Zawroty głowy u dziecka - przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Co to są zawroty głowy u dziecka?

Zawroty głowy są subiektywnym objawem podmiotowym, którego precyzyjne określenie zwykle przysparza pacjentowi znacznych trudności. Wynika to z konieczności uogólnienia odczuć i sytuacji, które pozwalają opisać dolegliwości. W piśmiennictwie i podręcznikach zawrót głowy jest różnie definiowany, a mnogość opisów odzwierciedla niedoskonałość każdego z nich. Układ równowagi jest złożonym, rozproszonym anatomicznie, choć spójnym funkcjonalnie systemem, który dzięki symultanicznemu współdziałaniu różnych podsystemów pozwala na zachowanie równowagi i poruszanie się w przestrzeni z uwzględnieniem fizycznych ograniczeń grawitacji.
Zawrót głowy można zdefiniować jako uczucie dyskomfortu związane z iluzją niespodziewanego ruchu w następstwie zaburzenia orientacji przestrzennej, któremu zwykle towarzyszy lęk.
Ta spójna definicja precyzyjnie odzwierciedla odczucia pacjenta z zawrotami głowy, choć jednocześnie jest trudna do zastosowania w odniesieniu do dzieci. Bardzo rzadko zgłaszają one tego typu objawy, przede wszystkim ze względu na trudności w scharakteryzowaniu dolegliwości, które są zwykle subiektywne, a ich opis wymaga znajomości pojęć abstrakcyjnych. Tylko w przypadku bardzo nasilonych objawów, często z towarzyszącymi zaburzeniami równowagi, badający zwraca uwagę na zawroty głowy. W większości przypadków dopiero umiejętnie zebrany, odpowiednio ukierunkowany wywiad, zwykle uzupełniony informacjami uzyskanymi od rodziców, pozwala lekarzowi wysunąć podejrzenie zaburzeń równowagi u dziecka.

Zawroty głowy można podzielić na:

• układowe, zwane też obwodowymi,
• nieukładowe, zwane też ośrodkowymi.

Jakie są przyczyny zawrotów głowy u dziecka?

Zawroty głowy są następstwem uszkodzenia jednego z elementów narządu równowagi:

• części obwodowej (receptor przedsionkowy ucha wewnętrznego, gałązki przedsionkowe VIII nerwu czaszkowego);
• części ośrodkowej (jądra przedsionkowe w dnie komory IV, ośrodki w móżdżku, pniu mózgu, tworze siatkowatym, pole przedsionkowe w korze mózgu, jądra okoruchowe).

U dzieci za połowę przypadków zawrotów głowy odpowiadają przede wszystkim zapalenia ucha środkowego, łagodne napadowe zawroty głowy dzieci oraz migrena. U młodszych dzieci sporadycznie występuje natomiast choroba Méniere'a oraz łagodne napadowe położeniowe zawroty głowy, które są uważane za najczęstszą przyczynę zawrotów głowy u dorosłych.
Inne rzadsze przyczyny zawrotów głowy u dzieci:

• zapalenie błędnika,
• przetoka przychłonki,
• wstrząśnienie błędnika po urazach,
• leki ototoksyczne,
• choroby wirusowe wieku dziecięcego (odra, świnka, różyczka),
• genetycznie uwarunkowany niedorozwój ucha wewnętrznego,
• łagodny napadowy kręcz karku u niemowląt,
• guzy ośrodkowego układu nerwowego,
• stany zapalne opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu,
• stwardnienie rozsiane,
• psychogenne (depresja),
• choroby ogólnoustrojowe (cukrzyca, choroby tarczycy, niedokrwistość, niewydolność nerek, nadciśnienie tętnicze, zatrucie, arytmia).

W wielu przypadkach nie udaje się ustalić przyczyny zawrotów głowy.

Jakie są objawy zawrotów głowy u dzieci?

