Ból neuropatyczny w chorobie nowotworowej - przyczyny, objawy, leczenie

Co to są bóle neuropatyczne?

Ból neuropatyczny to dolegliwość związana z układem nerwowym. Dotyka ona od ok. 6 do 8% Europejczyków. Ten rodzaj bólu jest spowodowany dolegliwościami ze strony rdzenia kręgowego, mózgu oraz nerwów. Może to być zaburzenie metaboliczne, uraz, infekcja. Źródłem bólu może być również zespół cieśni nadgarstka, półpasiec, rwa kulszowa czy cukrzyca. Ból neuropatyczny może także towarzyszyć chorobie nowotworowej. Doświadczają go też pacjenci w czasie rekonwalescencji po operacji.
Bóle neuropatyczne mają charakter przewlekły. Osoby, które doświadczyły tego rodzaju dolegliwości, porównują ją do uczucia rażenia prądem, mrowienia, drętwienia, rozrywania, kłucia lub palenia. Objawy są trudne do zniesienia szczególnie przy neuralgii półpaścowej. Zdarza się nawet, że osoby chore odczuwają boleśnie pewne czynności, np. jeśli ktoś na nie dmuchnie lub dotknie ich. Jest to zadziwiające i czasem trudne do zrozumienia dla otoczenia, jednak wymaga szczególnej troski i wsparcia.

Jakie są charakterystyczne cechy bólu neuropatycznego?

Osobom chorym na nowotwory bardzo często towarzyszy ból związany z chorobą nowotworową ale nie tylko z nią. Aby móc odróżnić ból neuropatyczny od innych rodzai bólu trzeba przyjrzeć się jego cechom. Charakterystyczne cechy bólu neuropatycznego to:

• stały, palący ból, głęboko zlokalizowany tępy lub kurczowy, z uczuciem silnego ucisku,
• bólowi ciągłemu towarzyszą bóle napadowe, przebijające, zwykle krótkotrwałe, bardzo silne, porównywane do rażenia prądem, napady pojawiają się spontanicznie, lub w efekcie ruch lub doznania zmysłowego,
• epizody napadowe są zazwyczaj o niejednorodnym nasileniu,
• bólowi może towarzyszyć aura,
• hiperalgezja – nadmierna reakcja na bodziec bólowy (np. na ukłucie szpilką),
• allodynia - odczucia bólowe w odpowiedzi na bodziec niebólowy, hipoalgezja i deficyty ruchowe – osłabienie czucia, osłabienie siły mięśni i sprawności w obszarach zaopatrywanych przez uszkodzone nerwy,
• objawy zaburzeń współczulnych (obrzęki, zaburzenia naczynioruchowe, potliwość, zmiany troficzne, osteoporoza).

Jakie są przyczyny bólu neuropatycznego u chorych z nowotworem?

Ból neuropatyczny towarzyszący chorobie nowotworowej może być następstwem:

• choroby nowotworowej poprzez ucisk lub naciekanie struktur ośrodkowego lub obwodowego  układu nerwowego lub w przebiegu zespołu paranowotworowego;
• leczenia przeciwnowotworowego w postaci przetrwałego bólu pooperacyjnego spowodowanego śródoperacyjnym uszkodzeniem struktur układu nerwowego (występuje najczęściej u
• pacjentów po torakotomii, mastektomii oraz po amputacjach) lub w postaci zespołów bólu neuropatycznego spowodowanych przez radioterapię (martwica tkanki nerwowej lub
• uszkodzenie splotów nerwowych) oraz chemioterapię;
• chorób powiązanych z chorobą nowotworową, np. neuralgii popółpaścowej (ostra infekcja wirusem półpaśca występuje u  1-2% pacjentów chorych na nowotwór, a  w  jej następstwie u 25-50% rozwija się neuralgia popółpaścowa);
• innych chorób niezwiązanych z  chorobą nowotworową, np. bolesna polineuropatia cukrzycowa. 

