Mikroskopowe zapalenie jelita grubego - przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest mikroskopowe zapalenie jelita grubego?

Mikroskopowe zapalenie jelita grubego (MZJG) to przewlekła choroba zapalna przewodu pokarmowego o niewyjaśnionej przyczynie. Jest częstą przyczyną przewlekłej biegunki, zwłaszcza u osób po 70. roku życia. Cechą charakterystyczną mikroskopowego zapalenia jelita grubego jest obecność mikroskopowych zmian histopatologicznych przy braku jakichkolwiek nieprawidłowości widocznych w endoskopii. Wyodrębnia się dwie główne postacie choroby: zapalenie kolagenowe, z pogrubieniem podnabłonkowej warstwy kolagenu, oraz zapalenie limfocytowe, w którym występuje zwiększona liczba limfocytów śródnabłonkowych.

W patogenezie mikroskopowego zapalenia jelita grubego choroby rozważa się istnienie predyspozycji genetycznej (częstsze występowanie antygenu układu zgodności tkankowej HLA-DR3-DQ2). Z mikroskopowym zapaleniem często współwystępują choroby autoimmunologiczne, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, choroba Hashimoto, zespół Sjögrena, miasthenia gravis, cukrzyca i celiakia.

Charakterystyka kliniczna i epidemiologiczna

Zapadalność na MZJG wynosi 0,8– –10,7/100 000 osób i w ostatnim czasie obserwuje się jej wzrost. Fakt ten wynika nie tylko z lepszej diagnostyki, obecnie zaleca się bowiem wykonywanie pełnej kolonoskopi z pobraniem biopsji także z niezmienionych makroskopowo części jelita, ale według badaczy także z rzeczywistego wzrostu zachorowalności na tę jednostkę chorobową. Zapadalność na NChZJ wynosi odpowiednio: 0,5–24,5/100 000 osób dla wrzodziejącego zapalenia jelita grubego (WZJG) i 0,1–16/100 000 osób dla choroby Leśniowskiego-Crohna (ChLC) i podobnie jak w przypadku MZJG również rośnie. Nieswoiste choroby zapalne jelit częściej występują w Europie zachodniej w porównaniu z Europą Środkową i Wschodnią, a także wśród mieszkańców dużych zurbanizowanych miast.
Mikroskopowe zapalenie jelita grubego dotyczy przede wszystkim osób starszych powyżej 50 lat ze szczytem zapadalności w 6.–8. dekadzie życia. Wśród chorujących obserwuje się przewagę kobiet, zwłaszcza w przypadku zapalenia limfocytowego. Podstawowym objawem MZJG jest przewlekła wodnista biegunka. Choroba ma na ogół łagodny przebieg, często charakter samoograniczający się i nie zwiększa ryzyka rozwoju raka jelita grubego. W przeciwieństwie do MZJG, NChZJ dotykają przede wszystkim ludzi młodych — szczyt zapadalności to 15.–30. rok życia — i nie obserwuje się przewagi żadnej płci. Spektrum objawów ChLC i WZJG jest bardzo różnorodne. Objawy ze strony przewodu pokarmowego obejmują ból w podbrzuszu oraz krwista biegunkę (zwłaszcza w przypadku WZJG), często towarzyszą im mało swoiste objawy ogólne, takie jak gorączka, stany podgorączkowe czy osłabienie. Ponadto u 1/4–1/3 pacjentów z NChZJ, zwłaszcza z ChLC obserwuje się manifestacje pozajelitowe, takie jak: wysypka skórna, zapalenie stawów, zapalenie tęczówki, pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych, piodermia zgorzelinowa czy rumień guzowaty. Specyfiką NChZJ u dzieci są zaburzenia wzrastania i niedobór masy ciała. Zarówno w przypadku WZJG, jak i ChLC opisuje się zwiększone ryzyko wystąpienia raka jelita grubego.

Jakie są przyczyny powstawania mikroskopowego zapalenia jelita grubego?

