Co to jest GIST?

Co to jest GIST?

Nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego (GIST) to złośliwe guzy rozwijające się w przewodzie pokarmowym z tzw. tkanek zrębu, czyli podścieliska tego narządu. Mogą rozwinąć się w każdym wieku, ale najczęściej pojawiają się po 50. roku życia. Pomimo nazwy sugerującej lokalizację tylko w przewodzie pokarmowym, mogą się także rozwinąć w sieci (fartuchu tłuszczowym pokrywającym jelita) oraz przestrzeni zaotrzewnowej. Najczęstszą lokalizacją tych nowotworów jest żołądek.

Jak tworzy się GIST?

Komórki przewodu pokarmowego u każdego zdrowego człowieka podlegają procesowi starzenia, obumierania, po czym uzupełniane są nowymi komórkami. Żyją tylko przez określony czas, kilka czy kilkadziesiąt dni. By organizm mógł właściwie funkcjonować, na miejsce komórek martwych i zużytych muszą przyjść nowe, powstające z komórek macierzystych. Jeśli ten proces zostanie naruszony, np. wskutek tego, że do komórki macierzystej dostanie się wirus lub/i nastąpi mutacja genu, nasze zdrowe komórki zmieniają się w komórki nowotworowe i przestają spełniać swoje fizjologiczne funkcje, a zaczynają żyć swoim, bardzo egoistycznym życiem, które polega wyłącznie na zaspokajaniu własnych potrzeb kosztem innych. Ich główną cechą jest wzrost. Są żarłoczne, szybko rosną, uwielbiają cukier i podróżują, aby zakładać nowe kolonie (przerzuty). Tylko w jednym aspekcie różnią się od nas – są nieśmiertelne.
Nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego (GIST), tak jak każdy inny nowotwór, jest zaprogramowany na ekspansję przestrzenną. Na poziome molekularnym mechanizm powstawania nowotworu w dużym stopniu został rozpoznany. Rozwój i funkcjonowanie komórek Cajala zależne są od genów znanych jako KIT lub PDGRFA, które kodują błonowe receptory. To dzięki nim komórka kontaktuje się z otoczeniem. Jedna część białka znajduje się w komórce, a druga – poza komórką. Zewnętrzna część posiada receptor, który wiąże się z innym białkiem, określanym jako czynnik wzrostu komórki macierzystej. Inne komórki w okolicy śródmiąższowych komórek Cajala wytwarzają czynnik wzrostu komórek macierzystych w celu wysyłania sygnałów do komórek Cajala. Treścią tych sygnałów jest zasadniczo polecenie dojrzewania i wzrostu bądź zaprzestania wzrostu. Gdy na przykład białkowy receptor KIT odnajdzie czynnik wzrostu komórek macierzystych, „włącza” część receptora znajdującego się wewnątrz komórki – tzw. domenę kinazy. Domena kinazy to mechanizm umożliwiający KIT „rozmowę” z białkami wewnątrz komórki, aby zależnie od potrzeb organizmu „włączyć” lub „wyłączyć” rozkaz tworzenia nowych komórek. Jeśli w śródmiąższowych komórkach Cajala nastąpiła mutacja błonowego receptora KIT, następuje jakby blokada przycisku „włącz” i nawet przy braku czynnika wzrostu komórek macierzystych komórki będą się namnażały bez żadnego ładu i składu. To właśnie wtedy tworzy się nowotwór podścieliskowy przewodu pokarmowego (GIST). Do powstania większości nowotworów GIST przyczynia się uszkodzenie (mutacja) w genie KIT (80-85%). Uszkodzenie w genie PDGFRa, również będące przyczyną powstania GIST, jest rzadsze i wynosi 5-10 %, a w niektórych przypadkach, żadna mutacja nie występuje – jest to tzw. „dziki” GIST (ok. 10%).
Dziś wiemy już, że jedna mutacja nie wystarczy. Tak jak w przypadku katastrof lotniczych, najczęściej musi się na siebie nałożyć kilka błędów (mutacji), aby doszło do buntu komórek, które zaczynają się namnażać.

Jakie są objawy GIST?

