Rak urotelialny pęcherza moczowego - warianty i leczenie

Co to jest rak urotelialny pęcherza moczowego?

Rak urotelialny jest jednym z najczęstszych typów raka pęcherza moczowego. Stanowi zdecydowaną większość (90 proc.) diagnozowanych przypadków. Najczęstszym objawem tej choroby jest krwiomocz. To sygnał, że powinniśmy się wybrać do urologa. Inne objawy pojawiają się znacznie później, na zaawansowanym etapie choroby – uczucie ciągłego parcia na mocz lub częstomocz. Przy dużych zmianach brodawczakowatych może dochodzić do naciekania ujść moczowodowych, zaczyna się pojawiać zastój w obrębie moczowodu i dochodzi do uszkodzenia nerek. Innym objawem może być upośledzenie drożności cewki moczowej, czemu towarzyszy nagłe zatrzymanie moczu. Jeśli rak przejdzie na zewnętrzną ścianę pęcherza, nacieka okoliczne narządy, powoduje silne dolegliwości bólowe. Może dochodzić też do zaburzeń funkcji odbytnicy.

Jakie są warianty raka urotelialnego?

Warianty raka urotelialnego stanowią niewielką podgrupę, w części będąc poznanymi jedynie na podstawie opisów małych serii i pojedynczych przypadków.

Rak urotelialny z rozbieżnym zróżnicowaniem (urothelial carcinoma with divergent differentiation)

Rak urotelialny wykazuje skłonność do odróżnicowania komórek, najczęściej w kierunku nabłonka płaskiego i gruczołowego. Rozpoznanie opiera się na obra­ zie mikroskopowym. W praktyce w raporcie patologicznym zawiera się informacje o odmiennym zróżnicowaniu części populacji komórek nowotworowych, podając odsetek komórek objętych procesem. Znaczenie prognostyczne odróżnicowania komórek pozostaje nieznane, w kilku badaniach dowiedziono jednak negatywnego wpływu.

Rak urotelialny mikrobrodawczakowaty (micropapillary variant of urothelial carcinoma)

Rak urotelialny mikrobrodawczakowaty zbudowany jest z drobnych brodawek podobnych do tych obserwowanych w surowiczych brodawczakowatych nowotworach jajnika. Typowo rozrośnięty nabłonek nie wspiera się na rdzeniach łącznotkankowych, charakterystycznych dla konwencjonalnego raka urotelialnego. Stwierdzenie ogniska budowy mikrobrodawczakowatej niezależnie od wielkości jego obszaru w pełni uzasadnia rozpoznanie raka mikrobrodawczakowatego, gdyż każda ilość takiego utkania istotnie pogarsza rokowa- nie, pozostając z nim w dodatniej korelacji. W większości przypadków w chwili rozpoznania nowotwór nacieka mięśniówkę. Z uwagi na złe rokowanie i brak wrażliwości na terapię BCG, w tej grupie pacjentów, niektórzy sugerują radykalną cystektomię w przypadku guzów Ta i T1, przy czym nie jest to postępowanie uniwersalnie akceptowane.

Rak urotelialny z gniazdami (nested variant of urothelial carcinoma)

Wariant typowo obejmuje obecność w obrębie blaszki właściwej drobnych, nieregularnie dystrybuowanych gniazd komórek urotelium o łagodnej morfologii. Często stwierdza się naciekanie mięśniówki. Rokowanie dla tej grupy pacjentów jest co najmniej tak złe jak w przypadku raka o wysokiej złośliwości.

Rak typu nabłoniaka limfatycznego (lymphoepi-thelioma-like carcinoma)

Ten wariant obejmuje obecność gniazd nisko zróżnicowanych komórek raka urotelialnego, otoczonych gęstym naciekiem zapalnym. Obraz jest podobny do obrazu nabłoniaka limfatycznego, typowo występującego w regionie głowy i szyi.

