Jak leczyć ból nowotworowy?

Co to jest ból nowotworowy?

Ból nowotworowy to powszechnie stosowane określenie bólu towarzyszącego chorym na nowotwór złośliwy. W Polsce ból ten odczuwa około 0,5% populacji. Niecałe 50% chorych doświadcza go jako wczesny objaw choroby, jednak w miarę postępowania nowotworu liczba ta rośnie do 75%. W sytuacji przerzutów do kości ból odczuwa 100% chorych. Chociaż ból ten jest skutkiem obecności nowotworu, przyczyniają się do niego również negatywne emocje towarzyszące chorobie. U niektórych osób trwa on latami, obniżając drastycznie jakość życia i powodując zaburzenia nastroju, takie jak na przykład depresja.
Warto podkreślić, że czasami pacjenci z rozpoznaniem nowotworu zakładają, że w ich sytuacji najważniejsze jest leczenie samej choroby, a ból jest nieuniknionym jej objawem. W efekcie nie wspominają nawet o nim lekarzowi, co z kolei powoduje niepotrzebne cierpienie.
Rozpoznania bólu w chorobie nowotworowej dokonuje się w oparciu o badanie kliniczne oraz badania dodatkowe (np. tomografia komputerowa, uwidaczniająca zmiany nowotworowe w kościach). Ustala się zarówno przyczynę powstania bólu, jak i mechanizm jego utrzymywania się. W poszukiwaniu etiologii bólu nowotworowego najważniejsze jest sprecyzowanie czy bezpośrednią przyczyną bólu jest sama choroba, czy też obecne są jeszcze inne przyczyny.

Ból nowotworowy - jakie są rodzaje bólu nowotworowego?

Ból nowotworowy jest doznaniem subiektywnym i bardzo złożonym. Jest zawsze doznaniem nieprzyjemnym, a jeżeli jest silny i trwa długo, to jest związany z cierpieniem. Jeżeli doznania bólowe są intensywne i długotrwałe np. w schyłkowym etapie choroby nowotworowej, to ból nowotworowy traci rolę czynnika ostrzegawczo-obronnego i staje się cierpieniem zupełnie niepotrzebnym, które należy ograniczyć. Bóle mogą być spowodowane procesem nowotworowym (naciekaniem, przerzutami), mogą powstawać w wyniku leczenia przeciwnowotworowego, być związane z wyniszczeniem nowotworowym oraz mieć podłoże niezwiązane z nowotworem (lęk, strach, gniew, depresja). Ból nowotworowy u chorych na raka jest różnorodny, podobnie jak mechanizmy jego powstawania. Może mieć charakter ostry, przewlekły oraz przewlekły przebiegający z zaostrzeniami. W zależności od mechanizmu powstawania ból nowotworowy dzieli się na:

ból nowotworowy receptorowy (powstający w wyniku drażnienia zakończeń nerwowych przez bodziec uszkadzający tkanki i przenoszony w formie impulsu do centralnego układu nerwowego)
ból nowotworowy neuropatyczny (wywołany uszkodzeniem lub dysfunkcją układu nerwowego).

Mówiąc o bólu nowotworowym i jego rodzajach można zastosować inną klasyfikację bólu nowotworowego – ze względu na przyczyny. Dzieli się ten ból na:

bóle spowodowane chorobą nowotworową,
bóle spowodowane leczeniem przeciwnowotworowym (w tym chemioterapią),
bóle powiązane z chorobą nowotworową,
bóle ko incydentalne.

Ból nowotworowy - jak wygląda leczenie bólu nowotworowego?

Współczesne leczenie bólu, choć wykorzystuje różne metody, opiera się na skutecznej i bezpiecznej farmakoterapii. Eksperci Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) opracowali metodę podawania leków przeciwbólowych, która stała się światowym standardem leczenia. Jest to tak zwana trójstopniowa drabina analgetyczna. Charakteryzuje się ona stosowaniem różnych grup leków przeciwbólowych w zależności od nasilenia bólu.
Leki przeciwbólowe, czyli analgetyki, podzielono na trzy stopnie:

proste leki przeciwbólowe: paracetamol i niesterydowe leki przeciwzapalne,
proste leki przeciwbólowe w połączeniu ze słabymi opioidami: kodeiną lub tramadolem,
proste leki przeciwbólowe w połączeniu z silnymi opioidami: petydyną, morfiną, buprenorfiną lub fentanylem.

Zasadą jest podawanie coraz silniejszych leków, z wyższego stopnia drabiny, kiedy tylko słabsze leki przestają być skuteczne, czyli ból nie ustępuje lub nasila się. Jeśli niesteroidowe leki przeciwzapalne lub paracetamol przestają być skuteczne, należy dodać lek z grupy słabych opioidów. Po wyczerpaniu dawek leków II stopnia podaje się silny lek opioidowy. Leki III stopnia teoretycznie mogą być podawane w nieograniczonych dawkach, dlatego drabina kończy się na tym stopniu. Oprócz stosowania wymienionych leków przeciwbólowych zazwyczaj konieczne jest uzupełnienie leczenia lekami wspomagającymi.
Schemat WHO został tak skonstruowany, aby mógł być zastosowany w każdych warunkach i przez każdego lekarza. Wówczas chory może otrzymać skuteczne leczenie przeciwbólowe w domu.

Wśród sposobów pokonywania bólu ważne są metody niefarmakologiczne. Należy pamiętać o roli:

pozytywnego myślenia i autosugestii,
technik oddechowych zmniejszających poziom odczuwanego bólu,
odwracania uwagi od bólu poprzez kierowanie uwagi cierpiącego człowieka na inne bodźce,
przekonania, że pacjent nie jest pozostawiony sam sobie z przeżywanymi problemami,
korygowania błędnych informacji,
akupunktury i akupresury.

Ból nowotworowy – gdzie leczyć ból przewlekły?

Lekarz onkolog, u którego się leczymy, powinien w sytuacji przewlekłego i uciążliwego bólu przepisać odpowiednie leki przeciw bólowe. Czasem bywa, że jest to niewystarczające i w takiej sytuacji powinien skierować do poradni leczenia bólu. W poradni leczenia bólu lekarz dobierze odpowiednią metodę (farmakologiczną, niefarmalologiczną bądź obie jednocześnie). Cenionym specjalistą w leczeniu bólu, w tym nowotworowego, jest lek. med. Beata Stypuła-Ciuba, która przyjmuje w Poradni Leczenia Bólu w Onkolmed Lecznica Onkologiczna

W celu umówienia się na konsultację u lekarza medycyny paliatywnej skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337

Powrót