Terapia protonowa - obecne i nowe wskazania do leczenia

Co to jest protonoterapia?

Terapia protonowa (protonoterapia) to najnowocześniejsza metoda leczenia różnych nowotworów złośliwych. Jest ona bardzo skuteczna, a dodatkowo praktycznie nie daje powikłań, dzięki czemu szybko wraca się do zdrowia. Niestety, protonoterapia nie jest przeznaczona dla każdego, kto zmaga się z nowotworem. Sprawdź, na czym polega terapia protonowa i kto może skorzystać z tej metody leczenia.
Terapia protonowa, inaczej radioterapia protonowa, radioterapia hadronowa lub protonoterapia, to rodzaj radioterapii, podczas której wykorzystuje się wiązkę protonów - dodatnio naładowanych cząstek, które przenikają przez skórę do guza. Terapia protonowa jest najnowocześniejszą metodą leczenia nowotworów złośliwych, która odznacza się wyjątkową skutecznością. Dodatkowo ryzyko wystąpienia powikłań po protonoterapii jest bardzo małe, dzięki czemu szybko wraca się do zdrowia.

Jak działa terapia protonowa?

Terapia protonowa wykorzystuje podstawowe cząstki budujące jądro atomu wodoru– protony. Protony mają ładunek dodatni i masę o wiele większą od masy elektronów. Radioterapia protonowa polega na napromienianiu zmian nowotworowych u pacjentów onkologicznych przy pomocy promieniowania protonowego.Protony przyspieszane są w cyklotronie do prędkości bliskiej połowie prędkości światła. W ten sposób uzyskuje się energię rzędu 230 MeV (megaelektronowolty), umożliwiającą uszkodzenie nowotworu na głębokości do około 30 cm. Protony za pomocą silnego pola magnetycznego formowane są do bardzo wąskiej wiązki („wiązki ołówkowej”) i przenoszone z dużą dokładnością za pomocą obrazowania 3D do nowotworu złośliwego. W trakcie zwalniania protonów w tkance nowotworowej uwalniana jest energia, która wywołuje jonizację i uszkadza DNA napromienianej komórki. Jeśli uszkodzenie to jest wystarczające, komórka przestaje się dzielić lub natychmiast umiera.
Podstawowa przewaga protonów w zastosowaniach radioterapeutycznych nad promieniowaniem konwencjonalnym (fotonowym i elektronowym) wynika z faktu, że maksimum dawki (pik Bragg’a) występuje dla protonów na pewnej głębokości, zależnej od energii wiązki, a nie na skórze pacjenta. Ma to olbrzymie znaczenie w przypadku leczenia guzów położonych głęboko (np. guzy wewnątrzczaszkowe). Korzystny w rozkładzie dawki dla protonów jest też fakt, że dawka za maksimum bardzo szybko spada do zera. Wysoki gradient dawki pozwala podać promieniowanie tylko do obszarów nowotworowych, z uniknięciem nadmiernego napromienienia tkanek otaczających (w tym często narządów krytycznych dla zdrowia i życia pacjenta). Zalety promieniowania protonowego pozwalają obniżyć prawdopodobieństwo powikłań po napromienianiu, bądź też przy zachowaniu niskiego stopnia powikłań podwyższyć dawkę w obrębie guza i dzięki temu zwiększyć prawdopodobieństwo jego zniszczenia.

Jakie są refundowane wskazania do radioterapii protonowej?

Refundowane wskazania do radioterapii protonowej na podstawie obowiązujących rozporządzeń Ministra Zdrowia:

• nowotwory podstawy czaszki i okolicy okołordzeniowej wieku dorosłego: struniak i chrzęstniakomięsak (kod ICD-10: C41) – stan po niedoszczętnym leczeniu operacyjnym lub brak możliwości leczenia operacyjnego guza pierwotnego lub wznowy,
• nowotwory zatok obocznych nosa: czerniak złośliwy, nerwiak węchowy zarodkowy, rak gruczołowo-torbielowaty, rak śluzowo-naskórkowy, rak niezróżnicowany (kody ICD-10: C30, C31) – stan po niedoszczętnym leczeniu operacyjnym lub brak możliwości leczenia operacyjnego guza pierwotnego lub wznowy,
• wysoko zróżnicowane glejaki (WHO G1 i G2, kod ICD-10: C71) – przypadki wymagające radioterapii o przewidywanej znacznej korzyści oszczędzenia narządów krytycznych w stosunku do radioterapii fotonowej,
• nowotwory wieku dorosłego o lokalizacji okołooponowej, podstawy czaszki i okolicy przykręgosłupowej: mięsaki tkanek miękkich i kości (ICD-10: C41 lub C49),
• rak gruczołowo-torbielowaty gruczołów ślinowych (ICD-10: C06) wymagający radioterapii w okolicy podstawy czaszki – stan po leczeniu operacyjnym i brak możliwości leczenia operacyjnego guza pierwotnego lub wznowy,
• nawrót miejscowy nowotworów obszaru głowy i szyi po radykalnej radioterapii wymagający ponownego napromieniania z intencją radykalną (ICD-10: C07, C08, C09, C10, C11).

Jakie są planowane nowe wskazania do radioterapii protonowej?

W Departamencie Lecznictwa trwają prace dotyczące nowych wskazań do realizacji świadczenia gwarantowanego terapia protonowa nowotworów zlokalizowanych poza narządem wzroku. Proces taryfikacji świadczeń, który rozpoczął się w AOTMiT, został poprzedzony analizą problemu decyzyjnego. Zidentyfikowane zostały potrzeby zmian koszykowych mających na celu dostosowanie do nowego modelu organizacji, który pozwalałby na wykorzystanie posiadanego potencjału oraz lepszy dostęp do terapii dla pacjentów kwalifikujących się do takiej formy leczenia.
Zgodnie z rekomendacją prezesa AOTMiT, planowane jest poszerzenie kryteriów kwalifikacji do terapii protonowej nowotworów zlokalizowanych poza narządem wzroku o następujące wskazania:

• zaszkogardlaki dzieci i dorosłych,
• mięsaki oczodołu dzieci i dorosłych,
• chłoniaki oczodołu,
• chłoniaki mózgu,
• rdzenia kręgowego,
• gruczolaki przysadki mózgowej,
• nowotwory przewodu słuchowego i ucha wewnętrznego,
• nowotwory u dzieci, których lokalizacja powoduje, że optymalny plan radioterapii fotonowej nie daje należytej ochrony narządów krytycznych,
• chłoniaki Hodgkina,
• chłoniaki nieziarnicze.

Gdzie można pójść na konsultację do radioterapeuty?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna to prywatna przychodnia gdzie można przyjść na konsultację do radioterapeuty.

W celu umówienia się na konsultację do radioterapeuty skontaktuj się z Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod nr tel.: +48222902337

Źródła:
protonoterapia.pl/?gclid=CjwKCAjwsJ6TBhAIEiwAfl4TWBuw7egg3QYltnCj1TOC8cwUqj67vv4X-Hqr0i4UfE9L2ZNlIDKglBoC_UsQAvD_BwE
poradnikzdrowie.pl/zdrowie/onkologia/terapia-protonowa-protonoterapia-na-czym-polega-wskazania-do-terapii-p-aa-a649-i1SR-ZSTy.html
nio-krakow.pl/radioterapia-protonowa/
mp.pl/onkologia/aktualnosci/292224,dluzsza-lista-wskazan-do-terapii-protonowej-tak-ale-niepredko