Choroba trofoblastyczna - przyczyny, objawy, badanie, leczenie

Co to jest ciążowa choroba trofoblastyczna?

Ciążowa choroba trofoblastyczna (GTD) jest nieprawidłowością łożyska rozwijającą się na skutek nieprawidłowego zapłodnienia, która pojawia się zazwyczaj w II–III trymestrze ciąży. W rzeczywistości jednak ciążowa choroba trofoblastyczna nie jest jednostką kliniczną o jednolitym charakterze. Na jej podłożu może się rozwinąć kilka schorzeń rozrostowych.
Ciążowa choroba trofoblastyczna (GTD) to grupa rzadkich chorób, takich jak:

• Zaśniad groniasty całkowity – charakteryzuje się występowaniem kariotypu 46XX u ponad 90% chorych. Chromosomy w całości pochodzą od ojca, gdyż matczyny materiał genetyczny oocytu uległ inaktywacji lub uszkodzeniu i został usunięty z komórki jajowej. W badaniu USG zaśniadu całkowitego nie jest widoczny płód, a kosmki są rozdęte. Nowotwór daje objawy zwykle koło 12 tygodnia ciąży.
• Zaśniad groniasty częściowy – powstaje, gdy komórka jajowa zachowuje swoje jądro, lecz jest zapłodniona przez jeden plemnik z późniejszym powieleniem chromosomów lub jest zapłodniona przez dwa plemniki. W badaniu ultrasonograficznym kosmki są obrzęknięte w mniejszym stopniu, mogą być obecne fragmenty sznura pępowinowego i płodu.
  Zaśniad inwazyjny – może powstać z częściowego lub całkowitego zaśniady groniastego lub być samodzielnym procesem rozrostowy. Rozpoznanie opiera się na ocenie mikroskopowej usuniętej macicy. Nowotwór powoduje naciekanie ścian macicy z niszczeniem jej naczyń.
• Rak kosmówki – z kariotypem XY jest stwierdzany w 74% przypadków. Zbudowany jest wyłącznie z komórek atypowego trofoblastu, nie ma zachowanej struktury kosmków i naczyń. Rak kosmówki ma zdolność do przerzutowania drogą krwionośną m.in. do pochwy, sromu, płuc, wątroby i mózgu.
• Guz miejsca łożyska – występuje najrzadziej, powstaje w miejscy implementacji łożyska. Komórki trofoblastu, na ogół jednojądrzaste, naciekają przestrzenie między włóknami mięśniowymi i charakteryzują się wysokim indeksem mitotycznym. Nowotwór posiada zdolność naciekania sąsiednich tkanek.
  Ich istotą jest nieprawidłowy rozrost trofoblastu - komórek tworzących kosmówkę (błonę płodową otaczającą zarodka od zewnątrz, z której potem tworzy się łożysko). Komórki te (kosmki) wrastają głęboko w ścianę macicy. Wówczas zapłodniona komórka jajowa nie rozwija się. Jeśli cała kosmówka jest zajęta procesem chorobowym, ciąża zwykle ulega samoistnemu poronieniu.

Jakie są przyczyny ciążowej choroby trofoblastycznej?

Ciążowa choroba trofoblastyczna rozwija się w przypadku, gdy na skutek nieprawidłowości w budowie komórki jajowej lub jej nietypowego zapłodnienia dochodzi do zaburzenia rozwoju tkanek. W warunkach normalnych z kolejnych podziałów zygoty powstają komórki potomne, które różnicują się, formując nie tylko płód, ale również tkanki łożyska. Jego specyficzne komórki (kosmówka) pozwalają na uzyskanie charakterystycznego zespolenia pomiędzy łożyskiem a ścianą macicy. Dzięki temu dochodzi do wymiany tlenu, dwutlenku węgla i innych substancji pomiędzy naczyniami krwionośnymi płodu i matki.
Niekiedy proces różnicowania oraz rozwoju komórek i tkanek jest zaburzony. Może to spowodować wady rozwojowe płodu albo nawet jego niewykształcenie się i powstanie jedynie samego tzw. trofoblastu, czyli tkanek łożyska. Komórki ulegają degeneracji i namnażają się w sposób niekontrolowany. W niektórych przypadkach stają się one inwazyjne, mogą naciekać okoliczne tkanki, a nawet dawać odległe przerzuty. Nadaje im to charakter nowotworu złośliwego.
Przyczynami nieprawidłowego rozwoju trofoblastu są stany takie jak:

• patologiczna budowa komórki jajowej (gdy brak w niej materiału genetycznego albo ma on zaburzoną strukturę),
• zapłodnienie jaja przez dwa plemniki (co może się zdarzyć, jeśli wnikną one do komórki mniej więcej w tym samym czasie),
• połączenie komórki jajowej z nieprawidłowym plemnikiem,
• zaburzenie pierwszych podziałów zapłodnionej komórki jajowej przez czynniki zewnętrzne lub wskutek spontanicznego odchylenia od normalnego procesu.