Jak leczy się ból neuropatyczny u chorych z nowotworem?

Podstawową rolę w leczeniu bólu neuropatycznego u chorych na nowotwór odgrywają opioidy. Wynika to m. in. z faktu, iż zespoły bólu neuropatycznego w tej grupie chorych są najczęściej przyczyną dolegliwości bólowych o znacznym nasileniu (6–10 punktów w 11 stopniowej skali numerycznej), co stanowi wskazanie do podawania silnych opioidów. Opioidami silnymi preferowanymi w terapii bólu neuropatycznego u chorych na nowotwór są buprenorfina (z  uwagi na jej efekt przeciw hiperalgetyczny), oksykodon (z  uwagi na to, że poza działaniem na receptory μ jest także agonistą receptora opiodowego ҝ) i  metadon (z  uwagi na blokowanie receptorów NMDA i  wpływ na poziom noradrenaliny i  serotoniny). Stosowanie metadonu może być jednakże związane z jego licznymi interakcjami lekowymi oraz ze zmienną, trudną do przewidzenia farmakokinetyką. Z tych powodów jest on najczęściej rozpatrywany jako opioid do stosowania po niepowodzeniu leczenia innymi opioidami. W  leczeniu bólu neuropatycznego o  umiarkowanym nasileniu (4-6 punktów w  11 stopniowej skali numerycznej) polecany jest tramadol.
W celu uzyskania bardziej skutecznej analgezji wskazane jest łączne stosowanie opioidu z gabepentyną lub pregabaliną. Wykazano także, iż pregabalina w porównaniu z amitryptyliną i gabapentyną istotnie redukuje zapotrzebowanie na morfinę u chorych na nowotwór oraz zapewnia większą satysfakcję z leczenia i wywołuje mniej w porównaniu z gabapentyną objawów niepożądanych.
W leczeniu bólu u chorych z CIPN uzyskano istotne zmniejszenie nasilenia bólu po zastosowaniu duloksetyny. Podobnie wenlafaksyna okazała się skuteczna w profilaktyce i  łagodzeniu ostrych objawów neurotoksycznych wywołanych przez oksaliplatynę - 100% zniesienie bólu uzyskano u 31,3% pacjentów. W wybranych zespołach bólowych towarzyszących chorobie nowotworowej mogą być także zastosowane techniki interwencyjne/neurodestrukcyjne.

Gdzie leczy się ból neuropatyczny?

W przypadku rozpoznania bólu neuropatycznego, lekarze często kierują pacjenta do lekarza medycyny paliatywnej. To lekarz tej specjalizacji zajmuje się leczeniem bólu.
W Onkolmed Lecznica Onkologiczna to prywatna przychodnia, w której działa Poradnia Leczenia Bólu. Ztrudnia ona bardzo dobrych lekarzy specjalistów z wieloletnim doświadczeniem zawodowym.
Podczas wizyty lekarz medycyny paliatywnej przeprowadza bardzo szczegółowy wywiad, bada pacjenta i analizuje już posiadane wyniki badań, które przyniósł pacjent. Na podstawie tego dobiera właściwe leczenie.

W celu umówienia się na konsultację u lekarza medycyny paliatywnej skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337

Źródła:
angelini.pl/wps/wcm/connect/pl/home/obszary-terapeutyczne/leczenie-bolu/mozliwe-leczenie/odkrywamy+_tajemnice+_bolu+_neuropatycznego
onkonet.pl/dp_pbol_neuropatyczny.php
ptbb.pl/zasoby/pobierz-pliki/send/13-rozpoznanie-i-leczenie-bolu-neuropatycznego-przeglad-pismiennictwa-i-zalecenia/91-2-rozpoznanie-i-leczenie-bolu-neuropatycznego-przeglad-pismiennictwa-i-zalecenia-polskiego-towarzystwa-badania-bolu-i-towarzystwa-neurologicznego-czesc-druga