Zespół Beana (zespół gumiastych pęcherzyków znamionowych)

Co to jest zespół Beana?

Zespół gumiastych pęcherzyków znamionowych (blue rubber bleb nevus syndrome – BRBNS) lub zespół Beana jest rzadkim zaburzeniem charakteryzującym się występowaniem naczyniaków w obrębie skóry i narządów wewnętrznych. Po raz pierwszy został opisany w 1860r. przez George’a Gascoyena. W ͕͙͜͝1958r. William Bennett Bean dokładnie opisał zmiany skórne i wprowadził termin zespół gumiastych pęcherzyków znamionowych - BRBNS, opierając się na wyglądzie zmian skórnych, ich kolorze, kształcie i strukturze.
W BRBNS zmiany mogą występować w różnych narządach (wątroba, płuca, mózg, macica, jelita, skóra, mięśnie szkieletowe). W zależności od lokalizacji powodują różnorodne objawy. Naczyniaki najczęściej zlokalizowane są w obrębie przewodu pokarmowego. Podkrwawiając, powodują niedokrwistość niedobarwliwą. Zwykle wielkość i liczba zmian naczyniakowych koreluje z wiekiem. Nie stwierdzono samoistnej regresji zmian, co najwyżej ich zanikanie w wyniku wystąpienia wewnątrznaczyniakowej zakrzepicy. W BRBNS nie zaobserwowano transformacji nowotworowej zmian naczyniowych.

Zmiany skórne występują zwykle od urodzenia i mają tendencję do powiększania się, prowadząc do problemów natury kosmetycznej. Zlokalizowane są przede wszystkim na tułowiu i kończynach, głównie górnych, rzadziej na twarzy. Opisano trzy typy zmian:
drobne, ciemne zmiany naczyniowe o gładkiej lub lekko pomarszczonej powierzchni, blednące pod naciskiem i szybko powracające po jego ustąpieniu,
rozległe jamiste zmiany mogące uciskać na ważne struktury,
niebiesko-czarne nieregularne punktowe plamki lub grudki zlewające się ze znamionami barwnikowymi i rzadko blednące pod naciskiem.
Zmiany skórne mogą być bolesne z powodu skurczów mięśni gładkich otaczających guzy naczyniowe. Może im towarzyszyć nadmierne pocenie z powodu pobudzenia gruczołów potowych, a tym samym problemy natury higieniczno -kosmetycznej.
Naczyniaki przewodu pokarmowego mogą pojawiać się później, prowadząc do nawracających krwawień, przewlekłej anemii lub stanów ostrych, np. perforacji jelita czy niedrożności. W obrębie przewodu pokarmowego malformacje naczyniowe najczęściej dotyczą jelita cienkiego, następnie okrężnicy. Najrzadziej spotykano zmiany w obrębie żołądka. W 59-64% przypadków zmiany obecne są w obrębie błony śluzowej jamy ustnej. W przypadku zmian rozległych mogą występować problemy w żuciu i połykaniu. Nie zaobserwowano związku pomiędzy liczbą zmian skórnych a liczbą naczyniaków w przewodzie pokarmowym. Odnotowano za to związek pomiędzy liczbą zmian w przewodzie pokarmowym a nasileniem niedokrwistości. Zmiany naczyniowe w przewodzie pokarmowym zwykle przyjmują jedną z dwóch form – grudki z ciemniejszą brodawką w środku lub płaskiej, polipowatej zmiany różnej wielkości. Liczba zmian wzrasta wraz z wiekiem.
Występowanie naczyniaków w obrębie nosogardła może powodować problemy w intubacji i wykonywaniu zabiegów diagnostyczno-leczniczych.
Naczyniaki w obrębie układu nerwowego mogą powodować porażenia i niedowłady, padaczkę lub zaburzenie rozwoju psychoϐizycznego, a także demencję. Zmiany w obrębie narządu wzorku mogą prowadzić do ślepoty.
Naczyniaki rozwijające się w obrębie stawów mogą być przyczyną zaburzeń wzrastania kości czy patologicznych złamań. Zmiany okołostawowe często wymagają amputacji.
Przyczyna zespołu jest nieznana. Najczęściej występuje w formie sporadycznej, ale dziedziczenie autosomalne dominujące również było opisywane. W tych przypadkach stwierdzono mutację genu 9p21 lub ͙1p21-22. W części przypadków wrodzonych jamistych malformacji naczyniowych wykazano obecność mutacji genu zwanego „globuliną” zlokalizowanego na 7q(CCM1) 7q(CCM2 lub 3q(CCM͗3. W przypadkach sporadycznych nie stwierdzono mutacji w obrębie CCM͕1).
W badaniach BRBNS stwierdzono nadekspresję receptora czynnika wzrostu komórek macierzystych (c-kit), co może wskazywać na jego udział w powstawaniu malformacji naczyniowych oraz wysoką ekspresję kinazy tyrozynowej.
Do tej pory opisano mniej niż ͖͔͔ przypadków tej choroby. Opisy dotyczyły głównie rasy kaukaskiej i mieszkańców Japonii oraz USA. Zaledwie ͗ przypadki wystąpiły u ludności rasy czarnej. Częstość występowania u kobiet i mężczyzn jest podobna. Najstarszy opisywany pacjent miał ͖͜ lata, a najmłodszym było nienarodzone jeszcze dziecko, u którego rozpoznano schorzenie dzięki zaawansowanym technikom radiologicznym. W piśmiennictwie polskim opisywanych jest tylko kilka przypadków tej choroby.

