Co wiesz o klasterowym bólu głowy?

Co to jest klasterowy ból głowy?

Klasterowy ból głowy, zwany też zespołem lub chorobą Hortona, to bardzo uciążliwe schorzenie, objawiające się wielokrotnymi atakami silnego bólu głowy, wywołującego niekiedy agresję i niekontrolowane zachowania. Jego leczenie jest trudne i często mało skuteczne.
Klasterowy ból głowy ma postać trwających kilkanaście minut, a niekiedy kilka godzin, napadów (klasterów), które zdarzają codziennie, a nawet kilka razy dziennie. Taka seria może ciągnąć się całymi tygodniami albo miesiącami, a później ustąpić, czasem na parę lat. Zespół Hortona potrafi się uaktywnić w każdym wieku, nawet u małych dzieci, jednak zwykle pojawia się około 30. roku życia. Klasterowy ból głowy pięciokrotnie częściej występuje u mężczyzn, a jego ryzyko wzrasta u osób, których członkowie rodziny także cierpieli lub cierpią z powodu choroby Hortona.

Jakie są rodzaje klasterowego bólu głowy?

Wśród klasterowych bólów głowy wyróżniamy:

• bóle epizodyczne - pojawiają się praktycznie codziennie i mogą trwać całymi dniami, a nawet miesiącami. Są to przynajmniej 2 klastery oddzielone minimum dwutygodniowym okresem remisji oraz utrzymują się od tygodnia do roku;
• bóle przewlekłe - ataki pojawiają się dłużej niż rok i nie mają okresu remisji dłuższego niż 2 tygodnie. Bóle mogą atakować w nocy zaburzając sen pacjenta i z tego powodu wzbudzać w nim lęk przed zaśnięciem.

Jakie są przyczyny klasterowego bólu głowy?

Powstawanie oraz przyczyna klasterowych bólów głowy nie są do końca poznane. Wśród wielu teorii procesu patologicznego, największe znaczenie mają dwie hipotezy. Pierwszą z nich jest teoria istnienia zapalenia aseptycznego (sterylnego), czyli zapalenia, które nie jest wywołanie przez bakterie, wirusy, grzyby czy inne patogeny. Zapalenie sterylne dotyczy struktur w zatoce jamistej (struktura kostna), gdzie przebiega m.in. nerw trójdzielny wraz z tętnicą, unaczyniającą mózg. W wyniku procesów zapalnych dochodzi do zwolnienia przepływu krwi w tętnicy, co skutkuje jej poszerzeniem oraz obrzękiem tkanek. To wszystko wywołuje ucisk na włókna nerwu trójdzielnego, powodując objawy bólowe i wegetatywne. Z kolei, druga teoria, mówi o tym, że za występowanie dolegliwości klasterowych bólów głowy jest odpowiedzialna struktura mózgu zwana podwzgórzem, która steruje rytmami biologicznymi człowieka. Naukowcy zauważyli, że w czasie napadów bólowych podwzgórze wykazuje znaczną aktywność w stosunku do innych części mózgu, co mogłoby wyjaśniać rytmikę incydentów klasterowych bólów głowy.

Jakie są objawy klasterowego bólu głowy?

Ten rodzaj bólu głowy pojawia się znacznie rzadziej niż np. migrena i stanowi zaledwie 0,1% wszystkich rodzajów bólów głowy, z którymi pacjenci zgłaszają się do lekarza. Częstość występowania klasterowego bólu głowy w populacji ocenia się na 0,1-0,4%.
Choroba występuje dziewięć razy częściej u mężczyzn niż u kobiet, a jej początek zwykle przypada w wieku 10-30 lat, ale u kobiet może rozpocząć się później, również po 40. roku życia.

