Przeszczep wątroby - metoda leczenia raka

Co to jest przeszczep wątroby?

Nowotwory wątroby lub przerzuty innych nowotworów do wątroby mogą doprowadzić do ostrej niewydolności tego narządu. Wtedy jedyną metodą leczenia jest przeszczep wątroby.
Przeszczep wątroby jest to jedyna metod leczenia ostrej niewydolności tego narządu. Do przeszczepu wątroby zazwyczaj kwalifikuje się osoby mające minimalne szanse na przeżycie kilku lub kilkunastu miesięcy. Operacja przeszczepu wątroby polega na wycięciu chorej wątroby i zastąpieniu jej nowym narządem od dawcy. Ważną informacją dla biorcy jest fakt, że wystarczy kawałek wątroby od osoby spokrewnionej. Natomiast w przypadku dawcy niespokrewnionego, wymagana jest cała wątroba. 

Jakie są kryteria kwalifikacji do transplantacji wątroby u chorych na nowotwory?

Nowotwór wątroby jest to pojęcie bardzo szerokie. Właściwie usankcjonowanym wskazaniem do przeszczepienia wątroby, bardzo ograniczonym i w restrykcyjnych granicach, jest pierwotny rak wątrobowokomórkowy o określonych kryteriach wielkości i liczbie zmian oraz braku zmian pozawątrobowych. Ponieważ tego typu nowotwory tworzą się na podłożu wątroby pierwotnie uszkodzonej, marskiej z powodu m.in. wirusowego zapalenia wątroby typu B czy C oraz choroby stłuszczeniowej wątroby, to niestety liczba pacjentów ze wskazaniem do przeszczepienia stale rośnie. Natomiast dobre wyniki uzyskujemy tylko wtedy, kiedy rygorystycznie trzymamy się pewnych ograniczeń dotyczących wielkości i liczby zmian — obowiązują tutaj tzw. kryteria mediolańskie.

Mówią one, że do przeszczepienia kwalifikują się osoby, u których istnieje pojedyncze ognisko raka wątrobowokomórkowego o średnicy równej lub niższej niż 5 cm lub nie więcej niż 3 zmiany o średnicy równej lub niższej niż 3 cm każda. Kryteria te są najczęściej uznawanymi wskazaniami. Obecnie trwają badania nad rozszerzeniem tych wskazań.

Drugą grupą wskazań do przeszczepienia wątroby jest nowotwór, który się nazywa śródbłoniak. Jest to zazwyczaj nowotwór ograniczony tylko do wątroby i to jest też dobre wskazanie. To bardzo rzadki nowotwór, stąd i liczba przeszczepień z tego powodu jest niewielka.
Trzecim uznanym wskazaniem są przerzuty do wątroby nowotworów neuroendokrynnych, ale pod warunkiem usunięcia ogniska pierwotnego, które może być w wielu miejscach — od jelit, poprzez płuca, wyrostek robaczkowy, trzustkę i inne narządy.

Guzy wątroby, które mogą stanowić wskazanie do przeszczepu wątroby to:

• Rak pierwotny wątroby (HCC) – przy spełnieniu odpowiednich kryteriów (najczęściej obowiązują tzw. kryteria mediolańskie),
• Rak pierwotny wątroby fibrolamellarny (kryteria!),
• Epithelioid hemangioendothelioma,
• Hepatoblastoma,
• Niektóre przerzutowe guzy neuroendokrynne,
• Mnogie gruczolaki wątroby,
• Niektóre olbrzymie naczyniaki wątroby lub gruczolaki.

Jakie są przeciwwskazania do transplantacji wątroby u chorych na nowotwory?

W przypadku chorych na raka wątroby na pewno podstawowym przeciwwskazaniem do transplantacji jest wysoki stopień zaawansowania nowotworu. Chodzi przede wszystkim o jego aktywność, agresywność biologiczną, a także obecność zmian pozawątrobowych. To sytuacja, w której nowotwór jest nie tylko w wątrobie, ale również w jej sąsiedztwie — w węzłach chłonnych czy w sąsiadujących narządach. To są zdecydowane przeciwwskazania.

Jak przebiega przeszczep wątroby?

Transplantacja całej wątroby pobranej od zmarłego dawcy stanowi podstawową metodę chirurgiczną przeszczepienia tego narządu. W związku z niewystarczającą liczbą dawców zmarłych opracowano modyfikacje techniki chirurgicznej pozwalające na przeszczepienie tak zwanej wątroby dzielonej (podział wątroby na dwie części, czyli płat prawy i lewy i ich przeszczepienie u dwóch biorców) oraz transplantację części wątroby pobranej od dawcy żywego (najczęściej członka rodziny biorcy).
Pierwszym etapem przeszczepu wątroby jest usunięcie wątroby własnej chorego, a następnie przeszczepienie wątroby dawcy, to znaczy wykonanie zespoleń naczyniowych w układzie żyły głównej dolnej, żyły wrotnej i tętnicy wątrobowej dawcy i biorcy oraz zespolenie przewodu żółciowego dawcy z przewodem żółciowym lub pętlą jelita cienkiego biorcy.

Stosuje się dwie podstawowe techniki chirurgiczne hepatektomii:

• technika konwencjonalna, z usunięciem zawątrobowego odcinka żyły głównej dolnej biorcy (najczęściej z wykorzystaniem omijającego krążenia żylno-żylnego),
• technika piggy-back, z zachowaniem zawątrobowego odcinka żyły głównej dolnej biorcy (w przeważającej większości przypadków bez użycia omijającego krążeniam żylno-żylnego).

