Czym są choroby autoimmunologiczne i jak je leczyć?

Co to jest system odpornościowy i co to są choroby autoimmulogiczne?

System odpornościowy to zespół komórek i substancji chemicznych, które walczą z przyczynami infekcji i stanów zapalnych, takimi jak bakterie i wirusy. W skład układu odpornościowego wchodzą narządy limfatyczne, takie jak śledziona czy migdałki, naczynia chłonne, a także przeciwciała oraz komórki uczestniczące w reakcjach immunologicznych.
Choroba autoimmunologiczna występuje, gdy system odpornościowy przez pomyłkę atakuje i ostatecznie niszczy własne tkanki.Choroby autoimmunologiczne są zasadniczo dzielone na dwie kategorie: „swoiste narządowo” atakujące jeden narząd oraz „nieswoiste narządowo”, które mogą atakować wiele narządów i systemów naraz.
Istnieje około 80 różnych chorób autoimmunologicznych, które dają różny stopień nasilenia objawów, od lekkich po powodujące niepełnosprawność, w zależności od systemu zaatakowanego przez chorobę i jej zaawansowania. Z nieznanych powodów kobiety są bardziej podatne niż mężczyźni, zwłaszcza te w wieku reprodukcyjnym. Uważa się, że hormony płciowe mogą być za to chociaż częściowo odpowiedzialne. W chwili obecnej nie ma skutecznego leku na choroby autoimmunologiczne. Leczenie objawów, ale symptomy chorób autoimmunologicznych można kontrolować.
Wśród chorób o podłożu autoimmunologicznym wymienia się:

• choroby tarczycy: Gravesa-Basedova oraz Hashimoto,
• choroby stawów: odczynowe zapalenie (REA) oraz reumatoidalne zapalenie stawów (RZS),
• choroby tkanki łącznej: toczeń rumieniowaty układowy (SLE), toczeń rumieniowaty noworodków (NLE), toczeń rumieniowaty indukowany lekami (DI-SCLE), mieszaną chorobę tkanki łącznej (MCTD), postępującą twardzinę układową (PSS), zespół antyfosfolipidowy (APS),
• choroby układu nerwowego i/lub mięśni: zapalenie skórno-mięśniowe (DM) oraz zapalenie wielomięśniowe (PM), miastenię (MG), stwardnienie rozsiane (MS), syndrom Sjögrena (SS),
• choroby wątroby: pierwotna żółciowa marskość wątroby (PBC) oraz autoimmunologiczne zapalenie wątroby (AIH),
• niedokrwistość Addisona-Biermera,
• celiakię,
• cukrzycę typu I,
• inne.

Choroby autoimmunologiczne – jakie są przyczyny powstawania chorób autoimmunologicznych?

Dokładne przyczyny chorób autoimmunologicznych nie są znane. Jako czynniki ryzyka wskazuje się:

• genetyczne – predyspozycja do chorób autoimmunologicznych jest dziedziczona i występuje rodzinnie, sama podatność genetyczna nie jest wystarczająca do wyzwolenia reakcji
• autoimmunologicznej i potrzebne są inne czynniki, np infekcja wirusowa, czy działanie leków
• czynniki środowiskowe – rodzinna podatność na choroby autoimmunologiczne może być powiązana z powszechnymi czynnikami środowiskowymi, być może działającymi razem z
• czynnikami genetycznymi
• płeć –około trzech czwartych ludzi cierpiących na choroby autoimmunologiczne to kobiety
• hormony płciowe – choroby autoimmunologiczne zwykle atakują ludzi w wieku rozrodczym, niektóre z nich zmieniają nasilenie towarzyszących objawów w czasie wahań hormonalnych, np, w trakcie ciąży, po porodzie i w okresie menopauzy,
• infekcje bakteryjne lub wirusowe – niektóre choroby wydają się pojawiać lub nasilać podczas konkretnych infekcji, naukowcy w sposób szczególny podejrzewają infekcje wirusowe.