Charakterystyczne dla klasterowego bólu głowy są:

• silne, jednostronne bóle oczodołu, jego okolicy lub skroni,
• znaczne, szybko narastające nasilenie z kłującym lub palącym charakterem dolegliwości,
• objawy towarzyszące (tzw. wegetatywne): łzawienie, wrażenie zatkania nosa lub wyciek surowiczy z nosa, pocenie skóry czoła, twarzy i (lub) górnej części klatki piersiowej, obrzęk powiek, zaczerwienienie spojówki,
• niepokój i pobudzenie psychoruchowe. Gdy nie jesteś w stanie leżeć, a ból zmusza Cię do ciągłego chodzenia. Takie objawy czasami pojawiają się w nocy i przerywają sen,
• rzadkie lub ubogie objawy zwiastunowe w postaci uczucia ucisku lub swędzenia w okolicy następnie objętej bólem.

Ataki mogą pojawiać się nawet 8 razy na dobę. Najczęściej napady występują w postaci tzw. klasterów, czyli zgrupowań napadów bólu. Dolegliwości w tym typie choroby pojawiają się zwykle każdego dnia przez kilka tygodni, by następnie ustąpić na dłuższy czas (minimum na miesiąc).
Cechą swoistą klasterowego bólu głowy jest możliwość prowokacji napadu bólu.

Jak wygląda leczenie klasterowego bólu głowy?

Przy klasterowym bólu głowy wyróżniamy terapie lekowe oraz nielekowe, jak również pomoc profilaktyczną i doraźną.
Terapia bez stosowania leków nie gra niestety wielkiej roli przy klasterowym bólu głowy. Są to terapie takie jak np.: akupunktura, masaże, kąpiele…itp.
Stosowanie specjalnych diet nie powinno być za bardzo brane pod uwagę, lecz unikanie niektórych pokarmów spożywczych może okazać się bardzo pozytywne w skutkach – unikanie tak zwanych Trigger – wyzwalaczy, wywoływaczy jak np. alkohol, a także sera żółtego, pomidorów, przypraw smakowych…itp. Jednak nie można tego nazwać terapią przeciwko klasterowym bólom głowy.
W leczeniu z zastosowaniem leków dwie terapie okazały się bardzo skuteczne: Tlen i Tryptany

Tlen
W doraźnym leczeniu Tlen jest środkiem numer 1 !!! Przy wskazanej inhalacji tlenowej ataki są w 80% przypadków zatrzymywane i ból ustępuje po około 15minutach inhalacji. Skutki uboczne przyjmowania tlenu na dzień dzisiejszy nie są dokładnie znane.

Tryptany
Tryptanami jest nazwana cala grupa leków, która pojawiła się na rynku medycznym dopiero od roku 1990. Pierwszy lek tej grupy Imigran® / Imitrex® w formie Imigran-inject® / Imitrex-inject® jest jedynym dozwolonym lekiem na klasterowy ból głowy. Innymi Tryptanami nowszej generacji są: (Maxalt®, Naramig®, Allegro® , Ascotop® , Relpax® itd.). Imigran jest stosowany w klasterowych bólach głowy również jako spray do nosa (Imigran-Nasal® oraz inny tryptan Ascotop-Nasal®).
Tryptany są niestety bardzo drogą terapią, która nie jest w Polsce w żaden sposób dofinansowywana, a każdy tryptan jest pełnopłatny!!!
W przeciwieństwie do opisanego dozwolonego użycia leku na ulotkach dołączonych do leku, w niemieckim czasopiśmie lekarskim jest podane (Niemiecki List Lekarski pod tytułem „ Leczenie klasterowego bólu głowy opisane przez Göbel, Diener, Grotemayer, Pfafenrat; Deutsche Ärzteblatt 1998; 95 A-2760-2769 Zeszyt 44), że niekiedy pacjenci zażyli wielokrotnie więcej niż wynosi maksymalna dawka 2 x 6 mg na dzień Sumatriptanu. Dalej jest opisane- cyt.: „ Komplikacje nie występowały w wyjątkowych przypadkach. Powinno się rozważyć czy i w jakiej ilości można tę dawkę przekroczyć!!!”.
Z doświadczenia Grup Samopomocy w Niemczech wynika, że stosowanie od 4 do 6 iniekcji na dzień nie jest czymś dziwnym, czy rzadkim.

W celu umówienia się na konsultację u neurochirurga, lekarza medycyny paliatywnej, skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337