Guzy szyszynki pochodzenia glejowego, mieszanego i inne - leczenie

Co to jest szyszynka?

Szyszynka (łac. glandula pinealis) jest niewielkim gruczołem wewnątrzwydzielniczym powstałym przez uwypuklenie tylnej części sklepienia komory trzeciej mózgu. Ku tyłowi znajduje się ona pomiędzy górnymi wzgórkami śródmózgowia. Jej długość to 12mm, szerokość 8mm, grubość 4mm.
Komórki szyszynki zwane pinocytami (pinealocyty) produkują hormon - melatoninę, która odpowiada za regulację rytmu dobowego (snu i czuwania). Największa ilość melatoniny wydzielana jest podczas snu. Natomiast bodźce świetlne hamują ten proces. Wraz z wiekiem dochodzi do wapnienia szyszynki, co wiąże się z zaburzeniami snu u osób w wieku podeszłym.

Jak dzieli się nowotwory szyszynki?

Nowotwory okolicy szyszynki stanowią 0,5-1 proc. wszystkich nowotworów wewnątrzczaszkowych. Dzieli się ja na trzy grupy: nowotwory miąższu szyszynki (szyszyniak - pinealocytoma, szyszyniak zarodkowy - pineoblastoma), nowotwory z komórek rozrodczych (zarodczak), nowotwory o zróżnicowanym pochodzeniu (glejaki, oponiaki, przerzuty). Taki podział związany jest z budową szyszynki, która zawiera oprócz tkanki gruczołowej również tkankę glejową, komórki śródbłonka, zakończenia nerwowe.

Czym charakteryzują się guzy szyszynki pochodzenia glejowego, mieszanego i inne?

Glejak pokrywy
Glejak pokrywy (tectal glioma) jest guzem śródmózgowia charakteryzującym się lokalizacją okołoakweduktową i łagodnym przebiegiem. Najczęściej wykrywany jest u osób poniżej 25. roku życia. Objawem glejaka pokrywy jest wodogłowie związane z niedrożnością akweduktu mózgu. Ze względu na łagodny przebieg po udrożnieniu przepływu płynu mózgowo-rdzeniowego stosuje się strategię „watch and wait”, wymagającą powtarzania badań obrazowych. Guz tego typu w badaniu MRI jest izointensywny w obrazach T1-zależnych i hiperintensywny w obrazowaniu T2-zależnym. W większości przypadków glejak pokrywy nie wykazuje wzmocnienia pokontrastowego.

Guz glioneuronalny tworzący rozety
Guz glioneuronalny tworzący rozety (ang. rosette-forming glioneuronal tumor – RGNT) o lokalizacji w szyszynce jest zaliczany wg WHO do nowotworów I stopnia. W badaniach obrazowych z użyciem MRI jest to zmiana lito-torbielowata, w której często występują zwapnienia i ogniska pokrwotoczne. Metodą leczenia jest rozległa resekcja zmiany.

Gwiaździak
Gwiaździaki (astrocytoma) zlokalizowane w okolicy szyszynki są bardzo rzadko rozpoznawane. Wywodzą się z astrocytów stromalnych lub komórek nerwowych szyszynki. Guzy te mogą przybierać postać ograniczoną (wówczas są zaliczane do nowotworów I stopnia wg WHO) lub naciekającą (wówczas kwalifikowane są do nowotworów II-IV stopnia).

Oponiak okolicy szyszynki
Oponiak w okolicy okołoszyszynkowej (meningioma) stanowi ok. 10% wszystkich guzów szyszynki i okolicy. Wśród objawów oponiaka dominują zaburzenia widzenia i trudności z koordynacją ruchową. W badaniach obrazowych wykonanych metodą tomografii komputerowej stwierdza się nasilone wzmocnienie w obrębie zmiany również w projekcjach pokontrastowych, zwapnienia uwidaczniają się w ok. 15-20% przypadków. W MRI oponiak wykazuje cechy hipo- lub izointensywności w obrazach T1-zależnych oraz cechy izo- lub hiperintensywności w obrazach T2-zależnych.

