Jaką chorobą jest niedoczynność tarczycy?

Niedoczynność tarczycy jest zaburzeniem, w którym tarczyca produkuje za mało hormonów w stosunku do potrzeb organizmu. Tarczyca jest małym narządem położonym u podstawy szyi, zaliczanym do gruczołów wydzielania wewnętrznego. Odpowiada za wytwarzanie i uwalnianie dwóch hormonów: trijodotyroniny (T3) oraz tyroksyny (T4) regulujących funkcję większości tkanek organizmu, oraz wpływających na metabolizm naszego organizmu i termogenezę (produkcję ciepła). Czynność tarczycy jest kontrolowana przez przysadkę mózgową, która uwalnia hormon tyreotropowy (TSH) pobudzający tarczycę do produkcji T3 i T4. Czynność tarczycy i przysadki pozostają w ścisłej zależności (ujemne sprzężenie zwrotne): podwyższone stężenie hormonów tarczycy powoduje zmniejszenie uwalniania TSH przez przysadkę, a niedobór hormonów stymuluje produkcję TSH.

Niedoczynność tarczycy – jakie są przyczyny niedoczynności tarczycy?

Przyczyną niedoczynności tarczycy są:

choroba Hashimoto - przewlekłe autoimmunologiczne (limfocytowe) zapalenie tarczycy - niebolesne zapalenie tarczycy, powoli niszczące tarczycę i prowadzące do zmniejszenia produkcji hormonów
Subkliniczna (utajona) niedoczynności tarczycy ma podobne przyczyny, jak kliniczna.
operacyjne usunięcie tarczycy, którego przyczyną jest np. rak tarczycy, choroba Gravesa i Basedowa czy wole guzkowe nadczynne powoduje trwałą niedoczynność tarczycy, a jej stopień zależy od tego, czy usunięto cały gruczoł czy np. jeden jego płat
leczenie jodem promieniotwórczym (jodem radioaktywnym; 131I), które jest stosowane w leczeniu m. in. raka tarczycy, choroby Gravesa i Basedowa czy wola guzkowego nadczynnego
zapalenia tarczycy (np. podostre zapalenie tarczycy, poporodowe zapalenie tarczycy); w tych przypadkach niedoczynność tarczycy może być przemijająca
polekowa niedoczynność tarczycy (np. amiodaron - lek antyarytmiczny, interferon α - lek antywirusowy i przeciwnowotworowy)
niedobór jodu
napromienianie okolicy szyi z powodu nowotworów (np. piersi) może nawet po wielu latach skutkować niedoczynnością tarczycy
Wtórna niedoczynność tarczycy ma swoje przyczyny w przebiegu chorób przysadki, a trzeciorzędowa niedoczynność tarczycy spowodowana jest nieprawidłową pracą podwzgórza.
Wrodzona niedoczynność tarczycy może wynikać z braku tarczycy lub jej nieprawidłowego wykształcenia, nieprawidłowości dotyczących przysadki czy podwzgórza, lub z powodu niedoboru jodu.
Przyczyną wrodzonej subklinicznej niedoczynności tarczycy może być dyshormonogeneza - zaburzenia biosyntezy hormonów tarczycy, które jest dziedziczne.

Niedoczynność tarczycy - jakie są objawy niedoczynności tarczycy?

W niedoczynności II- i III-rzędowej objawy są słabiej zaznaczone niż w I-rzędowej. Ponadto w niedoczynnościach wtórnych tarczycy występują cechy niedoczynności innych gruczołów dokrewnych, które podlegają kontroli przysadkowej i podwzgórzowej, w szczególności kory nadnerczy.

Objawy ogólne:

wzrost masy ciała pomimo spadku łaknienia - przyrost wagi związany jest ze spadkiem przemiany materii i zużycia tlenu, a także z gromadzeniem tkanki tłuszczowej;
chory źle znosi zimno;
podwyższenie stężenia cholesterolu we krwi - wzrost ryzyka miażdżycy;
zmęczenie, senność, apatia; zmniejszona tolerancja wysiłku;
spowolnienie ruchowe i umysłowe; upośledzenie pamięci;
obrzęki - obrzęk śluzowaty (podskórny) powstaje w wyniku zatrzymywania wody w organizmie.

