Guz miejsca łożyskowego - przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Guz miejsca łożyskowego należy do grupy chorób trofoblastu. Zanim wyjaśnimy co to jest guz łożyska należy odpowiedzieć na pytanie co to jest trofoblast?

Co to jest trofoblast?

Trofoblast jest to struktura powstająca około 7 dnia po zapłodnieniu, kiedy dochodzi do podziału zygoty na część embrionalną oraz właśnie trofoblast. Około 16 tygodnia ciąży przekształca się w łożysko. Podstawową funkcją trofoblastu jest dostarczanie zarodkowi substancji odżywczych oraz ochrona przed czynnikami zewnętrznymi. Wśród najczęściej występujących chorób trofoblastycznych wyróżnia się zaśniad groniasty oraz inwazyjny. 
Trofoblast jest to zewnętrzna warstwa błony komórkowej zarodka ssaka, która tworzy się po zapłodnieniu. Struktura ta została odkryta w XIX wieku, a jej nazwa pochodzi od greckich słów „trophe” – pokarm oraz „blastos” oznaczające kiełek lub zarodek. Jest to struktura stanowiąca prekursor łożyska, w które zamienia się około 16 tygodnia ciąży. U człowieka trofoblast zbudowany jest z dwóch warstw – syncytiotrofoblastu oraz cytotrofoblastu.
Po zapłodnieniu komórki jajowej, w organizmie kobiety zachodzi szereg bardzo dynamicznych zmian. Zapłodniona komórka, pierwsza komórka nowego organizmu, czyli zygota, w każdym dniu ulega przekształceniom oraz podziałom. Biologicznie kolejno zmienia się w morulę, blastulę, aż w końcu (po 7 dniach od zapłodnienia) w blastocystę. Dopiero w tej strukturze wyodrębnia się węzeł embrionalny, który z czasem przekształci się w płód oraz trofoblast, z którego powstanie łożysko.

Jakie są funkcje trofoblastu?

Podstawową funkcją trofoblastu jest przetransportowanie z krwi substancji odżywczych oraz hormonów, które są niezbędne do przeżycia zarodkowi. Oprócz tego trofoblast stanowi warstwę ochronną zapłodnionej komórki jajowej - dzięki enzymom litycznym, umożliwia embrionowi zagnieżdżenie się w ścianie macicy.
Inną funkcją trofoblastu jest produkcja hormonu Beta hCG (gonadotropiny kosmówkowej), którego wysokie stężenie w organizmie jest wyznacznikiem ciąży.

Co to są guzy łożyska?

Guzy łożyska są patologią występującą stosunkowo często, jednak zazwyczaj, w związku z bezobjawowym przebiegiem klinicznym, pozostają nierozpoznane lub też rozpoznaje się je jedynie w rutynowym badaniu histopatologicznym łożyska wykonywanym z innych przyczyn po porodzie. Najczęściej występującym guzem łożyska jest chorangioma, czyli naczyniak łożyska, stwierdzany w 1/100 łożysk. Duże guzy (o średnicy > 5 cm) wiążą się z występowaniem istotnych powikłań, takich jak wielowodzie, wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania płodu (IUGR, intrauterine growth restriction), niedokrwistość i małopłytkowość u płodu, obrzęk płodu oraz kardiomegalia i niewydolność krążenia u płodu. W takich przypadkach śmiertelność płodów i/lub noworodków sięga nawet 30–40% .

Jakie są przyczyny powstawania guzów łożyska?

Choroba rozwija się u kobiet w różnym wieku w związku z przebytą ciążą, nawet długo po menopauzie. Najczęściej występuje po;

• prawidłowej ciąży,
• ciąży zaśniadowej,
• poronieniu samoistnym,
• terminacji ciąży,
• ciąży ektopowej.

Przyczyny guza miejsca łożyskowego nie została do końca poznana. Uważa się, że główną rolę w patogenezie odgrywają inaktywacja i dysregulacja genu TP53 oraz nadmierna ekspresja EGFR i MIB-1. Histologicznie nowotwór pochodzi z komórek trofoblastu pośredniego, biorących udział w implantacji zarodka.

Jakie są objawy guzów łożyska?

