Nowotwory masywu-szczękowo-sitowego - przyczyny, objawy, leczenie

Co to są nowotwory masywu szczękowo-sitowego?

Nowotwory wychodzące się z zatok przynosowych (szczękowej, klinowej, sitowej) oraz kości szczękowej nazywamy "nowotworami masywu szczęko-sitowego". Obszar ten dzieli się na tzw. suprastrukturę, mezostrukturę i infrastrukturę. 
Nowotwory masywu szczękowo-sitowego nie należą do guzów zbyt częstych. Stanowią 0.2-0.8% wszystkich nowotworów złośliwych oraz około 3% guzów głowy i szyi. Występują dwa razy czyściej u mężczyzn niż u kobiet i dotyczą chorych w 5-7 dekadzie życia. Głównym typem histologicznym jest rak płaskonabłonkowy, ale nierzadko spotyka się utkanie mięsaka, gruczolakoraka, czerniaka i chłoniaka.
Są trudnym problemem diagnostycznym i terapeutycznym ze względu na bezobjawowy początek choroby oraz lokalizację anatomiczną. Utajony wzrost guza powoduje, że większość chorych trafia do leczenia w zaawansowanym okresie choroby nowotworowej, gdy istnieje już destrukcja kości lub nowotwór przechodzi na sąsiednie struktury i narządy. Anatomicznie jamy nosa i zatok przynosowych znajduj¹ się w bezpośrednim sąsiedztwie podstawy czaszki, mózgowia, oczodołu i tętnicy szyjnej. Ogranicza to w znacznym stopniu możliwoœci radykalnego leczenia i w sposób istotny wpływa na niekorzystne wyniki terapii i rokowanie.

Jaki jest podział masywu szczękowo-sitowego?

Podział masywu szczękowo-sitowego wg Oehghena wygląda następująco:

• Suprastruktura - część tylno-górna - gorsze rokowania
  -Oczodół;
  -Zatoki sitowe;
  -Dół skrzydłowo-podniebienny;
  -Dół podskroniowy;
  -Podstawa czaszki.
• Infrastruktura - część przednio-dolna - pomyślne rokowanie
  -Zatoka szczękowa;
  -Podniebienie twarde;
  -Wyrostek zębodołowy;
  -Tkanki miękkie policzka.

Jakie są przyczyny powstawania nowotworów masywu szczękowo-sitowego?

Do najważniejszych czynników zachorowania na nowotwory masywu szczękowo-sitowego należą szkodliwe rakotwórcze substancje zawarte w dymie tytoniowym. Sposób palenia tytoniu (papierosy czy fajka) nie wpływa istotnie na zmniejszenie tego ryzyka. Nie można pominąć bardzo niekorzystnego wpływu innych czynników, takich jest działanie mocnego alkoholu (zwłaszcza jeśli jest spożywany często), a także brak troski o higienę jamy ustnej (brak higieny powoduje powstawanie przewlekłego stanu zapalnego w jamie ustnej, który z kolei wywołuje zmiany w komórkach, a one po odpowiednio długim czasie mogą ulec przemianie w komórki złośliwe). Zwraca się także uwagę na mechanicznie drażnienie błony śluzowej jamy ustnej przez źle dobrane lub uszkodzone protezy stomatologiczne – to także jest mechanizm zwiększający ryzyko zachorowania na nowotwory masywu szczękowo-sitowego.
Ponadto, podobnie jak w przypadku wielu innych nowotworów górnego odcinka przewodu pokarmowego oraz układu oddechowego, znany jest rakotwórczy wpływ zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). 

Jakie są objawy powstawania nowotworów masywu szczękowo-sitowego?

Początkowe stadianowotworów masywu szczękowo-sitowego łatwo przeoczyć, a to wiąże się z utrudnionym leczeniem choroby i pogorszeniem rokowań. Pierwszym objawem zwykle jest owrzodzenie, naciek lub guz w jamie ustnej, który nie ustępuje samoistnie po trzech tygodniach. Ponadto mogą pojawić się:

• obrzęk w obrębie jamy ustnej;
• ból i dyskomfort podczas jedzenia, bolesność przy przełykaniu;
• plamy na błonie śluzowej jamy ustnej;
• szczękościsk;
• zmniejszenie ruchomości języka, ból lub pieczenie języka;
• powiększenie węzłów chłonnych szyi.

