Ganglion (torbiel galaretowata) - rodzaje, przyczyny, leczenie

Co to jest ganglion (torbiel galaretowata)?

Ganglion to galaretowata torbiel przybierająca postać niebolesnego guzka, która najczęściej lokalizuje się w okolicy torebek stawowych oraz ścięgien. Choć jej przyczyny nie są do końca poznane, to wiadomo jakie czynniki predysponują do pojawienia się ganglionu.
Ganglion, czyli torbiel galaretowata, jest pseudotorbielą łącznotkankową, która tworzy się w okolicach torebek stawowych oraz ścięgien. Od torbieli prawdziwej odróżnia ją to, że ta nienowotworowa przestrzeń jamista nie posiada wyściółki nabłonkowej. Ganglion to jama o charakterze zmiany patologicznej, która objawia się jako wyczuwalny lub widoczny guzek. Jest wypełniona płynem lub galaretowatą substancją, a jej ściany są wysłane tkanką łączną. Ganglion nie jest bolesny przy ucisku, można go częściowo przesunąć.

Ganglion częściej dotyka kobiety, zwłaszcza pomiędzy dwudziestym a czterdziestym rokiem życia. Choć zmiana może pojawić się właściwie wszędzie, najczęściej spotyka się ganglion na stopie i ganglion nadgarstka, rzadziej kolana lub innych stawów. Ganglion na stopie rośnie głęboko pod skórą, na górnej stronie stóp. Nieleczona zmiana powiększa się, boli, utrudnia nie tylko dobór obuwia, ale i chodzenie. Ganglion na stopie zdarza się rzadziej niż ganglion nadgarstka, który najczęściej dotyka osoby, które spędzają dużo czasu z myszką, przed komputerem. Do jego powstania doprowadza długotrwała praca z ręką utrzymywaną w jednej pozycji.

Ganglion u dzieci

Chociaż zdarza się, że ganglion pojawia się osób starszych to bywa, że trafić się on może także osobom dosyć młodym. Jeżeli spostrzeżemy, że ganglion pojawił się u naszego dziecka, to jak najszybciej należy skonsultować to z lekarzem. Jeżeli chodzi o leczenie oraz diagnostykę ganglionów u dzieci to jest ona tak sama, jak w przypadku osób dorosłych.

Gangliony nadgarstka, ganglion na stopie, palcu, kolanie – gdzie najczęściej występuje torbiel galaretowata?

Najczęściej występującym rodzaj torbieli galaretowatej jest ganglion nadgarstka. Guzek ten u wielu pacjentów powstaje po stronie grzbietowej dłoni i bardzo często rozwija się w pobliżu powierzchni księżycowato-łódeczkowatej. Stąd jednak torbiel galaretowata jest w stanie opróżniać się do pochewek ścięgna wspólnego prostowników, przez co może zacząć pojawiać się również w kolejnych miejscach, oddalonych od początkowej lokalizacji. Gangliony mogą wówczas występować w okolicach stawów nadgarstkowo-śródręcznych, dystalnych stawów międzypaliczkowych czy kanału Guyona.
Natomiast ganglion nadgarstka powstały po stronie spodniej dłoni w większości przypadków wychodzi z pochewki ścięgna zginacza nadgarstka, albo też z powierzchni stawowych, między kością łódeczkowatą a kością księżycowatą lub trójgraniastą.
Częsta jest też narośl na stopie, która u znacznej grupy pacjentów pojawia się na powierzchni grzbietowej stopy, albo też w okolicy stawów palców. Oprócz tego gangliony mogą pojawiać się w okolicy stawów kolanowych.

Jakie są przyczyny powstawania torbieli galaretowatej?

Każde ścięgno biegnie w pochewce ścięgnistej, która osłania ścięgno przed innymi strukturami oraz wytwarza płyn maziowy, dzięki któremu ścięgno płynnie pracuje w trakcie poruszania się w pochewce.
Na skutek powtarzających się przeciążeń, urazu, stanu zapalnego lub nadmiernego ruchu ścięgien nad strukturami kostnymi pochewka ścięgnista w celu ochrony ścięgna zaczyna wytwarzać większą ilość płynu maziowego. Dochodzi do pogrubienia i uwypuklenia ścian pochewki ścięgnistej. Zbierająca się maź może występować w formie płynu lub galaretowatej substancji.
Drugą przyczyną powstawania ganglionu jest uwypuklenie się torebki stawowej, spowodowane nadmiernym ruchem stawu, jego przeciążeniem bądź urazem.

