Stwardnienie rozsiane u dzieci - przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest stwardnienie rozsiane?

Stwardnienie rozsiane jest nieprzewidywalną, czasem powodującą niepełnosprawność chorobą autoimmunologiczną centralnego układu nerwowego, złożonego z mózgu, rdzenia kręgowego i nerwów wzrokowych. W powszechnym przekonaniu na SM chorują jedynie młode osoby dorosłe. Badania wskazują jednak, że około 2,7-5% chorych zostało zdiagnozowanych przed osiągnięciem pełnoletności. Większość dzieci z SM to osoby w wieku 10-17 lat, ale zdarzały się również przypadki, że chorobę wykryto u dzieci poniżej 5 roku życia.

Jakie są przyczyny powstawania stwardnienia rozsianego u dzieci?

Podobnie jak w przypadku patogenezy SM u osób dorosłych, również i w przypadku SM u dzieci nie udało się dotychczas jednoznacznie określić przyczyn tej choroby. Zauważalne jest, że za patologie związane ze stwardnieniem rozsianym odpowiada nieprawidłowa czynność układu odpornościowego, którego komórki zaczynają atakować struktury układu nerwowego pacjenta. Co jednak dokładnie prowokuje układ odpornościowy do takich nieprawidłowych reakcji – tego medycyna nadal po prostu nie wie. Obecnie teorie dotyczące przyczyn stwardnienia rozsianego u dzieci skupiają się wokół tego, że u ludzi istnieć może swego rodzaju genetyczna podatność na rozwój tego schorzenia. W przypadku takich osób, kiedy ich organizmy będą eksponowane na pewne czynniki środowiskowe, ryzyko wystąpienia stwardnienia rozsianego miałoby być zwiększone.
O roli genów w patogenezie SM przekonywać mogą badania prowadzone na bliźniętach monozygotycznych (jednojajowych). Okazuje się bowiem, że zgodność zachorowań na SM u takich osób – mających ogólnie ten sam materiał genetyczny – może sięgać nawet 25%. Gdyby to jednak tylko geny decydowały o rozwoju stwardnienia rozsianego, to wtedy odsetek ten byłby zdecydowanie większy. To właśnie stąd wzięły się koncepcje dotyczące współudziału czynników środowiskowych w patogenezie SM.
Jako czynniki środowiskowe, które potencjalnie mogą być zaangażowane w występowanie stwardnienia rozsianego, wymienia się chociażby niskie poziomy witaminy D w organizmach pacjentów. Pod uwagę brany jest też udział różnych infekcji, szczególną uwagę kładzie się ku zakażeniom wirusem EBV. Okazuje się, że wykładniki zakażenia tym wirusem znajdowane są u wielu pacjentów cierpiących na SM, oprócz tego uwagę zwraca również to, że białka wirusa EBV wykazują pewne podobieństwo do pewnych białek wchodzących w skład struktur ludzkiego układu nerwowego. Potencjalnym mechanizmem rozwoju schorzenia w tym przypadku miałaby być odpowiedź układu odpornościowego skierowana pierwotnie ku antygenom wirusowym, ze względu jednak na to, że ludzkie białka wykazują do nich pewne podobieństwo, komórki układu odpornościowego miałaby atakować własne, prawidłowe struktury. 

Jakie są objawy stwardnienia rozsianego u dziecka?

Wprowadzone w błąd komórki układu odpornościowego zaczynają atakować centralny układ nerwowy, wywołując stany zapalne w mózgu, rdzeniu kręgowym i nerwach wzrokowych. To z kolei powoduje zniszczenie mieliny ochraniającej włókna nerwowe, przyczyniając się do powstania blizn, które zakłócają przepływ impulsów nerwowych. Wiele z tych blizn może nie mieć wpływu na funkcjonowanie organizmu, jednak niektóre z nich są odpowiedzialne za pojawienie się objawów choroby. Każda osoba z SM ma inne symptomy choroby, ponieważ blizny mogą pojawiać się w różnych miejscach ciała. Do objawów stwardnienia rozsianego należy zaliczyć:

• zmęczenie, zaburzenia wzroku,
• sztywnienie mięśni,
• uczucie słabości,
• mrowienia,
• drętwienia,
• ból,
• zaburzenia funkcji pęcherza moczowego i jelit,
• zaburzenia w sferze seksualnej i emocjonalnej,
• zaburzenia mowy,
• problemy z kojarzeniem i pamięcią.

Na szczęście u większości chorych występuje tylko kilka z wymienionych symptomów, z którymi można w różny sposób sobie poradzić.

Jak rozpoznaje się stwardnienie rozsiane u dzieci?