Zawroty głowy można podzielić na dwa rodzaje: 

• układowe, zwane też obwodowymi, w których odczuwany jest ruch wirowy. Zwykle zawrotom głowy towarzyszą nudności. Zaburzenia układowe spowodowane są zaburzeniami zlokalizowanymi w receptorach przedsionkowych ucha wewnętrznego lub gałązkach przedsionkowych VIII nerwu czaszkowego;
• nieukładowe, zwane też ośrodkowymi – objawy są niespecyficzne, występuje poczucie niestabilności chodu, dziecko chwieje się. Związane są z zaburzeniami ośrodkowego układu nerwowego (jądra przedsionkowego w dnie komory IV, ośrodków w móżdżku, pnia mózgu, tworu siatkowatego, pola przedsionkowego w korze mózgu, jądrach okoruchowych).

Opisanie symptomów zawrotów głowy, zwłaszcza u młodszych dzieci, jest trudne ze względu na nieznajomość przez nich pojęć abstrakcyjnych. Rodzice jednak często zauważają, że dziecko chwieje się podczas wykonywania ruchów, chodzi niepewnie oraz często się potyka i upada, a u starszych dzieci występują trudności w nauce oraz problemy z jazdą na rowerze. 
Natomiast u małych dzieci i niemowląt w przypadku zawrotów głowy mogą wystąpić symptomy zastępcze w postaci niepokoju, płaczu, bladości skóry, wymiotów lub nadmiernej potliwości.

Jak przebiega diagnostyka zawrotów głowy u dzieci?

Diagnostyka zawrotów głowy u dzieci powinna zawierać:

• dokładny wywiad ustalający charakter zawrotów, objawy towarzyszące, czas ich trwania; — badanie neurologiczne (w migrenowych bólach głowy nie wykazuje nieprawidłowości);
• badanie otolaryngologiczne, testy błędnikowe, badanie elektronystagmograficzne (ENG), badanie audiologiczne;
• badanie elektroencefalograficzne (EEG) - służy do zróżnicowania niektórych napadów migreny z aurą, z napadami padaczkowymi i wykluczenia zmian ogniskowych w mózgu; — badania neuroobrazowe (tomografia komputerowa/MRI) - szczególnie w przypadku dzieci, u których występują zawroty napadowe z towarzyszącymi nudnościami i nagłymi wymiotami (napady Brunsa) oraz przy podejrzeniu wady tylnej jamy czaszki;
• badanie okulistyczne — dno oka;
• podstawowe badania laboratoryjne;
• w niektórych przypadkach badania metaboliczne (gazometria, glukoza, kwas mlekowy).

Należy podkreślić, że w rozpoznaniu zawrotów głowy u dzieci, niezależnie od przyczyny, najbardziej istotne znaczenie ma wywiad uzyskany od rodziców, ustalający morfologię napadu, jego charakter, czas trwania oraz objawy towarzyszące. Istotne znaczenie ma ustalenie, czy są to zawroty układowe, czy nieukładowe, a także czy występują inne dolegliwości sugerujące chorobę ogólnoustrojową lub zaburzenia czynnościowe. 

Jak leczy się zawroty głowy u dziecka?

Leczenie jest zależne od przyczyny zawrotów i głównie opiera się usunięciu przyczyn wpływających negatywnie na narząd równowagi. W wielu przypadkach terapia nie jest konieczna. Jednak należy pamiętać, że usunięcie przyczyn to nic innego jak leczenie chorób, które dają takie objawy (powikłania). Jest to bardzo ważne w przypadku występowania chorób układu nerwowego, gdyż nieleczone mogą powodować poważne konsekwencje dla zdrowia i życia dziecka. Nie należy zwlekać tylko trzeba udać się z dzieckiem jak najszybciej do neurologa dziecięcego.

Gdzie pójść z dzieckiem na konsultację do lekarza neurologa dziecięcego?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna to przychodnia prywatna, gdzie można przyjść na konsultację do lekarza neurologa dziecięcego. Działa w niej Poradnia Neurologii Dziecięcej gdzie leczone są dzieci. Pracują w niej bardzo dobrzy neurolodzy z wieloletnim doświadczeniem w leczeniu chorób centralnego układu nerwowego i nerwów obwodowych u dorosłych i dzieci.

W celu umówienia się na konsultację u neurologa dziecięcego, skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337

Źródła:
podyplomie.pl/pediatria/15504,zawroty-glowy
mp.pl/pacjent/objawy/76807,zawroty-glowy-u-dziecka
journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/download/10083/8583