Choroba naczyń obwodowych i udar mózgu u pacjenta onkologicznego

Co to jest choroba naczyń obwodowych i udar mózgu?

Choroba naczyń obwodowych to schorzenie lub uszkodzenia naczyń krwionośnych, innych niż te w sercu i mózgu. Znana jest pod kilkoma nazwami, m.in. PVD i choroba tętnic obwodowych (PAD). Choć nazwy te bywają stosowane zamiennie, stany te nie są takie same.
Pomimo różnicy, większość statystyk dotyczących choroby naczyń obwodowych (PVD) dotyczy w rzeczywistości choroby tętnic obwodowych (PAD). Nieleczona PAD może prowadzić do gangreny, amputacji kończyn, ataku serca i udaru mózgu.

Są dwa rodzaje obwodowej choroby naczyń:

Funkcjonalna choroba naczyń obwodowych jest  rodzajem niefizycznego uszkodzenia struktur naczyń krwionośnych. Możemy odczuwać ból lub skurcze wskazujące na problemy z działaniem naczyń krwionośnych.

Organiczna choroba naczyń obwodowych występuje wtedy, gdy dochodzi do faktycznej zmiany w strukturze naczyń krwionośnych. Mogą być na przykład w stanie zapalnym lub zostać uszkodzone.

Choroba tętnic obwodowych jest rodzajem organicznej choroby naczyń obwodowych. Kiedy tłuszcz gromadzi się wewnątrz naczyń krwionośnych, blokuje przepływ krwi, powodując chorobę tętnic obwodowych. Ten konkretny stan nagromadzania się płytki jest również powszechnym zjawiskiem – miażdżycą.
Wg definicji Światowej Organizacji Zdrowia udar mózgu to nagłe wystąpienie ogniskowego lub uogólnionego zaburzenia czynności mózgu, trwającego dłużej niż 24 godziny i wynikającego wyłącznie z przyczyn naczyniowych. W literaturze można czasem spotkać historyczne sformułowanie „apopleksja” oznaczające nagły wylew krwi do mózgu.
Osoby, u których stwierdzono chorobę naczyń obwodowych, narażone są na udar mózgu lub zawał.
Udar mózgu występuje, gdy główne naczynie tętnicze w mózgu pęka i zaczyna krwawić lub gdy dochodzi do zablokowania dopływu krwi do mózgu. W zależności od powyższego wyróżnia się cztery rodzaje udarów:

• udar niedokrwienny;
• udar krwotoczny;
• udar żylny;
• mikroudar (mały udar, mini udar).

Wszystkie stanowią zagrożenie dla życia i wymagają niezwłocznego wezwania pogotowia ratunkowego. Aby zapobiec następstwom udaru niezbędna jest natychmiastowa reakcja. Im wcześniej pacjent trafi na oddział udarowy, tym większą ma szansę na całkowite wyzdrowienie.
Jakie są przyczyny choroby naczyń obwodowych i udaru mózgu u pacjenta onkologicznego?

Ciężka miażdżycowa i niemiażdżycowa choroba tętnic obwodowych (PAD) w obrębie kończyn dolnych mogą być obecne aż u 30% pacjentów leczonych nilotinibem lub ponatinibem, lekami z grupy inhibitorów kinazy BCR-ABL wykorzystywanymi w terapii przewlekłej białaczki szpikowej, nawet w przypadku niewystępowania czynników ryzyka CVD, chociaż te ostatnie zwiększają prawdopodobieństwo pojawienia się PAD. Choroba tętnic obwodowych może wystąpić już w pierwszych miesiącach terapii lub jako późny efekt po kilku latach od leczenia. Do innych efektów toksycznych w tętnicach obwodowych związanych z leczeniem onkologicznym należą objaw Raynauda i udar niedokrwienny (w przypadku L-asparaginazy, cisplatyny, metotreksatu, 5-FU i paklitakselu)
Ryzyko udaru mózgu jest zwiększone, co najmniej 2-krotnie, po radioterapii celowanej na śródpiersie, szyję lub głowę. W następstwie napromienienia małych naczyń mózgu może dojść do uszkodzenia śródbłonka i wytworzenia się skrzepliny. Opisano trzy mechanizmy dotyczące średnich i dużych naczyń: niedrożność vasa vasorum z martwicą i włóknieniem błony środkowej, włóknienie przydanki i przyspieszoną miażdżycę prowadzącą do wzrostu sztywności oraz grubości kompleksu błony wewnętrznej i środkowej w tętnicach szyjnych, a także zaawansowaną miażdżycę (rozwijającą się po ponad 10 latach od radioterapii). Podobne konsekwencje opisywano w aorcie i innych tętnicach obwodowych, w tym w tętnicach podkolanowych, biodrowych i udowych, z objawami niedokrwienia kończyny.