Tłuszczak
Tłuszczak (lipoma) wywodzi się z komórek powstałych w zaburzonym procesie różnicowania mezenchymy. Jest zaliczany do malformacji, a nie nowotworów. Jeśli konieczne jest usunięcie chirurgiczne zmiany, to ze względu na układ naczyniowy i penetrację nerwów przez zmianę resekcja może być utrudniona.
Obrazowanie zmiany daje obraz charakterystyczny. W TK stwierdza się niskie wzmocnienie, związane z obecnością tłuszczu. W MRI obraz odpowiada tkankom z dużą zawartością tłuszczu. Nie obserwuje się wzmocnienia pokontrastowego.

Czerniak
Pierwotny czerniak (melanoma) przysadki powstaje z komórek produkujących melaninę, które otaczają szyszynkę. Znacznie częściej niż zmiana pierwotna obserwuje się przerzuty czerniaka do szyszynki. Leczenie ma charakter paliatywny i polega na operacji lub radioterapii, które mają na celu zapobieżenie niedrożności układu komorowego. Czerniak w badaniu z użyciem MRI wykazuje zmienny sygnał w obrazach T1-zależnych w zależności od zawartości melaniny w guzie, zaś w projekcjach T2-zależnych zmiana jest izointensywna. W badaniu TK czerniak ma wzmożoną densyjność.

Zmiany przerzutowe
Zmiany przerzutowe do szyszynki są obserwowane sporadycznie. Częstość tego typu zmian w okolicy okołoszyszynkowej w badaniach autopsyjnych osób z nowotworami litymi szacuje się na 0,4 do 3,8%. Najczęstszymi ogniskami pierwotnymi są: płuca, sutek, nerka, przełyk, żołądek i jelito. W piśmiennictwie opisano również pojedyncze przypadki przerzutu do szyszynki nowotworów neuroendokrynnych.

Jak leczy się guzy szyszynki?

Podstawową rolę w leczeniu guzów szyszynki odgrywają zabiegi operacyjne. Przeprowadzane są one jednak tylko wtedy, kiedy zachodzi taka konieczność, czyli np. wtedy, gdy u chorego występują objawy związane z obecnością zmiany w szyszynce czy gdy wystąpił u pacjenta nowotwór złośliwy.
W przypadku małych, bezobjawowych zmian w szyszynce, które z największym prawdopodobieństwem mają charakter łagodny, możliwe jest jedynie obserwowanie, czy zmiana zwiększa swoje rozmiary.
Poza leczeniem chirurgicznym w przypadku guzów szyszynki wykorzystywane bywają również radioterapia oraz chemioterapia. Dokładne postępowanie uzależnione jest od tego, jaki dokładnie rodzaj guza szyszynki wystąpił u pacjenta.

Gdzie pójść na konsultację do neurochirurga?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna to prywatna przychodnia, w której działa Poradnia Neurochirurgii Ogólnej i Onkologicznej. Przyjmują w niej bardzo dobrzy lekarze z wieloletnim doświadczeniem w leczeniu nowotworów ośrodkowego układu nerwowego, kręgosłupa i nerwów obwodowych.
Onkolmed Lecznica Onkologiczna to prywatna przychodnia, do której warto przyjść na konsultację do neurochirurga.

W celu umówienia się na konsultację u neurochirurga skontaktuj się z Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337

Źrodła:
pnmedycznych.pl/wp-content/uploads/2016/01/pnm_2015_846-851.pdf
neurologiczne.pl/guzy-okolicy-szyszynki.htm
poradnikzdrowie.pl/zdrowie/hormony/guzy-szyszynki-przyczyny-objawy-leczenie-aa-4DPj-unfj-DSFy.html#guzy-szyszynki-leczenie