Zaburzenia oddawania moczu u dzieci

Jak wygląda fizjologia oddawania moczu (mikcji) u dzieci?

Prawidłowe trzymanie i oddawanie moczu oznacza zarówno zdolność gromadzenia odpowiedniej dla wieku ilości moczu w pęcherzu, świadomego wstrzymania mikcji do momentu jego oddania w okolicznościach akceptowanych społecznie, jak i prawidłowy strumień oddanego w tych okolicznościach moczu. Zdolności te rozwijają się z wiekiem w trakcie życia dziecka:

• u niemowląt przy odpowiednim wypełnieniu pęcherza oddanie moczu odbywa się automatycznie na zasadzie prostego odruchu;
• dziecko w wieku około roku prawdopodobnie odczuwa potrzebę oddania moczu, ale nie potrafi świadomie nad nią zapanować;
• trzylatek ma już umiejętność świadomego powstrzymania oddawania moczu;
• W wieku czterech lat zdecydowana większość dzieci potrafi świadomie „na polecenie” oddać mocz;
• u pięciolatka istnieje możliwość kontroli mikcji przy różnym stopniu wypełnienia pęcherza.

Jakie występują zaburzenia mikcji u dzieci?

Dziecko zanim wykształci w sobie zdolność kontrolowanego oddawania moczu mija kilka lat. Nie oznacza to wcale, że u takich dzieci nie dochodzi do zaburzeń w oddawaniu moczu. Dziecko na każdym etapie swojego rozwoju może mieć:

• zaburzenia typu nietrzymanie moczu;
• zaburzenia typu moczenia;
• moczenia nocne.

Zaburzenia typu nietrzymania moczu

Terminem tym określa się zaburzenia oddawania moczu spowodowane przyczynami tzw. organicznymi (wywołanymi chorobą narządu), a nie z opóźnionym fizjologicznym dojrzewaniem. W zaburzeniach tych dochodzi do mimowolnego (niezależnego od świadomej kontroli dziecka) oddawania moczu.
Zaburzenia organiczne powodujące nietrzymanie moczu dotyczą dwóch głównych układów:
układu moczowego (wady anatomiczne) – nieprawidłowa budowa tego układu powoduje niemożność utrzymania kontroli mikcji,
układu nerwowego (zarówno obwodowego, jak i ośrodkowego – np. przepuklina oponowo-rdzeniowa, tłuszczaki kanału kręgowego w odcinku L-S, zapalenia, urazy, guzy rdzenia kręgowego, mózgowe porażenie dziecięce, zespoły demielinizacyjne) – nieprawidłowa regulacja ze strony układu nerwowego uniemożliwia dziecku kontrolę mikcji pomimo prawidłowej budowy układu moczowego.
W obu typach zaburzeń uszkodzenie wymaga leczenia przyczynowego, ale bardzo często jest trwałe i terapia nie gwarantuje poprawy.

Zaburzenia typu moczenia

Tym terminem określa się mimowolne oddawanie moczu u dziecka w wieku, w którym ta czynność fizjologiczna jest już dojrzała, czyli u dziewczynek po 5. roku życia, a u chłopców po 6. roku życia.
Termin moczenie dotyczy zaburzeń czynnościowych bez towarzyszących zaburzeń anatomicznych układu moczowego lub układu nerwowego.
Przyczyną moczenia mogą być różne nieprawidłowości, a głównie:

• zbyt duża produkcja moczu;
• zmniejszona pojemność pęcherza moczowego;
• zaburzenia czynnościowe dolnych dróg moczowych (które mogą wynikać z niepowodującego innych objawów klinicznych zakażenia lub wady anatomicznej);
• zaburzenia emocjonalne.

Ten rodzaj zaburzeń oddawania moczu dzieli się na:

• moczenie nocne – objawy występują tylko podczas snu (nocą);
• moczenie dzienne – objawy występują tylko w dzień;
• moczenie dzienne i nocne („mieszane”) – co oznacza, że tego typu problemy występują zarówno w dzień, jak i w nocy.

Moczenie dzienne i „mieszane” wymagają szerszej diagnostyki, gdyż bardziej sugerują nieprawidłowości czynnościowe w układzie moczowym, zakażenie lub wadę.
Zaburzenia typu moczenia, zarówno nocnego, dziennego, jak i „mieszanego” mogą występować od wieku niemowlęcego bez dłuższej (tj. 3–6-miesięcznej) przerwy – określa się je wówczas jako moczenie pierwotne.
Jeżeli natomiast zaburzenia pojawiły się u dziecka, które opanowało wcześniej prawidłowe oddawanie moczu, a przerwa w moczeniu była dłuższa niż 3–6 miesięcy, to stan taki określa się jako moczenie wtórne.
Moczenie wtórne wymaga dokładniejszych badań diagnostycznych niż pierwotne i sugeruje zakażenie w układzie moczowym i/lub zaburzenia natury emocjonalnej.
Wśród dzieci z moczeniem pierwotnym wyróżnia się te, u których jest to jedyna dolegliwość, występuje tylko w nocy, a badania diagnostycznie nie wykazują żadnych odchyleń – mówi się wtedy o pierwotnym izolowanym moczeniu nocnym.