Jak rozpoznaje się nowotwory masywu szczękowo-sitowego?

Jak już wyżej wspomniano rozpoznanie nowotworów we wczesnym stadium zaawansowania jest prawie niemożliwe, ponieważ ich objawy są mało specyficzne. Podstawą w diagnostyce raka nosa oraz zatok przynosowych jest wykonanie badania palpacyjnego przez lekarza (ocena układu chłonnego) oraz dokładne oglądanie z wziernikowaniem nosa i USG układu chłonnego szyi. Zmiany zlokalizowane wewnątrz przewodu nosowego mogą zostać wykryte za pomocą rynoskopii oraz badania endoskopowego. Natomiast za najważniejsze badanie uważa się biopsję, w trakcie której pobiera się materiał do badania histopatologicznego (niekiedy ten rodzaj badania poszerzony jest o diagnostykę immunohistochemiczną, gdy wykryte zostają rzadko występujące guzy, np. czerniak). Ponadto wykonuje się tomografię komputerową, która ujawnia wszelkie ubytki i patologie w jamie nosowej i zatokach przynosowych.
Oprócz wyżej wymienionych metod diagnostycznych należy również zwrócić uwagę na symetrię twarzy chorego. Istotne jest określenie czy doszło do wytrzeszczu, deformacji policzka czy zapadnięcia gałki ocznej.

Jak leczy się nowotwory masywu szczękowo-sitowego?

Leczenie w przypadku tego rodzaju nowotworów nie jest tak skuteczne jak w nowotworach o innym umiejscowieniu, ponieważ nowotwory nosa i zatok przynosowych rozwijają się w początkowym okresie w sposób utajony. W porę zauważone objawy wzrostu guza złośliwego stwarzają jednak szansę na skuteczne leczenie. Dlatego w razie pojawienia się któregokolwiek z wymienionych objawów należy bezzwłocznie zgłosić się do lekarza laryngologa, onkologa, chirurga szczękowo-twarzowego.
Zwykle wykonuje się zabieg operacyjny z rekonstrukcją, a następnie uzupełniająco wdraża się radioterapię lub chemioterapię. Jest to standardowe postępowanie w przypadku złośliwych nowotworów. Rodzaj leczenia powinien być dobrany do chorego w sposób indywidualny, dlatego należy wziąć pod uwagę poniższe czynniki:

• stopień zaawansowania narządowego;
• histologię guza;
• ogólny stan pacjenta;
• inwazyjność operacji;
• możliwość rekonstrukcji oraz leczenia skojarzonego;
• czynniki socjalne i ekonomiczne;
• oczekiwania pacjenta wobec lekarzy.

Wśród metod operacyjnych możemy wyróżnić resekcję:

• szczęki częściowej górnej wraz z usunięciem zawartości oczodołu;
• szczęki całkowitej z lub bez usunięcia zawartości oczodołu;
• szczęki częściowej środkowej;
• szczęki częściowej dolnej.

Gdzie pójść na konsultację do chirurga szczękowo-twarzowego?

Jest wiele ośrodków zdrowia gzie można pójść na konsultację do chirurga szczękowo-twarzowego. Najważniejsze by przyjmowałby tam bardzo dobry specjalista. Jednym z takich miejsc jest Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie, gdzie w Poradni Nowotworów Głowy i Szyi przyjmuje pacjentów bardzo dobry chirurg szczękowo-twarzowy.

W celu umówienia się na konsultację do chirurga szczękowo-twarzowego skontaktuj się z Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod nr tel. +48222902337

Źródła:
/core.ac.uk/download/pdf/82273438.pdf
pl.wikipedia.org/wiki/Nowotwory_szcz%C4%99ki
medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-nowotworowe,nowotwory-nosa-i-zatok-przynosowych---rodzaje--objawy--leczenie,artykul,1577395.html
mp.pl/pacjent/onkologia/chorobynowotworowe/107519,rak-jamy-ustnej
hellozdrowie.pl/nowotwory-jamy-ustnej-przyczyny-objawy-leczenie/