Choroby autoimmunologiczne - jak przebiega diagnostyka chorób autoimmunologicznych?

Jak wcześniej pisaliśmy lista chorób autoimmunologicznych jest dość długa. W jaki więc sposób zdiagnozować właściwe schorzenie? Wykorzystuje się tu przede wszystkim możliwość wykrywania przeciwciał przeciwjądrowych (test, ANA) oraz przeciwciał charakterystycznych dla danej choroby. Ponadto w niektórych przypadkach obserwuje się aberracje w morfologii krwi obwodowej, zmiany poziomu CRP we krwi oraz przyspieszony odczyn sedymentacyjny erytrocytów.
ANA to grupa autoprzeciwciał skierowanych przeciwko różnym strukturom jądra komórkowego. ANA jest markerem procesu autoimmunizacyjnego, wiążąc się najczęściej z występowaniem SLE, czasem z DI-SLE. Szacuje się, że ANA występują u od 85 do 97% chorych na twardzinę układową. Wykazują one jednak niską swoistość, reagując głównie z antygenami jąderka. ANA występują także między innymi w twardzinie układowej, zapaleniu wielomięśniowym i skórno-mięśniowym, MCTD, zespole Sjögrena, zespole antyfosfolipidowym oraz zapaleniu naczyń. U osób zdrowych ANA nie występują, bądź pojawiają się w śladowych ilościach.
Diagnostykę za pomocą testu ANA przeprowadza się zazwyczaj dwuetapowo. W pierwszym etapie sprawdza się wykonuje się testy jakościowe, stwierdzające obecność przeciwciał we krwi lub ich brak. W drugim etapie identyfikuje się typ wykrytych przeciwciał.
Oprócz testu ANA w diagnozie chorób autoimmunologicznych stosuje się:

• badanie lekarskie
• wywiad medyczny
• badanie krwi, włączając w to badania na wykrycie przeciwciał
• biopsję
• badania obrazowe.

Choroby autoimmunologiczne – jak przebiega leczenie?

Leczenie chorób autoimmunologicznych obejmuje:

• stosowanie leków przeciwzapalnych – są podawane w celu zmniejszenia stanu zapalnego i ograniczenia dolegliwości bólowych,
• stosowanie kortykosteroidów  – podawane są w celu zmniejszenia stanu zapalnego, czasami używane do leczenia ostrych nawrotów objawów choroby,
• leki przeciwbólowe – takie jak paracetamol, ibuprofen ograniczają ból,
• leczenie biologiczne – pomaga odbudować system odpornościowy organizmu,
• leki immunosupresyjne – podawane są w celu zmniejszenia aktywności układu odpornościowego,
• fizjoterapię – stosowana by zwiększyć zdolności poruszania się w przypadku chorób wpływających na układ ruchu (np reumatoidalne zapalenie stawów),
• leczenie niedoborów – na przykład zastrzyki z insuliny w leczeniu cukrzycy,
• immunomodulacja – stymulacja układu odpornościowego, np. przy pomocy składników pochodzenia naturalnego,
• operacje chirurgiczne – na przykład, by usunąć zmiany zapalne w przypadku choroby Leśniowskiego-Cohna.

Choroby autoimmunologiczne – gdzie pójść do lekarza?

Pierwsze kroki należy skierować do lekarza rodzinnego. Po przeprowadzeniu wywiadu lekarz zleci nam odpowiednie badania. Polecanym i bardzo dobrym lekarzem rodzinnym jest lek. med. Jadwiga Mandziewska. Lek. med. Jadwiga Mandziewska przyjmuje w mieście Warszawa w przychodni Onkolmed Lecznica Onkologiczna. leczenie może wymagać również opieki endokrymologa.

W celu umówienia się na konsultacje u lekarza rodzinnego, endokrynologa skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337