Guzy mózgu - metody badania wspierające tomografię komputerową i rezonans magnetyczny

Co to są nowotwory ośrodkowego układu nerwowego?

Nowotwory centralnego układu nerwowego to nowotwory, które atakują mózg i rdzeń kręgowy, a więc zasadniczą część układu nerwowego. W Polsce co roku rozpoznaje się około 2700 pierwotnych nowotworów OUN, z czego umiera około 2300 chorych. Tym samym znajdują się one w pierwszej dziesiątce najczęstszych nowotworów doprowadzających do śmierci.
Nowotwory centralnego układu nerwowego to nowotwory, które atakują zasadniczą część układu nerwowego - mózg i rdzeń kręgowy. Według Krajowego Rejestru Nowotworów Centrum Onkologii – Instytutu w Warszawie, nowotwory mózgu stanowią  2 proc. zachorowań na nowotwory złośliwe w Polsce. Należą one do jednych z częstszych nowotworów wieku dziecięcego – stanowią ponad 15 proc. zachorowań u osób poniżej 19. roku życia. Jednak najwięcej zachorowań notuje się między 50. a 64. rokiem życia.

Jakie są nowe metody uzupełniające standardowe badania TK i MR w diagnostyce nowotworów ośrodkowego układu nerwowego?

Spektroskopia MR

Spektroskopia MR (MRS, magnetic resonance spectroscopy) — ocena składu chemicznego guza
Istotne znaczenie w diagnostyce różnicowej zmian wewnątrzczaszkowych mają spektroskopia protonowa (1 HMRS) — szerzej stosowana — i spektroskopia fosforowa (PMRS). Obecnie w praktyce klinicznej stosuje się dwie techniki spektroskopii protonowej MR: metodę pojedynczego woksela (SVS, single voxel spectroscopy) oraz technikę wielu wokseli (MVS, multi voxel spectroscopy), zwaną także techniką przesunięcia chemicznego (CSI, chemical shift imaging). Obecna rozdzielczość spektroskopii MR in vivo i związane z tą metodą doświadczenia kliniczne nie pozwalają jeszcze na jednoznaczne ustalenie histologicznej budowy guzów, ale można zróżnicować guz o utkaniu glejowym od mezenchymalnego, zróżnicować stopnie złośliwości guzów oraz, co ma szczególne znaczenie praktyczne, odróżnić guz od malacji lub blizny naczyniopochodnej. 
W spektroskopii protonowej guzów pochodzenia glejowego zazwyczaj obserwuje się obniżone stężenie N-acetyloasparginianu (Naa, N-acetyl aspartate) i zmniejszony wskaźnik Naa/Cr oraz zwiększone stężenia związków cholinowych (Cho, choline), mleczanów (lac, lactate) lipidów (lip), mioinozytolu (ml), glicyny (Gly, glycine), glutaminy i kwasu glutaminowego (w paśmie Glx [glutamic acid]) oraz podwyższenie stosunku tych metabolitów do Cr i do sumy wszystkich metabolitów.

Stężenie Naa

Stężenie Naa to wskaźnik obecności neuronów w badanej tkance nerwowej. W przypadku guzów glejopochodnych mózgu obserwuje się spadek intensywności sygnału Naa, co jest wynikiem ubytku neuronów w ich obrębie oraz niższą wartością współczynnika Naa/Cr. Sygnał związków cholinowych uważa się za wskaźnik intensywności proliferacji komórek, a więc tkanki guzów o wysokiej złośliwości powinny wykazywać silniejszy sygnał Cho i wyższą wartość Cho/Cr niż tkanki guzów o niskiej złośliwości. Nie jest do końca jasne, czy i w jakim stopniu na zwiększenie stężenia Cho wpływa rozpad błon komórkowych. W pewnych typach nowotworów stwierdza się znaczny wzrost intensywności pasma oznaczanego jako Glx, przypisywanego przede wszystkim glutaminianom, glutaminie i GABA w zakresie przesunięcia chemicznego 2,0–2,55 ppm oraz glutaminianom, glutaminie i glukozie w zakresie 3,68–3,77 ppm. Użyteczność diagnostyczna tego pasma wymaga dalszych badań, pewny jest jednak wpływ aktywności glutaminianów na wzrost guza. Pewne znaczenie w różnicowaniu guzów o niskiej i wysokiej złośliwości może mieć sygnał pochodzący od ml, który jest traktowany jako wskaźnik proliferacji gleju, głównie astrocytów. Wzrost stężenia mI występuje przede wszystkim w łagodnych gwiaździakach.
Rozpoznawanie stopnia złośliwości heterogennych guzów glejowych na podstawie widm 1 HMRS wydaje się możliwe, chociaż wymaga odpowiedniej metodyki badań i dobrego oprogramowania. Doświadczenia wielu autorów i wyniki własne wskazują na to, że u pacjentów z glejakami złośliwymi zmiany w widmie 1HMRS stwierdza się także w obszarach o prawidłowym obrazie radiologicznym, odległych od masy guza (w tzw. strefie niepewnej).