Technika konwencjonalna

Technika konwencjonalna polega na usunięciu wątroby biorcy en-block razem z leżącym zawątrobowo fragmentem żyły głównej dolnej. Całkowite zamknięcie przepływu krwi w żyle głównej dolnej biorcy może powodować poważne zaburzenia hemodynamiczne, spadek ciśnienia krwi i niewydolność krążenia. Z tego powodu przeszczep wątroby techniką konwencjonalną jest połączona w większości ośrodków z zastosowaniem biopompy podłączonej do omijającego krążenia żylno-żylnego pomiędzy żyłą udową, żyłą wrotną i żyłą ramienną. Zastosowanie krążenia omijającego zapewnia stabilność hemodynamiczną biorcy w trakcie przeszczepu wątroby, wiąże się jednak z niebezpieczeństwem występowania powikłań zakrzepowo-zatorowych w obrębie naczyń podłączonych do biopompy. Technika konwencjonalna przeszczepu wątroby wymaga wykonania czterech zespoleń naczyniowych, czyli dwóch zespoleń pomiędzy żyłą główną dolną dawcy i biorcy (nad- i podwątrobowo), zespolenia żyły wrotnej dawcy i biorcy oraz zespolenia tętnicy wątrobowej lub pnia trzewnego dawcy z układem tętniczym biorcy. Zespolenie żółciowe stanowi ostatni etap operacji i polega na połączeniu przewodu żółciowego dawcy z przewodem żółciowym biorcy (w przeważającej większości przypadków) lub z pętlą jelita cienkiego (np. u chorych z rozpoznaniem stwardniającego zapalenia dróg żółciowych).

W odróżnieniu od konwencjonalnej, technika piggy-back polega na usunięciu wątroby własnej chorego bez wycinania leżącego za wątrobą fragmentu żyły głównej dolnej. Wymaga to przecięcia wszystkich żył wątrobowych krótkich oraz głównych żył wątrobowych (prawej, środkowej i lewej) zapewniających odpływ krwi z wątroby chorego. W większości przypadków jest możliwe zachowanie przepływu krwi w żyle głównej dolnej biorcy przez cały czas trwania zabiegu. W związku z tym technika ta nie wymaga zwykle zastosowania omijającego krążenia żylno-żylnego.

Technika piggy-back

Transplantacja wątroby sposobem piggy-back wymaga wykonania jedynie 3, a nie, jak w technice konwencjonalnej, 4 zespoleń naczyniowych, czyli zespolenia żyły głównej dolnej dawcy i biorcy, żyły wrotnej dawcy i biorcy oraz zespolenia tętniczego. Nazwa piggy-back oznacza w języku angielskim noszenie dziecka na barana i odzwierciedla położenie przeszczepionej wątroby bezpośrednio nad zachowaną własną żyłą główną dolną chorego.

Jakie są rokowania po przeszczepie wątroby?

Rok po przeszczepieniu wątroby przeżywa około 90% osób, zaś 5 lat 75% osób. Ostre odrzucanie przeszczepu stwierdza się nawet u 50% pacjentów, jednak skutecznie leczy się je lekami immunosupresyjnymi. Przewlekłe odrzucanie przeszczepu wątroby występuje w około 3–4% przypadków.
Rokowanie zależy od choroby wyjściowej i wystąpienia powikłań. Może dojść m.in. do odrzucenia przeszczepu, braku podjęcia czynności przez przeszczepioną wątrobę, krwawienia, zakrzepicy naczyń, nawrotu choroby (np. wznowy raka, nawrotu chorób autoimmunologicznych) oraz innych powikłań ogólnoustrojowych, takich jak zakażenia, zaburzenia krzepnięcia, zaburzenia oddychania, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia nerkowe i choroby kości.

Jakie mogą być powikłania przeszczepu wątroby?

Istnieją 2 typy powikłań przeszczepienia narządu wątroby:

• pochodzenia wątrobowego,
• związane z funkcją całego organizmu.

Do przyczyn wątrobowych należy niepodjęcie przez nową wątrobę funkcji, zakrzepica oraz niedrożność dróg żółciowych. Wśród przyczyn ogólnoustrojowych możemy wyróżnić zakrzepicę, niewydolność nerek, niewydolność krążeniowo-oddechową, zakażenie ogólnoustrojowe. Ponadto pacjent przez całe życie będzie musiał przyjmować leki immunosupresyjne, które osłabią reakcję organizmu na obcy narząd. Przyjmowanie leków immunosupresyjnych związane jest z większą podatnością na infekcje i choroby zakaźne.

Gdzie pójść na konsultację do chirurga onkologa wykonującego przeszczep wątroby?

Każdy kto słyszy słowa lekarza „konieczny jest przeszczep wątroby” myśli sobie dobrze ale niech to zrobi bardzo dobry i polecany chirurg.
Jest wielu których można polecić pracujących w różnych miejscach.. Jednym z takich miejsc jest Onkolmed Lecznica Onkologiczna gdzie działa Poradnia Nowotworów Układu Pokarmowego zatrudniająca jednych z najlepszych lekarzy. Wśród nich jest bardzo dobry i polecany chirurg onkolog, który wykonuje zabieg przeszczepu wątroby.

W celu umówienia się na konsultację u chirurga, onkologa, skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337

Źródła:
transplantacja.org.pl/transplantacja/przeszczep-watroby-informacje-o-zabiegu/
pulsmedycyny.pl/czastka-nas-zostaje-i-zyje-w-kims-innym-o-przeszczepach-watroby-rozmawiamy-z-prof-krzysztofem-zieniewiczem-959366
pasl.pl/wp-content/uploads/2014/10/rekomendacje_pth_do_oltx.pdf
journals.viamedica.pl/gastroenterologia_kliniczna/article/viewFile/29285/24037
mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/watroba/74668,przeszczep-watroby
portal.abczdrowie.pl/przeszczep-watroby