Do charakterystycznych objawów, które mogą pojawić się podczas ciążowej choroby trofoblastycznej, do której należy też guz miejsca łożyskowego, należą:

• krwawienie z dróg rodnych,
• znaczne powiększenie macicy (większe, niżby to wynikało z stopnia zaawansowania ciąż),
• nudności i wymioty,
• nadciśnienie tętnicze,
• nieregularne cykle miesiączkowe lub brak miesiączki.

Guz miejsca łożyskowego wykrywa się w trakcie wywiadu lekarskiego, badania ginekologicznego oraz USG.

Jak rozpoznaje się guza miejsca łożyskowego?

W przypadku wystąpienia powyższych objawów należy udać się do lekarza ginekologa w celu kontroli i wykonania odpowiednich badań. Lekarz ginekolog przeprowadzi dokładny wywiad z pacjentką, przeprowadzi badanie ginekologiczne oraz badanie USG i badanie beta hCG. 

Jak leczy się guza miejsca łożyskowego?

Stwierdzenie patologicznego rozrostu trofoblastu przy braku rozwoju ciąży sprawia, że każda kobieta musi zostać poddana abrazji diagnostycznej. Po opróżnieniu macicy drogą odessania lub wyłyżeczkowania wyleczonych z zaśniadu całkowitego jest około 80% pacjentek, a z zaśniadu częściowego 95% chorych.
W przypadku współistnienia ciążowej choroby trofoblastycznej z rozwijającym się płodem postępowanie jest ustalane indywidualnie.
Ciążowa choroba trofoblastyczna cechuje się dużą chemiowrażliwością. U pacjentek z chorobą ograniczoną do macicy, bez przerzutów, stosuje się monolekową chemoterapię – metotreksat lub daktynomycynę. W przypadku przerzutów stosuje się chemioterapię wielolekową np. program MAC.
Ze względu na bardzo dobrą skuteczność chemioterapii, zabiegi chirurgiczne usuwania macicy stosuje się bardzo rzadko.
Całkowite wyleczenie obserwuje się u pacjentek bez przerzutów i z przerzutami o dobrym rokowaniu. W przypadku nowotworu trofoblastu o złym rokowaniu, odsetek wyleczeń wynosi 65%.
Szacuje się, że około 70% kobiet po przebytym leczeniu ma zachowaną płodność. Nie ma przeciwwskazań do ponownego zajścia w ciążę, ale zaleca się, aby miało to miejsce nie wcześniej niż 12 miesięcy po zakończeniu leczenia.
W monitorowaniu po leczeniu ocenia się stężenia gonadotropiny kosmówkowej i laktogenu łożyskowego we krwi oraz wykonuje badania obrazowe: ultrasonograficzne, rezonans magnetyczny, pozytonową tomografię emisyjną.

Jakie są rokowania w leczeniu guza miejsca łożyskowego?

Rokowanie zależy od stopnia zaawansowania, odstępu czasowego od poprzedniej ciąży i czasu jej trwania oraz indeksu mitotycznego komórek guza. W przypadku guza miejsca łożyskowego ograniczonego do macicy rokowanie jest względnie dobre pod warunkiem wykonania histerektomii.

Czy guz miejsca łożyskowego daje przerzuty?

Większość przypadków guza miejsca łożyskowego przebiega łagodnie, ale 10–15% wykazuje kliniczną złośliwość i daje przerzuty, najczęściej do płuc i pochwy.

Gdzie są bardzo dobrzy ginekolodzy, onkolodzy?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie to przychodnia, w której działa Poradnia Ginekologii Ogólnej i Onkologicznej. Pracują w niej bardzo dobrzy lekarze ginekolodzy, onkolodzy  posiadający bardzo duże doświadczenie w leczeniu nowotworów kobiecych w tym chorób trofoblastycznych.

W celu umówienia się na konsultację u ginekologa, onkologa, skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337

Źródła:
zdrowie.gazeta.pl/Zdrowie/7,101580,25675406,trofoblast-budowa-funkcje-choroby-trofoblastyczne.html
journals.viamedica.pl/ginekologia_perinatologia_prakt/article/download/51320/41063
ginekologia.pl/index.php/wydawnictwa/2015-vol-13-no-1/guz-miejsca-lozyskowego-opis-przypadku
zwrotnikraka.pl/ciazowa-choroba-trofoblastyczna-nowotwor-trofoblastu/
yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.psjd-b8f99835-bbd1-4db9-b2ab-27a47f94c08c/c/059-065_Ginekologia_1_2015_Cieminski.pdf