Guzy wewnątrzkanałowe - objawy, rozpoznanie, leczenie

Co to są guzy wewnątrzkanałowe?

Zmiany nowotworowe kanału kręgowego występują znacznie rzadziej niż guzy wewnątrzczaszkowe. Dotyczy to zarówno dorosłych, jak i dzieci, u których guzy wewnątrzkanałowe spotyka się sporadycznie. Wczesne rozpoznanie, przede wszystkim ze względu na umiejscowienie zmian i związane z nim powikłania, odgrywa jednak, jak we wszystkich procesach rozrostowych, bardzo istotną rolę.

Guzy wewnątrzkanałowe ze względu na ana− tomiczne położenie dzieli się na trzy grupy:

• guzy zewnątrzoponowe,
• guzy wewnątrzoponowe zewnątrzrdzeniowe,
• guzy wewnątrzrdzeniowe.

Guzy zewnątrzoponowe

Do tej grupy należą zmiany obejmujące przestrzeń zewnątrzoponową kanału kręgowego, a po− chodzące pierwotnie z kości, szpiku, chrząstki, tkanki nerwowej lub mięśniowej. Powiększając się, uciskają one na worek oponowy, a następnie na rdzeń kręgowy. W większości są to nowotwory złośliwe, najczęściej przerzutowe. Inne guzy o złośliwym charakterze mogące zajmować kanał kręgowy to:

• mięsak kościopochodny,
• chrzęstniakomięsak,
• mięsak Ewinga,
• szpiczak pojedynczy i mnogi,
• chłoniak,
• białaczka,
• nerwiak zarodkowy,
• nerwiak zwojowokomórkowy zarodkowy.

Wśród guzów niezłośliwych i zmian nowotworopodobnych przestrzeń zewnątrzoponową mogą zajmować:

• naczyniak,
• kostniak kostninowy,
• kostniak zarodkowy,
• guz olbrzymiokomórkowy,
• wyrośle chrzęstnokostne,
• nerwiak zwojowokomórkowy,
• torbiel tętniakowata,
• ziarniniak kwasochłonny.

Guzy wewnątrzoponowe zewnątrzrdzeniowe

Zmiany te rozwijają się w przestrzeni podoponowej, z reguły uciskając na rdzeń kręgowy. W przeciwieństwie do poprzedniej grupy są to najczęściej guzy niezłośliwe, głównie nerwiaki i oponiaki, rzadziej torbiele skórzaste i naskórkowe. Rosną powoli i mogą osiągać duże rozmiary, zanim zostaną wykryte. Wśród zmian złośliwych w tym umiejscowieniu występują przerzuty oraz chłoniaki.

Guzy wewnątrzrdzeniowe

Guzy wewnątrzrdzeniowe powodują zwykle koncentryczne poszerzenie rdzenia kręgowego, ze 
zwężeniem przestrzeni podoponowej. Są to najczęściej glejaki (gwiaździak, wyściółczak), rzadziej naczyniaki płodowe i przerzuty.
Z wymienionych wyżej trzech umiejscowień najczęstsze są guzy położone zewnątrzoponowo, które stanowią około 55% zmian wewnątrzkanało− wych, najrzadsze (tylko około 5%) guzy we− wnątrzrdzeniowe. 
W niektórych przypadkach zmiana rozrostowa może mieć położenie pośrednie i zajmować dwie przestrzenie. Najczęściej dotyczy to guzów klepsydrowatych (zwykle nerwiaków, umiejscowionych w otworze międzykręgowym i jego sąsiedztwie), które obejmują przestrzeń zewnątrzoponową i wewnątrzoponową zewnątrzrdzeniową.

Jakie są objawy guzów wewnątrzkanałowych?

Objawy kliniczne nie są swoiste. W przypadku guzów zewnątrzoponowych pierwszymi z nich są najczęściej dolegliwości bólowe. W przypadku guzów zewnątrzrdzeniowych wewnątrzoponowych występują niedowład spastyczny oraz zaburzenia czucia, postępujące od dystalnych odcinków koń− czyn. W przebiegu guzów wewnątrzrdzeniowych dominują rozszczepienne zaburzenia czucia oraz nie− dowład wiotki z zanikiem mięśni, odpowiadające po− ziomowi uszkodzonych odcinków rdzenia. Zarówno w przypadku guzów zewnątrzrdzeniowych, jak i wewnątrzrdzeniowych mogą wystąpić zaburzenia zwieraczy. U dzieci szczególną uwagę należy zwrócić na towarzyszący niecharakterystycznym objawom kręcz szyi oraz postępującą kifoskoliozę.

Jak rozpoznaje się guzy wewnątrzkanałowe?