Etiologia MZJG jest wieloczynnikowa. Choroba częściej się rozwija u osób predysponowanych genetycznie — prawdopodobna jest determinacja HLA (human leukocyte antygen). Opisano również wpływ czynników środowiskowych. Najlepiej udokumentowany w literaturze jest związek z przyjmowaniem niesteroidowych leków przeciwzapalnych, a dla zapalenia kolagenowego z paleniem papierosów. Postuluje się także, że u podłoża choroby mogą leżeć zaburzenia jelitowej flory bakteryjnej, zmniejszenie wchłaniania kwasów żółciowych w jelicie, a w przypadku zapalenia kolagenowego nieprawidłowości w metabolizmie kolagenu (jego nadprodukcja lub zmniejszona degradacja). Opisano także wpływ histaminy i tlenku azotu na rozwój choroby. Patogeneza NChZJ jest wieloczynnikowa i nie do końca poznana. Bardzo dobrze opisano związek między rozwojem ChLC oraz WZJG a polimorfizmem genu NOD2 (dawniej CARD15). Postuluje się także podłoże autoimmunologiczne, zaburzenia flory bakteryjnej jelita oraz wpływ czynników środowiskowych (np. palenie tytoniu zmniejsza ryzyko rozwoju WZJG i zwiększa ryzyko rozwoju ChLC). Wszystko to prowadzi do nadprodukcji cytokin prozapalnych z TNF-alfa (tumor necrosis alfa) jako głównego mediatora stanu zapalnego.
Warto zwrócić uwagę na podobieństwo między MZJG a NChZJ pod względem epidemiologicznym oraz patogenetycznym, a także na związek między zapaleniem limfocytowym a celiakią. Zarówno w przypadku MZJG, jak i NChZJ etiologia jest wieloczynnikowa, a zapadalność na obie te choroby rośnie. Literatura podaje, że około 25% pacjentów z zapaleniem limfocytowym cierpi na chorobę trzewną, zaś u co trzeciej osoby z chorobą trzewną obecne są zmiany mikroskopowe charakterystyczne dla zapalenia limfocytowego. Wskazuje na ścisły związek między tymi jednostkami chorobowymi.

Jakie są objawy mikroskopowego zapalenia jelita grubego?

Choroba atakuje jednak głównie osoby starsze, po 70. roku życia (10-20 proc. przypadków). Jest chorobą przewlekłą, z tendencją do nawrotów, a towarzyszy jej długotrwała, bezkrwista biegunka. Choroba została po raz pierwszy opisana w 1976 roku, a dokładniej jej kolagenowa postać.
Objawy:

• wodnista biegunka bez dodatku krwi czy śluzu, także w nocy,
• kolkowe bóle brzucha,
• nagłe parcie na stolec,
• nietrzymanie kału,
• stolce tłuszczowe,
• czasem spadek masy ciała.

W ciężkich przypadkach:

• odwodnienie,
• utrata białka,
• niedokrwistość.

Choroba najczęściej ma jednak łagodny przebieg, chociaż lubi wracać.

Jak przebiega diagnostyka i leczenie mikroskopowego zapalenia jelita grubego?

W przypadku podejrzenia mikroskopowego zapalenia jelit, zarówno w badaniu przedmiotowym, jak i badaniach laboratoryjnych najczęściej nie stwierdza się istotnych odchyleń. W takiej sytuacji lekarz zleca badanie kolonoskopowe, głównie w celu pobrania materiału do badania pod mikroskopem.
To konieczne, ponieważ analiza histologiczna wycinków pobranych z błony śluzowej w obu postaciach choroby pozwala dostrzec nacieki zapalne w obrębie blaszki właściwej błony śluzowej jelita.
Leczenie mikroskopowego zapalenia jelit rozpoczyna się od leków przeciwbiegunkowych (loperamid), pochodnych kwasu 5-aminosalicylowego, cholestyraminy bądź soli bizmutu. Gdy schorzenie jest oporne na leczenie, włącza się steroidoterapię, a przy steroidoporności - leki immunosupresyjne.
Mikroskopowe zapalenie jelit jest chorobą zapalną o łagodnym, nawrotowym lub przewlekłym przebiegu i dobrym rokowaniu. Nie prowadzi do poważniejszych powikłań, nie wskazuje również na zwiększenie ryzyka nowotworowego w przewodzie pokarmowym w porównaniu z populacją ogólną.

Gdzie pójść do proktologa?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna jest to przychodnia onkologiczna w Warszawie w której działa Poradnia Proktologiczna. Pracują w niej bardzo doświadczeni i polecani lekarze specjaliści specjalizujący się w leczeniu nowotworów oraz innych chorób dolnego odczinka układu pokarmowego.
Przychodnia onkologiczna Onkolmed Lecznica Onkologiczna to bardo dobry wybór jeśli szuka się diagnozy i leczenia nowotworów dolnego odczinka układu pokarmowego.

W celu umówienia się na konsultację u proktologa, onkologa, skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337.

Źródła:
mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/jelitogrube/133634,mikroskopowe-zapalenie-jelita-grubego
zdrowie.gazeta.pl/Zdrowie/7,101580,27168925,mikroskopowe-zapalenie-jelit-objawy-leczenie.html
journals.viamedica.pl/gastroenterologia_kliniczna/article/download/39930/27632
portal.abczdrowie.pl/mikroskopowe-zapalenie-jelit