Zaburzenia o charakterze obsesyjno-kompulsyjnym u chorych na nowotwór

Szanowni Pacjenci! Przypominamy, że w Polsce obowiązuje stan zagrożenia epidemią, w związku z tym, na terenie naszej przychodni obowiązuje noszenie maseczek.
Nadręstwa - zaburzenia osesyjno-kompulsyjne - ocdCo to są zaburzenia o charakterze obsesyjno-kompulsyjnym?
Zaburzenia te wiążą się z natrętnymi, nawracającymi myślami, ideami, wyobrażeniami lub impulsami (obsesje) oraz czynnościami natrętnymi (kompulsje). W przypadku zaburzeń natury psychiatrycznej zazwyczaj dotyczą one treści agresywnych czy obscenicznych. Traktowane są jako doświadczenia przykre.
Mimo podejmowania prób przeciwstawienia się takim zachowaniom nawracają one mimowolnie i chorzy traktują je jako własne; zdają sobie jednak sprawę, że są to czynności bezsensowne i nieefektywne. Pacjent nie potrafi zapanować nad przymusem powtarzania pewnych rytuałów, które na jakiś czas redukują przeżywane napięcie i lęk. Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne mogą pojawić się u osób zdrowych psychicznie w przebiegu długotrwałego przemęczenia czy stresu.
Rekonwalescenci, którzy w czasie nasilenia choroby nowotworowej i związanego z nią leczenia przywykli do pewnych zachowań, nie są w stanie wyeliminować ich z codziennego życia. Niekiedy wiąże się to z obawą, że zaprzestanie tych rytuałów doprowadzi do nawrotu choroby. Po pewnym czasie obawa ta potrafi przerodzić się w rodzaj fobii. Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne zwykle są niezależne od choroby nowotworowej i zazwyczaj występowały już przed jej pojawieniem się. Jednak w przebiegu procesu nowotworowego zaburzenia o charakterze OCD mogą nawrócić (u osób wyleczonych) lub przebiegać w ostrzejszej postaci.

Jakie są objawy zaburzeń o charakterze obsesyjno-kompulsyjnym?

Myśli natrętne (obsesje) – mają charakter nasilony, intensywny i praktycznie zawsze są przeżywane przez pacjenta jako „przykre”, „wstydliwe”, „absurdalne”, „niechciane”. Pomimo że obsesje pojawiają się wbrew woli i budzą u pacjenta sprzeciw, to jednak uznawane są przez niego jako jego własne myśli. Obsesje można podzielić na następujące kategorie:

natrętna niepewność – dotycząca najczęściej rzeczy prozaicznych – np. nawracająca i nieustępująca pomimo wielokrotnego i różnorakiego sprawdzania – niepewność czy: drzwi zostały zamknięte, światło zostało wyłączone, kurki z wodą zostały zakręcone, przedmioty zostały ułożone właściwie i równo, ręce zostały właściwie i skutecznie umyte itp.;
natrętne, niechciane i często kontrastujące z czyimś światopoglądem myśli o bluźnierczym czy obscenicznym lub wulgarnym charakterze – często nasilające się w miejscach czy okolicznościach, w których szczególnie są one nie na miejscu (np. kościół, modlitwa, spotkanie z bliskimi itp.);
impulsy natrętne – np. nasilone, nieodparte myśli o tym, aby zacząć krzyczeć lub obnażyć się w miejscu publicznym, zrobić rzecz kompromitującą lub też zachować się agresywnie wobec osób, w stosunku do których nie mamy złych zamiarów i które są nam bliskie (np. popchnąć matkę, kopnąć dziecko, wychylić się nadmiernie przez okno itp.) – co istotne, w nerwicy natręctw impulsy te nie są nigdy przez pacjenta realizowane, natomiast towarzyszy im nasilony lęk, iż niebawem dojdzie do ich realizacji, i usilne próby zapobieżenia temu;
luminacje – ciągłe, wielogodzinne, bezużyteczne, pseudofilozoficzne i trudne do przerwania „przeżuwanie” jednego tematu, kwestii lub myśli z niemożnością podjęcia decyzji i dojścia do konstruktywnych wniosków;
obsesyjny lęk przed brudem, nieczystością, zabrudzeniem siebie lub innych;
obsesyjna konieczność utrzymywania perfekcyjnego, nierealnego porządku, symetrii, określonego układu przedmiotów w otoczeniu itp.
Czynności natrętne (kompulsje) – podobnie jak obsesje, są przez pacjenta przeżywane jako bezsensowne i krępujące czy żenujące, ale zarazem nieuniknione – trudno się im sprzeciwić. Mogą one mieć różną postać:
natrętne sprawdzanie (drzwi, kurków z wodą, przedmiotów itp.) będące odpowiedzią na natrętną niepewność;
nawracające czyszczenie, mycie (np. mycie rąk), układanie itp. – związane z niepewnością czy czynności te zostały przeprowadzone prawidłowo, zgodnie z narzuconą sobie procedurą i czy były efektywne;
nawracające poprawianie, układanie, porządkowanie, związane z obsesyjnym dążeniem do porządku, symetrii, określonego układu przedmiotów;
czynności złożone, przypominające dziwaczne rytuały, które pacjent musi wykonać, aby zapobiec narastającemu napięciu lub groźbie katastrofalnych, choć wysoce nieprawdopodobnych konsekwencji, pomimo że zdaje sobie sprawę z nonsensowności swojego działania i myślenia (np. „muszę, skacząc na jednej nodze, okrążyć dwa razy mój samochód na parkingu, bo inaczej coś złego może stać się mojej córce”);
przymusowe zbieranie i gromadzenie przedmiotów.
Nerwicy natręctw towarzyszyć mogą niekiedy inne dodatkowe objawy:
objawy zaburzeń lękowych – np. lęku napadowego lub uogólnionego;
objawy depresji– oporna na leczenie lub długo nieleczona nerwica natręctw może być dla pacjenta źródłem znacznego cierpienia oraz bardzo poważnie upośledzić jego funkcjonowanie w domu, pracy, szkole czy na uczelni. W reakcji na te konsekwencje może dojść do obniżenia nastroju, zaniżenia oceny samego siebie, rozwoju poczucia bezradności i beznadziejności, a nawet rozwoju pełnego epizodu depresji;
depersonalizacja i derealizacja – niekiedy lęk i napięcie towarzyszące natręctwom lub próbie przeciwstawienia się im są tak duże, że skutkują okresowym poczuciem odrealnienia pacjenta – może on mieć wrażenie, że nie ma pełnego kontaktu ze światem, że otaczający go ludzie i przedmioty są nierzeczywiste, sztuczne, że są jak dekoracje (derealizacja) lub też, że jego myśli oddzielają się od niego, jakby do niego nie należały, że jego odczucia, emocje działania lub części jego ciała nie są jego (depersonalizacja) – objawy te są najczęściej dla pacjenta bardzo niepokojące i mogą rodzić lęk przed „zwariowaniem”, zbliżającym się „szaleństwem”;
tiki – są to mimowolne, nawracające ruchy (np. mruganie oczami, wzruszanie ramionami, grymasy twarzy itp.) lub zjawiska głosowe (chrząkanie, szczekanie, syczenie i inne), podobnie jak natręctwa odczuwane jako coś, czemu nie można lub bardzo trudno się oprzeć;
ajchmofobia – jest to nasilony lęk przed ostrymi przedmiotami, połączony z unikaniem kontaktu z nimi i ich chowaniem;
myzofobia – nasilony, nadmierny lęk przed brudem, połączony z usilną potrzebą unikania z nim kontaktu, usuwania go i zapobieganiu bycia nim skalanym;
bakcylofobia – analogiczny do myzofobii lęk przed zarazkami.

Jak leczy się zaburzenia o charakterze obsesyjno-kompulsyjnym?

Bardzo często pacjenci chorzy na OCD unikają kontaktu ze specjalistą z powodu zawstydzenia i zażenowania swoją chorobą. Za wszelką cenę starają się sami walczyć z jej objawami czy też poszukują ukojenia w chwilach napięcia i stresu - z tego powodu niezwykle istotne jest odpowiednie wsparcie okazywane choremu przez najbliższych.
Mimo faktu, że leczenie zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych jest niezwykle trudnym i długotrwałym procesem, to w 75% przypadków przynosi ono poprawę stanu zdrowia pacjentów. Sam proces terapii składa się z:

terapii niefarmakologicznej - zaliczamy tutaj terapię poznawczo-behawioralną, techniki wspomagające, a także psychoterapię psychodynamiczną. Ta forma leczenia często skutkuje nauczeniem pacjenta, w jaki sposób ma sobie radzić z obsesjami, a także w jaki sposób unikać czynników je wywołujących;
terapia farmakologiczna - w celu leczenia zaburzeń kompulsywno-obsesyjnych sięga się po leki przeciwdepresyjne.
W przypadku prawidłowo dobranej terapii istnieje szansa na remisję choroby, a nawet na możliwość odstawienia stosowanych leków. Jednakże, nie zawsze jest to możliwe. Ważnym jest natomiast, że prawidłowo przeprowadzona terapia umożliwia choremu powrót do normalnego funkcjonowania w pracy, w rodzinie i społeczeństwie.

Gdzie pójść na konsultację do psychoonkologa?

W Onkolmed Lecznica Onkologiczna na Ursynowie przyjmuje psychoonkolog dr n. med. Ewa Anna Kosakowska która prowadzi bardzo skuteczne terapie z zastosowaniem Metody Simontona.

W celu umówienia się na konsultację u psychoonkologa skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337

Źródła:
psychiatria.com.pl/artykul.php?a=565&key=cde4b83f0959f6ed58023e37b3d7385d
mp.pl/pacjent/psychiatria/choroby/72914,zaburzenie-obsesyjno-kompulsyjne
lekarzebezkolejki.pl/blog/ocd-zaburzenia-obsesyjno-kompulsyjne/w-1464

Powrót