Jakie są objawy choroby naczyń obwodowych i udaru mózgu u pacjentów leczonych onkologicznie?

W niektórych przypadkach choroba naczyń obwodowych nie powoduje wystąpienia jakichkolwiek objawów (łagodny przebieg), u osób z umiarkowanymi i/lub ciężkimi zatorami w naczyniach krwionośnych mogą pojawić się pierwsze objawy takie jak:

• ból, obolałość;
• skurcze;
• uczucie ciężkości kończyn dolnych.

Towarzyszą temu problemy z poruszaniem się, zginaniem kończyny, postawieniem kroku. Obszar bólowy obejmować może stopę, udo lub nawet pośladki. Wraz z rozwojem choroby pojawiają się kolejne objawy takie jak:

• zimne stopy i/lub nogi;
• pieczenie;
• drętwienie;
• mrowienie;
• bladość skóry;
• zaburzenia erekcji,
• zmiany (owrzodzenia) na skórze nóg.

Jak przebiega diagnostyka i leczenie choroby naczyń obwodowych i udaru mózgu u pacjenta onkologicznego?

Zaleca się ocenę ryzyka wystąpienia choroby tętnic obwodowych przed leczeniem onkologicznym (określenie czynników ryzyka, badanie kliniczne, pomiar wskaźnika kostka–ramię). Stadia 1 i 2 według Fontaine’a (bez objawów klinicznych lub tylko chromanie przestankowe) wymagają kontroli czynników ryzyka oraz okresowej oceny klinicznej, metabolicznej i hemodynamicznej. Stosowanie leków przeciwpłytkowych należy rozważać głównie w objawowej PAD. W przypadku ciężkiej PAD przed leczeniem lub w trakcie leczenia onkologicznego decyzje dotyczące rewaskularyzacji powinny być zindywidualizowane i omawiane podczas wielodyscyplinarnego spotkania ekspertów z zakresu hematologii, chirurgii naczyniowej i kardioonkologii. U pacjentów poddanych radioterapii z powodu nowotworu głowy lub szyi należy wykonywać przesiewowe badania ultrasonograficzne naczyń, zwłaszcza po upływie 5 lat od napromienienia. Ultrasonografię z oceną doplerowską można rozważać co najmniej co 5 lat bądź też wcześniej i/lub częściej, jeżeli wyniki pierwszego badania są nieprawidłowe. Zmiany po radioterapii występujące w innych tętnicach są zwykle wykrywane podczas oceny klinicznej lub kiedy powodują objawy. W celu zahamowania progresji rozwoju zmian miażdżycowych wymagana jest ścisła kontrola czynników ryzyka. Można rozważyć wdrożenie terapii przeciwpłytkowej. Istotne zwężenia (np. w tętnicach szyjnych) mogą wymagać stentowania lub leczenia chirurgicznego.

Gdzie leczyć chorobę naczyń obwodowych i udaru mózgu u chorych na nowotwory?

Kardioonkologia jest jeszcze młodą dziedziną medycyny i jest niewiele miejsc i lekarzy zajmującymi się leczeniem chorób serca u pacjentów onkologicznych. Jednym z takich ośrodków jest Onkolmed Lecznica Onkologiczna gdzie działa Poradnia Kardioonkologiczna. Pracują w niej specjaliści mający bardzo duże doświadczenie w leczeniu chorób serca u pacjentów chorych na nowotwory.

W celu umówienia się na konsultację u chemioterapeuty, onkologa skontaktuj się z placówką Onkolmed Lecznica Onkologiczna pod numerem telefonu: +48222902337

Źródła:
longevitas.pl/choroba-naczyn-obwodowych-czym-sie-nia-bronic
enel.pl/enelzdrowie/zdrowie/udar-mozgu-przyczyny-objawy-skutki-i-leczenie
poradnikzdrowie.pl/zdrowie/uklad-nerwowy/udar-mozgu-przyczyny-objawy-rodzaje-leczenie-aa-y2aJ-9UJd-C8Tv.html
forumkardiologiczne.pl/porada/choroba-naczyn-obwodowych-objawy-diagnoza-leczenie/4153
ptkardio.pl/pobierz_zalacznik/2d78c6b270183e65ebace01b3eafe963