Gruczolak potowy - przyczyny i leczenie

Co to są gruczolaki potowe?

Gruczolaki potowe (łac. syringoma) to małe, łagodne guzki skórne pochodzące z wewnątrznaskórkowej części przewodowej gruczołu ekrynowego. Zmiany najczęściej obserwuje się w okolicach oczu i górnej szczęki twarzy, rzadziej na kończynach, klatce piersiowej, brzuchu, pachach, narządach płciowych i pośladkach. Rzadko na skórze głowy można znaleźć zmiany, które w tych przypadkach wiązały się z wypadaniem włosów i łysieniem bliznowaciejącym.

Te nieszkodliwe narośla powstają, gdy komórki gruczołów potowych są nadaktywne. Gruczolaki potowe występują częściej u kobiet niż u mężczyzn i zwykle pojawiają się w okresie dojrzewania lub wczesnej dorosłości, chociaż mogą również rozwijać się u dzieci w wieku przedpokwitaniowym lub późniejszej dorosłości. 
W większości przypadków gruczolaki potowe są nieszkodliwe i nie powodują objawów, czasem, choć bardzo rzadko, występuje świąd. Gruczolaki potowe są powiązane z kilkoma różnymi schorzeniami, w tym cukrzycą. Chociaż rzadko, niektórzy ludzie mają genetyczne predyspozycje do ich rozwoju.

Jakie są przyczyny powstawania gruczołów potowych?

Podczas gdy badania immunohistochemiczne enzymów wykazały, że gruczolaki pochodzą najprawdopodobniej z ekryny, ich dokładna patofizjologia pozostaje niejasna. Wiadomo, że te zmiany mogą być spowodowane przez jakąkolwiek aktywność zwiększającą produktywność gruczołów potowych. Kanały potowe to struktury rurkowe, które przenoszą pot z gruczołu potowego na powierzchnię skóry, aby go uwolnić i ochłodzić. Gruczolaki potowe rozwijają się, gdy komórki przewodów potowych w najbardziej zewnętrznej warstwie skóry zarastają lub gruczoły potowe nadmiernie reagują, tworząc guzy lub nieprawidłowe rozrosty tkanek. 
Ze względu na ich typowy początek w okresie dojrzewania i doniesienia o zwiększonym rozmiarze podczas ciąży i menstruacji, postulowano, że gruczolaki mogą mieć podłoże hormonalne. Przeprowadzono badania receptorów estrogenu i progesteronu, ale wyniki były sprzeczne. Za powstałe zmiany skórne może również odpowiadać proces zapalny. Występują przypadki rodzinne z dominującym dziedziczeniem.
Ponadto niektóre schorzenia wpływają na aktywność gruczołów potowych i mogą zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia guzków potowych.

Obejmują one:

• predyspozycje genetyczne,
• zespół Downa,
• cukrzycę,
• zespół Marfana,
• zespół Ehlersa-Danlosa.

Jak wygląda leczenie gruczolaków potowych?

Leczenie farmakologiczne

Niektóre leki miejscowe i doustne mogą pomóc w niszczeniu i usuwaniu gruczolaków potowych, jednocześnie zachęcając i wspierając regenerację tkanek.
Leki są często pierwszą linią leczenia łagodnych narośli skórnych, biorąc pod uwagę niskie ryzyko powikłań, takich jak blizny, uszkodzenia tkanek i infekcje.

Leki stosowane w leczeniu syringoma obejmują:

• miejscowe lub doustne retinoidy,
• miejscowa atropina.

Płyny do mycia i kremy, które zawierają niskie stężenia (poniżej 10 procent) substancji chemicznych, które złuszczają lub delikatnie usuwają górne warstwy skóry, mogą również pomóc w zmniejszeniu pojawiania się syringom.
Substancje chemiczne, na które należy zwrócić uwagę i czynniki, które należy wziąć pod uwagę przy zakupie bezpiecznego, skutecznego peelingu, obejmują:

• kwas glikolowy,
• kwas pirogronowy,
• kwas migdałowy,
• kwas mlekowy,
• kwas salicylowy,
• w przypadku produktów zawierających eksfoliatory zadbaj o to, aby złuszczały były gładkie, najlepiej okrągłe i miały ten sam rozmiar i kształt,
• używaj domowych mieszanek złuszczających, np. białego cukru zmieszanego z oliwą lub olejem kokosowym,
• unikaj produktów z mikrokulkami,
• unikaj produktów, które zawierają znane czynniki drażniące związane z wysuszaniem i uszkadzaniem skóry, takie jak toluen, parabeny, siarczany i metyloizotiazolinon (MIT).