Objawy z poszczególnych struktur lub narządów:

skóra - zimna, blada, sucha, może być żółtawe zabarwienie, spadek potliwości,
włosy - suche, łamliwe, wypadanie włosów,
obrzęk twarzy - pogrubienie rysów twarzy,
wole proste - obrzęk w obrębie szyi, spowodowany gromadzeniem się koloidu w komórkach tarczycy jako skutek niedoboru jodu w organizmie,
spowolnienie pracy serca,
spadek tętna i ciśnienia krwi,
przerost serca prowadzący do niewydolności krążenia,
gromadzenie się płynu w worku osierdziowym lub jamie otrzewnej (wodobrzusze),
chrypa, zmiana tonu głosu; powiększenie języka,
problemy w oddychaniu - podobne objawy jak przy zapaleniu dróg oddechowych,
zaparcia,
zanik błony śluzowej żołądka,
zmniejszenie wydalania wody z organizmu- spadek ilości oddawanego moczu,
osłabienie lub utrata słuchu,
osłabienie siły mięśniowej, męczliwość, bóle, zanik mięśni, obrzęk stawów kolanowych,
zaburzenia miesiączkowania, poronienia; niepłodność,
spadek libido, zaburzenia wzwodu,
depresja,
niestabilność emocjonalna,
śpiączka hipometaboliczna - w skrajnych przypadkach bezpośredni stan zagrożenia życia; towarzyszy hipotermia (spadek temperatury ciała nawet do 24?C),
znaczne spowolnienie pracy serca, spadek ciśnienia tętniczego krwi, niedotlenienie.

Niedoczynność tarczycy - jak przebiega diagnostyka niedoczynności tarczycy?

Niedoczynność tarczycy najłatwiej zdiagnozować za pomocą badania stężenia TSH we krwi. O niedoczynności tarczycy świadczy taki wynik, który przekracza górną granicę normy – normy mogą się trochę różnić, w zależności od użytego odczynnika i aparatu, na którym pracuje laboratorium. U kobiet planujących zajście w ciążę stężenie TSH na 3 miesiące przed planowanym poczęciem nie powinno przekraczać 1,2 IU/ml.
Drugim pomocnym badaniem jest oznaczenie stężenia przeciwciał przeciwtarczycowych (głównie anty-TPO) – pozwala ono na określenie czy niedoczynność jest związana z autoimmunologiczną chorobą tarczycy.

Niedoczynność tarczycy - jak przebiega leczenie niedoczynności tarczycy?

Niedoczynność tarczycy może być leczona jedynie poprzez dostarczanie hormonu tarczycy, tyroksyny, z zewnątrz, w postaci tabletek. O ile lekarz nie zalecił inaczej, lek powinien być przyjmowany rano, na czczo, 30-60 minut przed śniadaniem. Leczenie trwa do końca życia.
Po rozpoczęciu leczenia pierwsza kontrola poziomu TSH powinna odbyć się po kilku tygodniach, a kolejne – zgodnie z zaleceniami lekarza. Chorzy po ustaleniu optymalnej dawki leku i po wyrównaniu poziomu hormonów badanie poziomu TSH powinni wykonywać co 6-12 miesięcy.
Chorzy, którym endokrynolog ustali optymalną dawkę leku, mogą być dalej leczeni przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Stałej opieki endokrynologicznej wymagają jedynie:

dzieci i młodzież chorujące na niedoczynność tarczycy,
chorzy, u których występują trudności w osiągnięciu optymalnego stężenia TSH,
kobiety starające się o dziecko lub będące w ciąży i chorujące na niedoczynność tarczycy (kobiety z niedoczynnością tarczycy będące w ciąży powinny zgłaszać się na wizytę co 4-6 tygodni),
chorzy ze współistniejącymi chorobami serca,
chorzy ze współistniejącym wolem guzkowym,
chorzy z innymi chorobami endokrynologicznymi,
chorzy leczeni innymi lekami mającymi wpływ na stężenie TSH.

Kobiety, które chorują na niedoczynność tarczycy i są lub planują zajść w ciążę, powinny dodatkowo suplementować jod.
U kobiet ciężarnych chorujących na jawną lub subkliniczną niedoczynność tarczycy powinno się kontrolować stężenie TSH nie rzadziej niż co 4-6 tygodni w I i II trymestrze oraz co najmniej raz w III trymestrze ciąży. Po porodzie należy ocenić czynność tarczycy po ok. 6 tygodniach.
Jeżeli u kobiety w trakcie ciąży zdiagnozowano subkliniczną niedoczynność tarczycy, to badanie stężenia TSH powinno się wykonać dodatkowo po 6 i 12 miesiącach po porodzie.

W celu umówienia się na konsultację u endokrynologa skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337

Powrót