Jakie może mieć objawy ciążowa choroba trofoblastyczna?

U kobiety u której wystąpiła któraś ciążowa choroba trofoblastyczna mogą wystąpić następujące objawy:

• brązowe upławy;
• krwawienia z dróg rodnych – pojawiają się około 4. tygodnia ciąży. W późniejszym okresie jej trwania można stwierdzić, iż w wydzielinie znajdują się struktury, które swoim kształtem przypominają gronka winogron;
• powiększenie macicy - w konsekwencji jej wielkość jest nieproporcjonalna do tygodnia ciąży;
• wzmożone wymioty (tzw. wymioty ciężarnych) bądź mdłości,
• brach ruchów płodu;
• rozległe obrzęki.

Jak może przebiegać wizyta u lekarza ginekologa?

Ciążowa choroba trofoblastyczna to stan, który nieleczony niesie zagrożenie utraty życia lub zdrowia przez chorującą kobietę. W razie wystąpienia któregokolwiek z objawów tego zaburzenia konieczna jest pilna wizyta u lekarza ginekologa!
Wizyta u lekarza ginekologa może mieć następujący przebieg:

1. Lekarz zbiera wywiad, tzn. zapyta o:

• dotychczasowy stan zdrowia pacjentki,
• przebyte przez nią choroby,
• hospitalizacje,
• zabiegi operacyjne,
• ogólne samopoczucie,
•  występowanie problemów ze snem, apetytem, wypróżnianiem się.,
• uczulenia (w tym także na leki),
• stosowane używki (papierosy, alkohol, substancje psychoaktywne, czyli np. narkotyki),
• choroby, które występowały w najbliższej rodzinie (u rodziców, dziadków, rodzeństwa),
• objawów obecnej choroby, a także o czas ich trwania, stopień nasilenia.

2. Lekarz ginekolog dodatkowo skupi się na wywiadzie ginekologicznym, w którym spyta o:

• wiek, w którym wystąpiła pierwsza miesiączka,
• regularność i długość cykli miesięcznych,
• obfitość i czas trwania krwawienia miesięcznego,
• występowanie krwawień i plamień między miesiączkami,
• obecność skrzepów w krwi miesiączkowej,
• zespół napięcia przedmiesiączkowego, 
• datę pojawienia się ostatniej miesiączki,
• przebyte ciąże (w tym także te zakończone poronieniem), ich czas trwania, sposób rozwiązania (naturalny, cięcie cesarskie), występujące powikłania.
• przebyte zabiegi ginekologicznych,
• aktywności seksualnej,
• chorób przenoszonych drogą płciową.

3. Następnie lekarz powinien przystąpić do tzw. badania ogólnego. Jego wygląd różni się istotnie w zależności od wieku i ogólnego stanu zdrowia danego pacjenta. Lekarz zwraca szczególną uwagę na części ciała i narządy, których wygląd bądź funkcja ulegają zmianie pod wpływem danej choroby. Do niezbędnego minimum badania należy:

dokładne obejrzenie ciała pacjenta,
zbadanie dotykiem głowy, szyi, brzucha, pachwin i kończyn.
4. Kolejnym etapem badania powinno być badanie gruczołów sutkowych (piersi). Polega ono na oglądnięciu i badaniu dotykiem piersi i ich okolic w różnych pozycjach ciała przyjmowanych przez pacjentkę. Podczas badania lekarz poszukuje:

• zaczerwienienia,
• zsinienia,
• owrzodzeń,
• innych uszkodzeń skóry pokrywającej piersi,
• guzków,
• zgrubień lub stwardnień wewnątrz gruczołu piersiowego, mogących świadczyć o toczącym się tam procesie nowotworowym.