Jakie są metody leczenia ganglionu?

Ganglion jest zmianą łagodną, w związku z tym, gdy lekarz ma stuprocentową pewność co do charakteru zmiany, a pacjent nie odczuwa żadnych lub odczuwa minimalne dolegliwości, nie wymaga żadnej interwencji. Bardzo często gangliony w ciągu kilku miesięcy lub lat samoistnie się wchłaniają.
Wskazaniem do leczenia są zmiany wywołujące dolegliwości bólowe oraz względy estetyczne.
Początkowo lekarz może zalecić metody zachowawcze – odciążanie okolicy ganglionu, unieruchomienie w ortezie, masaż czy inne sposoby leczenia przeciwzapalnego. Niestety te metody rzadko przynoszą trwały efekt.
Lekarz może też rozważyć nakłucie ganglionu pod kontrolą badania USG celem opróżnienia go i miejscowego podania leku przeciwzapalnego (kortykosteroidu). Krótkotrwale jest to bardzo skuteczna metoda, jednak nie daje gwarancji zapobiegnięcia nawrotowi ganglionu.
Najskuteczniejsze i dające najtrwalsze efekty w usuwaniu ganglionów pozostaje leczenie operacyjne. Leczenie operacyjne jest szczególnie wskazane w przypadku zmian bolesnych, uciskających sąsiednie struktury. W zależności od umiejscowienia ganglionu jego usunięcie wykonuje się metodą otwartą z nacięcia nad zmianą lub artroskopowo z kilku małych nacięć. Rekonwalescencja po usunięciu zmiany jest krótka.
W przypadkach, gdy ganglion towarzyszy uszkodzeniu innej struktury, np. więzadła, w czasie zabiegu, oprócz usunięcia guzka, wykonuje się naprawę tej struktury. Wówczas okres powrotu do sprawności może być dłuższy.
Chirurgiczne usunięcie zmiany jest konieczne, jeśli istnieją wątpliwości co tego, czy jest to ganglion. Niektóre zmiany nowotworowe przybierają podobną postać.

Jaka powinna wyglądać profilaktyka ganglionów?

By zminimalizować szanse na wystąpienie ganglionu, należy wykonywać odpowiednie ćwiczenia rozciągające, zwracać uwagę na regularne przerwy w czasie gdy pracuje się przy komputerze oraz spędzać aktywnie czas, gdy mamy wolne. W przypadku gdy mowa o uprawianiu sportu to bardzo ważne jest wykonanie dokładnej oraz kompleksowej rozgrzewki, szczególnie jeśli istnieje duża szansa na obciążenie stawów kolana, ręki czy też stopy.
Oprócz tego należy dodać, że trening nie powinien być forsowny, zwłaszcza gdy dopiero wracamy do wykonywania ćwiczeń po długiej przerwie. Należy również zwracać uwagę, by wszystkim partiom mięśniowym poświęcić odpowiednio dużo czasu, dzięki czemu zmniejszy się napięcie obszarów, które narażone są na powstawanie ganglionów.
Dodatkowo dzięki temu poprawi się również nasza postawa. Na koniec warto również wspomnieć o tym, że jeśli staw podlega zbyt dużym obciążeniom, to należy zmniejszyć ilość wykonywanych ćwiczeń, czy też zmienić charakter lub czas pracy.

Gdzie pójść na konsultację do lekarza zajmującego się torbielami skóry?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna to prywatna przychodnia zatrudniająca jednych z najlepszych specjalistów zajmujących leczeniem się chorób onkologicznych u dzieci i dorosłych. Wśród nich jest też onkolog dziecięcy czy chirurg zajmujący się nowotworami skóry, u których można odbyć konsultację między innymi z torbielą galaretowatą.

W celu umówienia się na konsultację do chirurga lub onkologa dziecięcego skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod nr tel.: +48222902337

Źródła:
edziecko.pl/rodzice/7,79361,25086461,ganglion-galaretowata-torbiel-przyczyny-objawy-i-leczenie.html
medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-skory,ganglion-na-stopie-i-nadgarstku---przyczyny--leczenie-torbieli,artykul,1697388.html
stronazdrowia.pl/ganglion-czyli-torbiel-galaretowata-od-czego-powstaja-gangliony-nadgarstka-lub-na-stopie-sposoby-leczenia-i-wskazania-do/ar/c14-14056035
mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/264088,ganglion
wylecz.to/kosci-i-stawy/torbiel-galaretowata-ganglion-leczenie/