Jak diagnozuje się zespół  gumiastych pęcherzyków znamionowych?

Oprócz diagnozy klinicznej inne metody diagnostyczne obejmują badania obrazowe. Ultradźwięki są wstępnym badaniem diagnostycznym z wyboru, ponieważ są najmniej inwazyjne. USG można wykonać endoskopowo, jeśli podejrzewa się malformacje żylne przewodu pokarmowego. USG powinien wykonać radiolog lub technik USG, który ma doświadczenie w anomaliach naczyniowych. Ponieważ radiolog czytający badanie może nie mieć historii klinicznej ani korzyści związanych z obserwowaniem pacjenta w czasie rzeczywistym, niektóre źródła zalecają wysłanie pacjenta na USG do ośrodka anomalii naczyniowych. Jeśli USG jest niejednoznaczne lub niemożliwe, wskazane jest rezonans magnetyczny (MRI) z kontrastem dożylnym, fazą tętniczą i żylną oraz supresją tkanki tłuszczowej. Inne metody diagnostyczne obejmują tomografię komputerową (CT), badania baru, i biopsja skóry. Obrazowanie krwinek czerwonych znakowanych technetem Tc-99m może pomóc zlokalizować źródło i zakres utraty krwi.
W badaniu dermoskopowym można zbadać niebieskie gumowe znamiona pęcherzyków z cechami powierzchownych, jasnoczerwonych żyłek drzewiastych, plamek z nieokreślonymi granicami na dłoniach i podeszwach oraz niebieskofioletowych guzków z lukami oddzielonymi białymi strukturami liniowymi.
Inne badania laboratoryjne, które mogą być pomocne w ocenie i leczeniu, obejmują badania krwi utajonej w kale, pełną morfologię krwi, panele żelaza i analizę moczu w celu zbadania krwiomoczu i zajęcia pęcherza moczowego.

Diagnostyka różnicowa
Diagnostyka różnicowa zespołu gumiastych pęcherzyków znamionowych obejmuje inne zespoły wrodzonych malformacji naczyniowych, takie jak rozlana naczyniak krwionośny noworodków, rodzinna glomangiomatoza, zespół Klippela-Trenaunaya-Webera, zespół Maffucciego i zespół malformacji żył błony śluzowej.

Jak wygląda leczenie zespołu gumiastych pęcherzyków?

Leczenie blue rubber bleb nevus syndrome jest w dużej mierze objawowe. Najważniejszym krokiem jest monitorowanie rozwoju zmian żołądkowo-jelitowych i zapobieganie ciężkim krwawieniom. Pacjenci mogą odnieść korzyść z zastąpienia żelaza lub transfuzji, jeśli niedokrwistość z niedoboru żelaza występuje w wyniku krwawienia z przewodu pokarmowego. Inne opcje leczenia malformacji naczyniowych obejmują skleroterapię endoskopową, podwiązanie opaski lub fotokoagulację laserową. Resekcja fragmentów przewodu pokarmowego może okazać się konieczna w przypadku znacznego zajęcia jelit, aby zapobiec zagrażającemu życiu krwotokowi z przewodu pokarmowego.
Wypróbowano środki farmakologiczne ze zmiennymi reakcjami.Analogi somatostatyny, takie jak podskórny oktreotyd, mogą być stosowane w celu zmniejszenia trzewnego przepływu krwi u pacjentów z krwotokiem z przewodu pokarmowego. Może to pomóc zmniejszyć potrzebę transfuzji krwi u tych pacjentów. Inne opisywane jako skuteczne środki farmakologiczne obejmują kortykosteroidy, interferon-alfa, IVIG i winkrystynę. Sirolimus został niedawno opisany w literaturze jako skuteczna opcja leczenia tego schorzenia; jednak dawka i czas trwania leczenia pozostają niepewne. Syrolimus jest inhibitorem angiogenezy stosowanym w celu uniknięcia transfuzji krwi u tych pacjentów, którzy często wymagają wielokrotnych transfuzji w ciągu swojego życia.
Pacjent może wymagać oceny przez chirurga ortopedę, jeśli wystąpią u niego powikłania z powodu malformacji żylnych kości prowadzących do deformacji, takich jak wygięcie lub złamania patologiczne. Będą również musiały być prowadzone przez gastroenterologa, hematologa, okulisty i ewentualnie sercowo-naczyniowego lub neurochirurga, jeśli wystąpi zajęcie ośrodkowego układu nerwowego.

Gdzie mogę pójść na konsultację do chirurga, onkologa?

Jest wiele ośrodków zdrowia gdzie można odbyć konsultację u onkologa. Jednym z takich miejsc jest Onkolmed Lecznica Onkologiczna, w której konsultują jedni z najlepszych specjalistów w Polsce, zajmujących się diagnostyką i leczeniem nowotworów układu pokarmowego. W Onkolmed Lecznica Onkologiczna oprócz konsultacji można wykonać badania (w tym USG).

W celu umówienia się na konsultację u chirurga, onkologa, skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337.

Źródła:
ojs.pum.edu.pl/pomjlifesci/article/download/138/110
ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK541085/