Mapowanie czynności mózgowia — funkcjonalny MR

Postęp neurochirurgii wymaga od technik neuroradiologicznych wyjątkowej precyzji, niezbędnej między innymi do wykonywania zabiegów oszczędzających ośrodki korowe. Przykładem metody ułatwiającej planowanie zabiegu resekcji guza jest funkcjonalny rezonans magetyczny (fMR, functional magnetic resonance). 
W technice obrazowania czynnościowego wykorzystuje się różnicę podatności magnetycznej krwi o różnym stopniu jej utlenowania. Do uzyskania odpowiednio silnego sygnału wymagane są szybkie i silne gradienty oraz odpowiednie oprogramowanie systemu. Obrazy aktywności korowej poszczególnych funkcji uzyskuje się, stosując metodę odejmowania sygnałów uzyskiwanych w stanie kontrolnym od sygnałów w uzyskiwanych stanie zadaniowym po określonej stymulacji czuciowej bądź ruchowej. Funkcjonalne badanie MR jest coraz szerzej stosowane przed planowanymi zabiegami resekcji guza, w celu lokalizacji osobniczo zmiennych pól czuciowych albo ruchowych. Tę technikę można wykorzystać do mapowania korowych ośrodków elokwentnych, w ramach przygotowania do zabiegu operacyjnego i minimalizacji defektu pooperacyjnego. 

Obrazowanie tensora dyfuzji (DTI)

Obrazowanie tensora dyfuzji (DTI, diffusion tensor imaging) w MR to odmiana obrazowania dyfuzyjnego (DWI, diffusion-weighted imaging). Dyfuzja protonów cząsteczek wody w mózgowiu ma charakter anizotropowy, ograniczony przez różne bariery, jakimi są osłonki mielinowe lub błony komórkowe. Z tego powodu ruch dyfuzyjny jest znacznie łatwiejszy wzdłuż włókien nerwowych niż w osi poprzecznej. W celu wyliczenia tensora dyfuzji konieczne jest dokonanie pomiarów dyfuzji przynajmniej w sześciu różnych kierunkach.
Technika 3D-DTI pozwala na mapowanie przebiegu włókien nerwowych w obrazie trójwymiarowym 3D (traktografia). Obrazowanie tensora dyfuzji stosuje się coraz szerzej w diagnostyce przedoperacyjnej do lokalizowania przebiegu włókien nerwowych w stosunku do guza oraz do obrazowania ich ewentualnego nacieku.

Gdzie pójść na konsultację do neurochirurga?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna to prywatna przychodnia, w której działa Poradnia Neurochirurgii Ogólnej i Onkologicznej. Przyjmują w niej bardzo dobrzy lekarze z wieloletnim doświadczeniem w leczeniu nowotworów ośrodkowego układu nerwowego, kręgosłupa i nerwów obwodowych.
Onkolmed Lecznica Onkologiczna to prywatna przychodnia, do której warto przyjść na konsultację do neurochirurga.

W celu umówienia się na konsultację u neurochirurga skontaktuj się z Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +4822902337

Źródła:
journals.viamedica.pl/polski_przeglad_neurologiczny/article/download/20111/15814
https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/nowotwory/nowotwory-centralnego-u...

Szanowni Pacjenci,

Przed zapisem do lekarza specjalisty bardzo prosimy o dokładne zapoznanie się z zakresem działalności danego lekarza (każdy lekarz specjalista leczy inną część ciała). W przypadku problemu z wyborem właściwego specjalisty, prosimy o kontakt z Recepcją Onkolmed. Chętnie służymy pomocą. W celu prawidłowego zapisu do specjalisty, przeprowadzamy wywiad z Pacjentem. Mając tę wiedzę łatwiej jest nam zaoferować konkretną pomoc i wybór odpowiedniego lekarza.

Ze względu na długą listę oczekujących w przypadku rezygnacji z wizyty prosimy o wcześniejsze jej odwołanie. 

Szanujmy się wzajemnie.