Badania obrazowe służące ocenie kanału kręgowego można podzielić na nieinwazyjne, do których należą:

• radiologiczne zdjęcia RTG kręgosłupa,
• tomografia komputerowa,
• rezonans magnetyczny,
• scyntygrafia.

Do badań inwazyjnych, do których wskazania zostały obecnie znacznie ograniczone, zaliczamy:

• mielografię,
• mielografię TK (mielo−TK),
• angiografię rdzeniową,
• biopsję pod kontrolą badań obrazowych.

Jak leczy się guzy wewnątrzkanałowe?

Leczeniem podstawowym w leczeniu guzów wewnątrzkanałowych jest leczenie chirurgiczne, może być ono uzupełnione radioterapią a sporadycznie innymi metodami (chemioterapią, immunoterapią).
Najczęściej spotykane w praktyce klinicznej nowotwory kanału kręgowego to przerzuty do kręgosłupa, których ekspansywny rozwój powoduje ucisk na worek oponowy i rdzeń kręgowy oraz dodatkową kompresję elementów neurologicznych w przypadku złamań patologicznych. Przerzuty, a także zachowujące podobny behawioryzm guzy pierwotne kręgosłupa wymagają postępowania chirurgicznego polegającego na odbarczeniu elementów kanału kręgowego, usunięciu nowotworu i wykonaniu stabilizacji przeznasadowej. Niezwykle ważny jest dobór dojścia operacyjnego podczas operacji guzów wewnątrzoponowych, gdyż rdzeń kręgowy jest nie tylko szczególnie wrażliwy na kompresję, ale również niezwykle łatwo ulega uszkodzeniu niedokrwiennemu.
W celu minimalizacji trwałych ubytków neurologicznych w przypadku guzów śródrdzeniowych, a w szczególności słabo odgraniczonych gwiaździaków stosuje się śródoperacyjny monitoring integralności dróg rdzeniowych mający również zastosowanie w mapowaniu anatomicznym.

Podstawowym i zdecydowanie najczęściej stosowanym dojściem operacyjnym do nowotworów wewnątrzkanałowych jest laminotomia umożliwiająca wgląd w tylną i tylnoboczną powierzchnię  rdzenia kręgowego. Drogą laminotomii można osuwać nowotwory wewnątrztwardówkowe zewnątrzrdzeniowe, oraz poszerzając ją o tylną nielotomię, uzyskać dostęp do patologii śródrdzeniowej. W przypadku zmian śródrdzeniowych nieoperacyjnych zamiast mielotomi można wykonać paliatywną durotomię z duroplastyką. Starsza technika operacyjna laminektomia polega na nacięciu skóry i tk.podskórnej w linii pośrodkowej nad wyrostkami kolczystymi, przecięciu powięzi mięśniowej i obustronnym odwarstwieniu mięśni przykręgosłupowych astępnie jest usówany wyrostek kolczysty wraz z łukiem kręgu i aparatem wiązadłowym. Resekcję kostną można poszerzyć bocznie wykonując facetectomię. Jatrogenna niestabilność w przypadku laminektomii wynosi 2%, ale odsetek ten wzrasta do 50% w przypadku, gdy wykonana laminektomia pogłębia istniejące przed operacją cechy niestabilności, co warunkuje konieczność uzupełnienia techniki wykonaniem stabilizacji. Laminotomia z laminoplastyką jest znacznie bardziej polecana a wręcz niezbędna u chorych przed ukończeniem wzrostu, polega na modyfikacji metody i przywruceniu wyrostka kolczystego wraz z przeciętym łukiem po zakończonym zabiegu przy pomocy szwów kostnych. W przypadku zmian zewnątrzrdzeniowych zlokalizowanych na przedniej powierzchni rdzenia porzerza się laminektomię do boku wykonując dojście kostne przeznasadowe lub stosuje dostęp przeztrzonowy.

Gdzie pójść na konsultację do neurochirurga?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna to przychodnia, w której działa Poradnia Neurochirurgii Ogólnej i Onkologicznej. Zatrudnieni są w niej bardzo dobrzy lekarze neurochirurdzy onkolodzy. Podczas konsultacji przeanalizują bardzo dokładnie badania i przeprowadzą szczegółowy wywiad z pacjentem a następnie wytłumaczą jakie są możliwości dalszego leczenia.

W celu umówienia się na konsultację u neurochirurga, skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337

Źródła:
advances.umed.wroc.pl/pdf/2006/15/4/711.pdf
poradnikzdrowie.pl/zdrowie/nowotwory/nowotwory-rdzenia-kregowego-objawy-jak-rozpoznac-guzy-rdzenia-kregoweg-aa-UmhP-F8kh-aqq9.html
/neurochirurgwroclaw.com.pl/pl/page/7/OPERACJE/105/OPERACJE%20KR%C4%98GOS%C5%81UPA