Zazwyczaj potrzeba miesięcy, a nawet lat ciągłego użytkowania, aby te produkty działały. Zbyt częste złuszczanie lub używanie produktów zawierających nierówne lub ostre peelingi może powodować wysuszenie, uszkodzenie tkanek, a nawet blizny.

Leczenie operacyjne

Jeśli leczenie jest konieczne, istnieje kilka różnych rodzajów operacji stosowanych w leczeniu gruczolaków potowych.
Należy zauważyć, że chociaż wiele operacji może zmniejszyć pojawianie się gruczolaków potowych, żadna pojedyncza metoda leczenia nie okazała się w pełni skuteczna w usuwaniu ich na stałe.
Ponadto wszystkie operacje niosą ze sobą nieodłączne ryzyko, takie jak infekcje i blizny.

Rodzaje operacji syringoma obejmują:

Operacja laserowa

Widoczne i niewidzialne fale światła czerwonego są skoncentrowane i wysyłane przez laser wycelowany w syringomę, niszcząc jej tkanki.
Laseroterapia jest zwykle preferowaną opcją leczenia gruczolaków potowych, ponieważ znacznie zmniejsza ryzyko blizn i infekcji. W wielu przypadkach wystarczy jeden zabieg laserowy, aby całkowicie usunąć narośl.

Elektrochirurgia

Podczas elektrochirurgii prądy elektryczne są skoncentrowane i przesyłane przez syringomę. Prądy te niszczą nieprawidłowe tkanki i uszkadzają naczynia krwionośne.
Ogólnie chirurdzy preferują elektrochirurgię i operacje laserowe od innych zabiegów, ponieważ nie pozostawiają one zauważalnej blizny. Podobnie jak w przypadku chirurgii laserowej, zwykle wystarczy jedna sesja elektrochirurgii, aby całkowicie usunąć syringomę.

Krioterapia

Podczas krioterapii chirurdzy używają substancji chemicznych, takich jak ciekły azot, aby zamrozić syringomę.

Dermabrazja

W dermabrazji lekarze używają tarczy wysadzanej diamentami lub cienkiego drutu metalowego, aby fizycznie usunąć i wyrównać górne warstwy skóry. Ta procedura jest często nieodpowiednia w przypadku gruczolaków potowych, które są głęboko zakorzenione w skórze osoby.
Według Amerykańskiego Towarzystwa Chirurgii Dermatologicznej 50-procentowa poprawa stanu skóry jest uważana za udaną operację dermabrazji.

Usuwanie chemiczne

Niektóre chemikalia, najczęściej kwas trichlorooctowy, można nakładać bezpośrednio na syringomę, zwykle powodując jej wysychanie i odpadanie. Peelingi chemiczne wykonywane przez wyszkoloną pielęgniarkę lub lekarza często nie powodują blizn.

Wycięcie chirurgiczne

W niektórych przypadkach syringomy należy usunąć chirurgicznie za pomocą tradycyjnych narzędzi do cięcia, skrobania i obierania. Operacja jest często ostatnią opcją, ponieważ wycięcie prawie nieuchronnie prowadzi do blizn i uszkodzenia tkanek.
Wycięcie może być jedyną opcją dla grudek osadzonych głęboko w skórze osoby. Chirurdzy użyją szwów lub szwów, aby zamknąć powstałą otwartą ranę.

Gdzie pójść do lekarza onkologa zajmującego się zmianami nowotworowymi na skórze?

Jest wiele ośrodków zdrowia gdzie rozpoznaje i leczy się nowotwory skóry. Wybierając taką placówkę należy pamiętać by pójść na konsultację w takie miejsce, gdzie pracują bardzo dobrzy lekarze.
Jednym z takich ośrodków zdrowia jest Onkolmed Lecznica Onkologiczna, która zatruddnia bardzo dobrych lekarzy onkologów specjalizujących się w niemal wszystkich dziedzinach medycyny. Działa w niej między innymi Poradnia Nowotworów Głowy i Szyi oraz Poradnia Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków.
W sytuacji, kiedy Pacjent ma wątpliwość do jakiego lekarza się zapisać, panie z rejestracji pomagają w doborze lekarza który zajmuje się danym schorzeniem.

W celu umówienia się na konsultację do lekarza onkologa zajmującego się zmianami nowotworowymi na skórze skontaktuj się z Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337.
Źródła:
medicalprogress.pl/choroby/gruczolak-potowy-id1624/redakcja-medical-progress-id237
medicalnewstoday.com/articles/319805#are-there-any-medications-for-syringomas