Wiele nowotworów podścieliskowych przewodu pokarmowego (GIST) nie powoduje początkowo u pacjenta żadnych niezwykłych lub nieprzyjemnych objawów, więc gdy zostaną odkryte często są dość duże. Nowotwory tego typu są często odkrywane podczas operacji przypadku pilnego, takiego jak perforacja przewodu żołądkowo-jelitowego i związanego z tym krwawienia.
Typ objawów i ich występowanie zależy od wielkości i umiejscowienia nowotworu.
Jeśli nowotwór znajduje się w żołądku lub dwunastnicy, pierwsze objawy mogą być następujące: uczucie pełności, ból, krwotoki żołądkowo-jelitowe (czarny stolec) lub nudności. Nowotwory w jelicie cienkim często osiągają zauważalny rozmiar, zanim ciśnienie wywierane na inne narządy doprowadzi do bólu, krwotoków lub zaparć. Nowotwory w jelicie grubym mogą powodować obecność krwi w stolcu, a także zaparcia. Pierwotne guzy w przełyku mogą powodować trudności w połykaniu.

Jak wygląda leczenie GIST?

W przypadku choroby zlokalizowanej (nie dającej przerzutów) leczeniem z wyboru jest radykalny zabieg operacyjny. Jeśli możliwa była radykalna resekcja (usunięcie całego guza z marginesem tkanek prawidłowych), nie ma wskazań do leczenia uzupełniającego. Zalecana jest jedynie ścisła obserwacja chorego. W przypadku istnienia choroby rozsianej (bądź niemożliwości radykalnej resekcji) istnieją wskazania do terapii biologicznej z użyciem imatinibu.
Nowotwór podścieliskowy przewodu pokarmowego (GIST). wykazuje znaczną chemio- i radiooporność (odsetek pacjentów, u których chemio- i/lub radioterapia przynosi skutek jest niższy niż 10%). Dlatego próby chemioterapii (zarówno jednolekowej jak i wielolekowej), podejmowane w przeszłości u pacjentów w stadium choroby rozsianej, nie przynosiły pożądanych efektów. Sytuacja ta uległa wyraźnej poprawie dzięki wprowadzeniu do leczenia drobnocząsteczkowego inhibitora kinazy tyrozynowej – imatinibu (preparat Glivec). Jak już wspomnieliśmy, cechą charakterystyczną nowotworów podścieliskowych przewodu pokarmowego (GIST) jest patologiczna aktywność receptora C-KIT. Jednym z elementów tego receptora jest enzym – kinaza tyrozynowa, której aktywność można blokować używając imatinibu. Skutkuje to zahamowaniem podziałów komórkowych i regresją (ustępowaniem) choroby nowotworowej. Imatinib, podawany doustnie w dawce 400 mg dziennie, wykazał daleko idącą skuteczność w terapii GIST. W większości badań odsetek odpowiedzi (pacjentów reagujących na leczenie) przekraczał 70%, przy czym dominowały odpowiedzi częściowe i stabilizacje choroby. Przekłada się to znacząco na przeżycia chorych z rozsianym GIST. Co niezwykle istotne, po wystąpieniu progresji choroby w trakcie leczenia imatinibem, można reindukować remisję podwajając dawkę leku (800 mg/d).
Do niepożądanych skutków działania imatinibu zalicza się niedokrwistość, obrzęki powiek, osłabienie, biegunki. Zmiany te nie są jednak nasilone i występują względnie rzadko. Tylko wyjątkowo objawy uboczne stanowią przyczynę przerwania leczenia.
Wprowadzenie do kliniki imatinibu zmieniło obraz rozsianego nowotworupodścieliskowego przewodu pokarmowego (GIST). i stanowi zapowiedź zasadniczych zmian w leczeniu systemowym nowotworów złośliwych. Wydaje się bowiem, że możliwości klasycznego leczenia systemowego w onkologii (chemioterapii i hormonoterapii) zbliżają się już do maksimum i ich dalsza ewolucja nie będzie się w prosty sposób przekładać na poprawę rokowania. Przyszłość leczenia systemowego (choć zapewne będzie to przyszłość stosunkowo odległa) leży w rozwoju biologicznej terapii celowanej, która łączyłaby wysoką skuteczność z akceptowalnym poziomem toksyczności

Gdzie leczyć GIST?

Jest wiele ośrodków zdrowia gdzie przyjmują onkolodzy, chirurdzy i można przyjść na konsultację i badania. Jednym z nich jest Onkolmed Lecznica Onkologiczna w mieście Warszawa W Onkolmed Lecznica Onkologiczna onkolodzy, chirurdzy, skonsultują pacjęta, przeanalizują już wykonane badania lub zlecą badania dodatkowe. Można je wykonać namiejscu lub w ośrodkach z którymi Onkolmed Lecznica Onkologiczna ma odpowiednie umowy.
Na miejscu można też brać udział w badaniach klinicznych w warunkach ambulatorynych lub przyjąć prywatną chemioterapię.

W celu umówienia się na konsultację u onkologa, chirurga, skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337