. W powstaniu i rozwoju raka gruczołu krokowego mogą brać udział mutacje aż pięciu genów. Do tych genów zaliczamy:

• BRCA1;
• CHEK2;
• NBS1;
• HOXB13;
• rs 8q24.

Mutacje w genie CHECK2 / NBS1 / BRCA1 / HOXB13 według danych pochodzących z badań w populacji polskiej mają związek ze zwiększoną predyspozycją do zachorowania na raka prostaty Badania pokazują, że predyspozycje genetyczne są w przypadku raka prostaty najważniejszym czynnikiem ryzyka w porównaniu z innymi nowotworami człowieka. Geny związane z ryzykiem raka prostaty odpowiadają za około 30-40 % przypadków występowania tego nowotworu w młodym wieku. Jednakże badania wskazują, że nie wszystkie geny czy typy mutacji związane z dziedziczną formą raka prostaty są poznane. W przypadku genu CHEC2, który koduje kinazę –białko antysupresorowe uczestniczące w naprawie DNA mutacje i polimorfizmy w tym genie związane są ze zwiększonym ryzykiem występowania raka prostaty ale i innych nowotworów np. , piersi, tarczycy, jelita grubego, nerki. Mutacje w obu kopiach genu NBS1 powodują zespół Nijmegen, charakteryzujący się u dzieci występowaniem białaczek, zaburzeń odporności małogłowiem. U nosicieli mutacji w jednej kopi genu NBS1 (657del15) występuje zwiększone ryzyko wystąpienia raka gruczołu krokowego. Natomiast mutacje (C61G, 4153delA) w genie BRCA1 oraz mutacja (G84E) w genie HOXB13 zwiększają ryzyko występowania raka prostaty.

Jakie jest prawdopodobieństwo wystąpienia raka prostaty?

• BRCA1 - zmiany w genie BRCA1 ( C61G oraz 4153delA) zwiększają ryzyko zachorowania na nowotwór prostaty ponad 3-krotnie, z częstością występowania 0,2 proc. w populacji ogólnej.
• CHEK2 - mutacje skracające białko CHEK2 (1100delC i IVS2+1G>A) zwiększają ryzyko wystąpienia raka prostaty ponad 2-krotnie, a ich częstość w polskiej populacji wynosi 1 proc. Wśród nosicieli mutacji I157T genu CHEK2 ryzyko wzrasta ok. 1,7-krotnie, a częstość jej występowania szacuje się na 5 proc. w populacji polskiej.
• NBS1 - mutacja 657del5 genu NSB1 powoduje wzrost ryzyka zachorowania na raka stercza ponad 4-krotnie, przy częstości jej występowania 0,5 proc. w populacji polskiej.

Jak przebiega test genetyczny?

Test genetyczny w profilaktyce, diagnostyce i leczeniu raka prostaty jest badaniem prostym i niewymagającym specjalnego przygotowania. Polega on na pobraniu materiału genetycznego do badania w postaci próbki krwi lub śliny. Tak pobrany materiał genetyczny i zabezpieczony przekazywany jest do laboratorium.

Jak wykonać test genetyczny na raka prostaty?

Aby wykonać test genetyczny na obecność mutacji wywołujących raka prostaty należy umówić się na wizytę u lekarza genetyka, który po przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu zleci wykonanie badania w kierunku mutacji wywołujących raka prostaty. Po otrzymaniu wyniku warto z nim wrócić do lekarza genetyka, który omówi posiadany wynik i poradzi co zmienić w życiu by zmniejszyć ryzyko wystąpienia raka prostaty do minimum.
W przypadku kiedy mamy zdiagnozowanego raka gruczołu krokowego wynik badania genetycznego na obecność mutacji genów powodujących raka prostaty pomoże dobrać właściwe leczenie. Z badania można dowiedzieć się też czy przyczyna choroby leży w genach czy jest zupełnie inna.

Jak leczy się raka prostaty?

Jeżeli nowotwór jest ograniczony do gruczołu krokowego, a czas przeżycia naturalnego u chorego jest nie krótszy niż 10 lat, stosuje się leczenie prostaty radykalne, mające na celu całkowite wyeliminowanie nowotworu. Pod pojęciem leczenia radykalnego rozumiemy kilka metod:

• leczenie prostaty chirurgiczne, tj. całkowite wycięcie gruczołu wraz z pęcherzykami nasiennymi i węzłami chłonnymi miednicy (prostatektomia radykalna);
• radykalne napromieniowanie stercza z pól zewnętrznych;
• radioterapia poprzez czasowe bądź stałe wprowadzenie radioizotopu do gruczołu stercza (brachyterapia).

Nowotworu naciekającego i z przerzutami nie można wyleczyć w sposób radykalny. W przypadku choroby zaawansowanej wykorzystuje się zależność tego nowotworu od hormonów męskich. Stymulują one bowiem jego rozwój. Dlatego choremu podaje się terapię hormonalną mającą na celu zmniejszenie stopnia oddziaływania hormonów męskich na gruczoł krokowy. Coraz częściej terapię hormonalną można łączyć z nowymi sposobami chemioterapii.
W przypadku nowotworów rozpoznanych na bardzo wczesnym etapie i o umiarkowanej złośliwości istnieje możliwość odłożenia leczenia radykalnego na później i objęcia chorego „baczną obserwacją”.
W przypadku występowania raka ogniskowego (zajmującego niewielki obszar gruczołu) o niskiej lub pośredniej złośliwości możliwe jest leczenie metodą HIFU co do minimum redukuje działania niepożądane leczenia radykalnego (zaburzenia wzwodu, nietrzymanie moczu).
Warto podkreślić, że niemal wszyscy mężczyźni w starszym wieku są narażeni na łagodny rozrost gruczołu krokowego, który rozwija się wskutek wzmożonego przyrostu komórek w tym narządzie. Dlatego też nie zawsze objawy związane z funkcjonowaniem układu moczowego muszą od razu oznaczać chorobę nowotworową. Ostateczne rozpoznanie raka postawi lekarz, dlatego wykonanie badań przy zauważeniu niepokojących objawów jest absolutnie niezbędne.

Gdzie jest najlepszy genetyk, urolog onkolog w Warszawie?

W Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie działa Poradnia Genetyczna, w której przyjmuje bardzo dobry lekarz genetyk. Przychodząc na wizytę można przeprowadzić sobie test genetyczny w ramach badania prewencyjnego a także już ze zdiagnozowaną chorobą jaką jest rak gruczołu krokowego. W tym drugim przypadku, w porozumieniu z prowadzącym lekarzem urologiem z Poradni Nowotworów Układu Moczowego, dobrane zostanie jak najlepsze leczenie.

W celu umówienia się na konsultację u genetyka, urologa, onkologa skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337.

Źródła:
genetykatorun.pl/pakiet-prostata/
genetico.pl/rak-prostaty.html
zdrowie.radiozet.pl/Choroby/Nowotwory/Dziedziczny-rak-prostaty-mutacje-genetyczne-zwiekszaja-ryzyko-raka
onkolmed.pl/rak-prostaty-stercza-przyczyny-objawy-leczenie-raka-gruczolu-krokowego