Moczenia nocne

Moczenie nocne, zwane enurezą, to mimowolne opróżnianie pęcherza moczowego w czasie snu. Szacuje się, że problem ten dotyczy ok. 15-20 proc. pięciolatków, 10 proc. siedmiolatków i 8 proc. dziewięciolatków. To skomplikowany problem, który może mieć poważny wpływ na zachowanie w przyszłości. Moczenie nocne wprawia bowiem w zakłopotanie, jest źródłem wstydu i prowadzi do obniżenia własnej wartości. Niezależnie od swojej przyczyny, mimowolne oddawanie moczu wywiera niekorzystny wpływ na rozwój psychiki dziecka.
Częstość moczenia nocnego zmniejsza się z wiekiem i u większości dzieci ustaje samoistnie, choć proces ten może trwać nawet kilka lat. U dzieci 6-letnich, u których moczenie nocne nie ustaje zaleca się rozpoczęcie aktywnego leczenia.
Moczenie nocne izolowane, niepowikłane lub pierwotne - nie towarzyszą mu inne objawy chorobowe. Jest to najczęsciej występująca postać moczenia nocnego. To dolegliwość ustępująca zwyczaj wraz z wiekiem dziecka.
Moczenie nocne wieloobjawowe, powikłane lub wtórne - towarzyszą mu inne objawy ze strony układu moczowego bądź innych narządów. To rzadziej rozpoznawany typ moczenia nocnego. Ustępuje zazwyczaj po zastosowaniu odpowiedniego leczenia choroby, której objawem jest mimowolne oddawanie moczu.
Moczenie nocne, przeciwnie do swojej nazwy, może występować także w dzień lub naprzemiennie - czasem w dzień, czasem w nocy. W wielu przypadkach występuje zjawisko monosymptomatycznego moczenia nocnego, któremu towarzyszy na przykład moczenie dzienne, parcia naglące, nawrotowe zakażenie układu moczowego. Jeśli dziecko często moczy się w nocy i towarzyszą temu podobne symptomy, warto poszukać pomocy u pediatry. 
Jeśli do tej pory nasze dziecko przesypiało noce bez problemu, a nagle zaczęło się pojawiać moczenie nocne, to jedną z przyczyn takiego stany może być zapalenie układu moczowego. Parcie na mocz może być tak mocne, że dziecko będzie sikało bezwiednie. W przypadku zapalenia układu moczowego dziecko może skarżyć się na ból w okolicach nerek, pieczenie cewki moczowej. Ale nie jest to regułą. Czasem dziecku nic nie dolega, tylko pojawia się nietrzymanie moczu. Leczenie w takim przypadku można prowadzić po zrobieniu badań moczu. Jeśli pojawi się dodatni wynik posiewu, można zidentyfikować bakterie, które odpowiadają za pojawienie się nietrzymania moczu i moczenie nocne. Kiedy bakterie zostaną zidentyfikowane, dziecku podaje się odpowiedni antybiotyk.
Jeśli, pomimo przeprowadzenia odpowiednich badań, nie można ustalić przyczyny pojawiania się moczenia nocnego, wszystko wskazuje na to, że winne są emocje. Dziecko poprzez nietrzymanie moczu może odreagowywać stres spowodowany pójściem do żłobka lub do przedszkola, chorobę czy pojawienie się rodzeństwa. Nie tyko negatywne emocje odpowiadają za pojawianie się moczenia nocnego u dzieci. Także te pozytywne, jak wyjazd na wakacje czy czekająca dziecko impreza urodzinowa, mogą spowodować zmoczenie prześcieradła. Aby potwierdzić, że za nocne nietrzymanie moczu odpowiadają emocje, należy dokładnie obserwować dziecko, by znaleźć ewentualne sytuacje, które mogą być tego przyczyną.
Bardzo rzadko przyczyną nocnego moczenia są hormony. Może się zdarzyć, że przysadka mózgowa będzie wydzielała za mało wazopresyny, czyli hormonu, który odpowiada za gęstość moczu. W przypadku zdrowego dziecka, substancja ta jest wydzielana w nocy i mocz jest odpowiednio zagęszczany, więc zajmuje mniej miejsca w pęcherzu moczowym. W przypadku niedoboru tej substancji, pęcherz musi być oczyszczany częściej. W celu diagnozy tego schorzenia należy przeprowadzić ogólne badania moczu i sprawdzić poziom wazopresyny we krwi.

Gdzie w Warszawie przyjmuje bardzo dobry urolog dziecięcy?

W Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie działa Poradnia Urologii Dziecięcej, w której przyjmuje bardzo dobry urolog dziecięcy specjalizujący się w leczeniu chorób układu moczowo-płciowego u dzieci.
Podczas wizyty lekarz urolog przeprowadzi dokładny wywiad z dzieckiem i rodzicem, przeanalizuje wyniki badań i zbada pacjenta.

W celu umówienia się na konsultację do urologa dziecięcego, onkologa skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337

Źródła:
mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/ukladmoczowy/66632,moczenie-u-dzieci
zdrowie.radiozet.pl/Ciaza-i-dziecko/Zdrowie-dziecka/Moczenie-nocne-u-dzieci-przyczyny-leczenie.-Jak-pomoc-dziecku-ktore-moczy-sie-w-nocy?gclid=EAIaIQobChMIzoL-oa3C6QIVReR3Ch0tKgD_EAAYASAAEgKyc_D_BwE
parenting.pl/przyczyny-moczenia-nocnego-u-dzieci