Wtórne nowotwory wątroby - diagnostyka

Co to są wtórne nowotwory wątroby?

Nowotwory wtórne wątroby, czyli przerzuty innych nowotworów do wątroby, mogą powstać w przebiegu wielu innych nowotworów – na przykład raka żołądka, raka trzustki, raka płuca, raka piersi, czerniaka skóry i wielu innych. Wątroba jest narządem, w którym bardzo często dochodzi do powstawania przerzutów, m.in. ze względu na jej bogate ukrwienie. Przerzuty mogą się pojawić nawet kilka lat po wyleczeniu z nowotworu pierwotnego, dlatego tak ważna jest regularna kontrola po leczeniu radykalnym.

Jak rozpoznaje się wtórne nowotwory wątroby?

Ogólne zasady
Do późnych objawów przerzutów w wątrobie należą: powiększenie wątroby, ból w nadbrzuszu i  prawym podżebrzu, żółtaczka, wodobrzusze, nudności, wymioty, brak łaknienia i utrata masy ciała. Niewielkie zmiany, bez efektu masy, nie dają objawów i są wykrywane w badaniach obrazowych.
Celem diagnostyki jest ocena rozległości rozsiewu, czynności szpiku kostnego, nerek i wątroby, a u chorych z nieznanym ogniskiem pierwotnym — punktu wyjścia nowotworu.
U kandydatów do leczenia operacyjnego (izolowany rozsiew do wątroby nowotworów jelita grubego lub przerzuty nowotworów neuroendokrynnych — NET) należy ocenić resekcyjność przerzutów. Podstawowe badania obejmują: morfologię, biochemię, koagulogram, oznaczenie stężenia antygenu rakowo-płodowego (CEA, carcinoembrionic antigen), komputerową tomografię (KT) klatki piersiowej, jamy brzusznej i miednicy. Ponieważ biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BAC) może być w niektórych przypadkach niewystarczająca, u chorych z nowotworem o nieznanym ognisku pierwotnym można wykonać oligobiopsję.
Zakres badań diagnostycznych zależy od typu histologicznego guza. Jeśli rozpoznano raka gruczołowego, minimum badań, poza wyżej wymienionymi, obejmuje kolonoskopię i gastroskopię, oznaczenie CA 19-9 i AFP, a u kobiet badanie mammograficzne (MMG). Jeśli morfologia przerzutu lub odczyny immunohistochemiczne (m.in. stwierdzenie obecności receptorów hormonalnych) sugerują, że ogniskiem pierwotnym może być pierś, a wyniki badania ultrasonograficznego (USG) i MMG są prawidłowe, wskazane jest wykonanie mammografii MR. Rozpoznanie NET wymaga wykonania scyntygrafii receptorów somatostatynowych oraz diagnostyki biochemicznej.

Diagnostyka obrazowa
Przezbrzuszne USG charakteryzuje się względnie małą czułością oraz dużą zależnością od doświadczenia osoby badającej. W wyspecjalizowanych ośrodkach ugruntowane znaczenie ma śródoperacyjne USG, jako metoda o bardzo wysokiej czułości (> 90%) w wykrywaniu zmian przerzutowych w wątrobie. Rośnie rola USG z zastosowaniem środka kontrastowego.
Badania KT oraz MR przewyższają USG pod względem czułości wykrywania zmian przerzutowych w tym narządzie (wynosi ona ok. 80–90%). Dwie ostatnio opublikowane metaanalizy wykazują większą czułość i swoistość badania MR (w porównaniu z KT) w wykrywaniu przerzutów raka jelita grubego lub odbytnicy do wątroby — dotyczy to zwłaszcza małych zmian (< 10 mm). Warunkiem jest zastosowanie odpowiedniego protokołu badania, dedykowanego ocenie wątroby i jamy brzusznej. Wadą techniki MR w porównaniu z KT jest wyższy koszt oraz dłuższy czas badania.
Przed podjęciem decyzji o wykonaniu zabiegu operacyjnego lub ablacji wskazana jest również ocena położenia zmian przerzutowych w stosunku do naczyń krwionośnych wątroby (tętniczych, wrotnych i żylnych) — najlepiej za pomocą wielofazowej KT, która po dożylnym podaniu środka kontrastowego umożliwia wykonanie skanów wątroby w fazie tętniczej i żylnej oraz rekonstrukcję angio-KT z odwzorowaniem naczyń krwionośnych wątrob. W wątpliwych przypadkach, jeśli jest planowane radykalne leczenie chirurgiczne, w celu wykluczenia zajęcia innych narządów można wykorzystać pozytonową tomografię emisyjną (PET, positron emission tomography). Najbardziej wartościowa jest technika hybrydowa PET-KT. W wykrywaniu zmian przerzutowych w wątrobie PET dorównuje czułością i swoistością MR; charakteryzuje się także nieco większą czułością niż KT w diagnostyce nowotworów o nieznanym ognisku pierwotnym.
W ocenie zmian przerzutowych w wątrobie w trakcie leczenia, poza mierzeniem samej wielkości zmian, wartościową metodą jest ocena czynnościowa (pomiar perfuzji w badaniu wielofazowym KT lub MR oraz aktywności metabolicznej w badaniu PET).

Gdzie mogę sprawdzić czy mam raka wątroby?

Jest wiele ośrodków zdrowia gdzie można odbyć konsultację u onkologa. Jednym z takich miejsc jest Onkolmed Lecznica Onkologiczna, w której konsultują jedni z najlepszych specjalistów w Polsce, zajmujących się diagnostyką i leczeniem raka wątroby. W Onkolmed Lecznica Onkologiczna oprócz konsultacji można wykonać badania (w tym USG).

W celu umówienia się na konsultację u chirurga, chemioterapeuty, onkologa, skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337.

Źródła:
onkologia.zalecenia.med.pl/pdf/zalecenia_PTOK_tom1_04_Nowotwory_ukladu_pokarmowego_20151202.pdf
mp.pl/pacjent/onkologia/chorobynowotworowe/162524,nowotwory-zlosliwe-watroby