Od razu warto tutaj nadmienić, że postawienie rozpoznania stwardnienia rozsianego u dzieci i młodzieży wcale nie jest proste – wiele bowiem jednostek, które również są spotykane w tej grupie wiekowej, może prowadzić do występowania u pacjentów podobnych objawów. Wśród różnych schorzeń, które mogą przypominać SM i które należy uwzględnić w diagnostyce różnicowej, wymienić można:

• infekcje (takie jak np. borelioza, toksoplazmoza czy gruźlica mózgu),
• toczeń rumieniowaty układowy,
• homocystynurię,
• choroby mitochondrialne,
• chorobę Alexandra.

U dziecka, które trafia do lekarza z dolegliwościami sugerującymi SM, wstępnie wykonywane jest badanie neurologiczne oraz przeprowadzany jest wywiad z jego rodzicami. Na podstawie tego jednak rodzaju badań nie jest jednak możliwe postawienie diagnozy choroby – niezbędne jest przeprowadzenie innych jeszcze badań. Mowa tutaj przede wszystkim o badaniach obrazowych – charakterystyczne dla stwardnienia rozsianego zmiany, którymi są ogniska demielinizacji, można wykryć np. w rezonansie magnetycznym głowy. Wśród innych jeszcze badań, które są zlecane w diagnostyce stwardnienia rozsianego u dzieci i młodzieży, wymienić można badanie płynu mózgowo-rdzeniowego (w którym oceniana jest m.in. ilość w nim przeciwciał klasy IgG) oraz badanie wzrokowych potencjałów wywołanych.

Jak leczy się stwardnienie rozsiane u dzieci?

Leczenie SM u dzieci i młodzieży przebiega analogicznie jak u osób dorosłych. W ostrym rzucie choroby młodym pacjentom podawane są glikokortykosteroidy – tego rodzaju postępowanie ma na celu maksymalnie skrócić okres utrzymywania się u chorych objawów schorzenia. Alternatywą dla sterydów jest dożylna podaż chorym immunoglobulin.
Nieco inne zaś preparaty stosowane są w celu utrzymania pacjenta przez jak najdłuższy czas w stadium remisji – tutaj można wspomnieć chociażby o interferonie czy o octanie glatimeru. Warto tutaj nadmienić, że części środków, którymi leczeni są dorośli pacjenci z SM, dzieciom nie podaje się ze względu na to, że są one zarejestrowane od 18. roku życia.
Zdecydowanie należy wspomnieć o tym, że młodzi pacjenci ze stwardnieniem rozsianym powinni znajdować się pod opieką nie tylko neurologa. W celu utrzymania przez nich sprawności przez jak najdłuższy czas, powinni oni systematycznie uczęszczać na rehabilitację. Korzystne jest również to, by mieli oni zapewnioną opiekę psychologiczną – u dzieci z SM ze zwiększoną częstością występuje chociażby depresja, której pojawienie się u pacjenta może prowadzić do konieczności objęcia go opieką psychiatry.

Jakie są rokowania u dzieci ze stwardnieniem rozsianym?

Psychospołeczne powikłania stwardnienia rozsianego u dzieci mogą obejmować różne problemy, w tym poczucia samoświadomości, obaw związanych z przyszłością, problemy z rodziną i przyjaciółmi, zaburzenia nastroju i zaburzenia poznawcze.
Zaburzenia afektywne i schizofrenia u dzieci w wieku szkolnym u dzieci chorych na stwardnienie rozsianego występuje w około 30% -48% przypadków. Do najczęstszych zaburzeń psychicznych zalicza się depresję, zaburzenia lękowe, połączenie lęku i zaburzenia depresyjne, zaburzenia paniki, zaburzenia dwubiegunowe.
Dzieci z SM wydają się być bardziej wrażliwe na spadek funkcji poznawczych w krótkich okresach niż u dorosłych chorych na SM. U dzieci w wieku szkolnym, pogorszenie funkcji poznawczych jest wykazane przez słabe wyniki w nauce. Znaczna część pacjentów pediatrycznych z SM wymaga pewnego rodzaju pomocy lub zmienionego programu nauczania w szkole ze względu na upośledzenie funkcji poznawczych.

Gdzie pójść z dzieckiem na konsultację do lekarza neurologa dziecięcego?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna to przychodnia prywatna, gdzie można przyjść na konsultację do lekarza neurologa dziecięcego. Działa w niej Poradnia Neurologii Dziecięcej gdzie leczone są dzieci. Pracują w niej bardzo dobrzy neurolodzy z wieloletnim doświadczeniem w leczeniu chorób centralnego układu nerwowego i nerwów obwodowych u dorosłych i dzieci.

W celu umówienia się na konsultację u neurologa dziecięcego, skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337

Źródła:
https://ptsr.org.pl/kiedy_choruje_dziecko,374.asp
https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/uklad-nerwowy/stwardnienie-rozsia...
http://www.dobropowraca.pl/cms/images/stories/dobro/pdf/Dzieci_tez_maja_...
https://www.forumneurologiczne.pl/artykul/stwardnienie-rozsiane-u-dzieci...
http://www.stwardnienieforum.pl/stwardnienie-rozsiane-u-dzieci/