5. Badanie dotykiem pachy umożliwia wykluczenie powiększenia węzłów chłonnych (które następuje m.in. w przypadku zaplenia piersi lub rozwoju w nich zmian nowotworowych). Lekarz uciśnie też brodawki sutkowe – sprawdzi w ten sposób, czy nie pojawia się wyciek, który (poza okresem ciąży i laktacji) świadczyć może o schorzeniu rozwijającym się w gruczołach piersiowych (np. zapalenie, zmiany nowotworowe).
6. Następnie lekarz przystępuje do badania ginekologicznego. Przeprowadza się je na fotelu ginekologicznym – kobieta znajduje się w pozycji leżącej z podpartymi i rozchylonymi nogami. Pacjentka przed badaniem powinna oddać mocz, a także – w miarę możliwości, wypróżnić się.
Lekarz kolejno:

• narządy płciowe zewnętrzne,
• zbada ściany pochwy i szyjkę macicy z pomocą wziernika (niewielkiego plastikowego urządzenia służącego do rozchylenia warg sromowych i ścian pochwy), 
• przeprowadzi badanie narządów płciowych wewnętrznych (pochwy, macicy, jajników). Dokona tego za pomocą dwóch rąk – dwa palce jednej ręki wprowadzi do pochwy, drugą ręką natomiast będzie badał brzuch (u dziewic palec jednej ręki wprowadzany jest do odbytnicy zamiast do pochwy).

7. Końcowym elementem badania powinno być badanie ultrasonograficzne (USG). Badanie to odbywa się za pomocą sondy, którą wprowadza się przez pochwowo lub przez odbytniczo – umożliwia ona pokazanie na ekranie aparatu wyglądu narządów rodnych wewnętrznych. W zaawansowanej ciąży sondę przykłada się do skóry brzucha ciężarnej (badanie USG przez powłoki brzuszne) – w ten sposób można lepiej uwidocznić poszczególne części ciała rozwijającego się dziecka oraz łożysko i błony płodowe, co umożliwia ocenę, czy przebieg ciąży jest prawidłowy.

Jak przebiega i leczenie ciążowej choroby trofoblastycznej?

Stwierdzenie patologicznego rozrostu trofoblastu przy braku rozwoju ciąży sprawia, że każda kobieta musi zostać poddana abrazji diagnostycznej. Po opróżnieniu macicy drogą odessania lub wyłyżeczkowania wyleczonych z zaśniadu całkowitego jest około 80% pacjentek, a z zaśniadu częściowego 95% chorych.
W przypadku współistnienia ciążowej choroby trofoblastycznej z rozwijającym się płodem postępowanie jest ustalane indywidualnie. Ciążowa choroba trofoblastyczna cechuje się dużą chemiowrażliwością. U pacjentek z chorobą ograniczoną do macicy, bez przerzutów, stosuje się monolekową chemoterapię – metotreksat lub daktynomycynę. W przypadku przerzutów stosuje się chemioterapię wielolekową np. program MAC.
Ze względu na bardzo dobrą skuteczność chemioterapii, zabiegi chirurgiczne usuwania macicy stosuje się bardzo rzadko.
Całkowite wyleczenie obserwuje się u pacjentek bez przerzutów i z przerzutami o dobrym rokowaniu. W przypadku nowotworu trofoblastu o złym rokowaniu, odsetek wyleczeń wynosi 65%.
Szacuje się, że około 70% kobiet po przebytym leczeniu ma zachowaną płodność. Nie ma przeciwwskazań do ponownego zajścia w ciążę, ale zaleca się, aby miało to miejsce nie wcześniej niż 12 miesięcy po zakończeniu leczenia.

Gdzie leczyć nowotwory zarodkowe (germinalne)?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie to przychodnia, w której działa Poradnia Ginekologii Ogólnej i Onkologicznej. Pracują w niej bardzo dobrzy lekarze ginekolodzy, onkolodzy  posiadający bardzo duże doświadczenie w leczeniu nowotworów kobiecych w tym chorób trofoblastycznych.

W celu umówienia się na konsultację u ginekologa, onkologa, skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337

Źródła:
wylecz.to/choroby-w-ciazy/ciazowa-choroba-trofoblastyczna/
zwrotnikraka.pl/ciazowa-choroba-trofoblastyczna-nowotwor-trofoblastu/
poradnikzdrowie.pl/ciaza-i-dziecko/przebieg-ciazy/ciazowa-choroba-trofoblastyczna-przyczyny-rodzaje-objawy-i-leczenie-aa-bh9X-xb53-15Q8.html
zdrowie.tvn.pl/a/ciazowa-choroba-trofoblastyczna-przyczyny-objawy-i-leczenie
medme.pl/choroby/ciazowa-choroba-trofoblastyczna,104.html