Rak mięsakowaty (sarcomatoid carcinoma)

Mięsakorak jest wariantem, w którym obserwuje się obecność zarówno elementów nabłonkowych, jak i komórek wrzecionowatych. Zazwyczaj komórki wrzecionowate wykazują niskie zróżnicowanie i nieokreśloną architekturę, przypominając nieraz złośliwego guza histocytarnego. Pomimo morfologicznego podobieństwa do mięsaka, nowotwór uważany jest za nabłonkowy, gdyż komórki wrzecionowate różnicują się ze złośliwych komórek nabłonkowych.

Niezróżnicowany rak urotelialny z olbrzymimi komórkami trofoblastycznymi (undifferentiated urothelial carcinoma with trophoblastic giant cells)

Zróżnicowanie w kierunku komórek trofoblastu może być stwierdzone w preparatach raka urotelialnego w dwójnasób:
na podstawie dodatkowych badań serologicznych lub immunohistochemicznych w obrębie komórek o typowej morfologii raka urotelialnego;
na podstawie typowego obrazu mikroskopowego dwufazowego guza o budowie właściwej dla raka kosmówki lub guza z obecnością rozrzuconych komórek olbrzymich pośród komórek urotelium.
W tej grupie chorych czynnikiem, na podstawie którego można wnioskować o odpowiedzi na leczenie, pozostaje immunoreaktywność z ludzką gonadotropiną kosmówkową.

Rak niezróżnicowany, w tym rak olbrzymio­ komórkowy (undifferentiated carcinoma, giant cell carcinoma)

Jest to grupa obrazów histologicznych zbudowanych z pasm lub izolowanych niezróżnicowanych komórek, niespełniających kryteriów rozpoznania raka urotelialnego, płaskonabłonkowego, gruczołowego ani żadnego innego. Mimo to, niektórzy autorzy postulują rozpoznawanie w tych przypadkach raka urotelialnego o wysokiej złośliwości, biorąc pod uwagę fakt, że rak urotelialny jest najczęstszym typem histologicznym w tym umiejscowieniu.

Jak przebiega leczenie raka urotelialnego pęcherza moczowego?

Wybór odpowiedniego leczenia zależy od wielu czynników, w tym od stopnia zaawansowania i rodzaju guza, zajęcia węzłów chłonnych oraz szybkości rozprzestrzeniania się zmian nowotworowych. Najczęściej stosowanym i najskuteczniejszym rodzajem leczenia jest zabieg chirurgiczny. W niektórych przypadkach wybiera się przezcewkową radykalną elektroresekcję guza. Do zabiegu wykorzystuje się resektoskop zaopatrzony w kamerę. Wprowadza się go do cewki moczowej i dokonuje wycinania chorych tkanek.
Ponadto równocześnie włącza się leczenie adiuwantowe, czyli dodatkowe, podając szczepionki przeciwgruźlicze. Ma to za zadanie wspomóc układ odpornościowy w walce z chorobą. Najpowszechniej wykorzystuje się cytostatyki, np. taksan, antracyklinę i gemcytabinę. W zaawansowanych stadiach choroby lekarze decydują się na usunięcie pęcherza moczowego. Po operacji wprowadza się specjalne cewki połączone z wymiennym workiem, do którego uchodzi mocz. Pacjent przebywa w szpitalu około 2 tygodni, podczas których uczy się postępowania ze stomią.
Aby wydłużyć życie osobom z zaawansowanych stadium raka urotelialnego, stosuje się radioterapię. Pęcherz moczowy naświetla się wówczas promieniami rentgenowskimi. Innym rozwiązaniem jest stosowanie chemioterapii, czyli dożylne podawanie leków przeciwnowotworowych.

Rak pęcherza – gdzie do urologa?

Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Poradni Nowotworów Układu Moczowego zatrudnia najlepszych specjalistów urologów.

W celu umówienia się na konsultację do urologa onkologa skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337

Źródła:
przeglad-urologiczny.pl/artykul.php?2468
swiatlekarza.pl/rak-urotelialny-mozliwosci-leczenia/
zdrowie.tvn.pl/a/rak-urotelialny-przyczyny-objawy-i-leczenie-nowotworu