Niewydolność serca – przyczyny, objawy, rozpoznanie i leczenie. Kompletny przewodnik dla Ciebie

Co to jest niewydolność serca?

Niewydolność serca to poważne schorzenie, w którym serce nie jest w stanie efektywnie pompować krwi, aby zaspokoić potrzeby organizmu. Oznacza to, że narządy i tkanki mogą nie otrzymywać wystarczającej ilości tlenu i składników odżywczych, co prowadzi do różnych dolegliwości i powikłań.

Niewydolność serca to nie jest pojedyncza choroba, lecz stan kliniczny, który może rozwijać się stopniowo lub nagle, a jego przyczyny i przebieg mogą być różne.

Przyczyny niewydolności serca

Przyczyny niewydolności serca są różnorodne. Najczęściej wynikają z uszkodzenia mięśnia sercowego lub problemów z jego funkcjonowaniem. Do najważniejszych zaliczamy:

1. Choroba niedokrwienna serca (choroba wieńcowa)

To najczęstsza przyczyna niewydolności serca. Miażdżyca naczyń wieńcowych prowadzi do zmniejszenia przepływu krwi do mięśnia sercowego, co powoduje niedotlenienie, uszkodzenia i w końcu niewydolność.

2. Nadciśnienie tętnicze

Długotrwałe wysokie ciśnienie krwi obciąża serce, szczególnie jego lewą komorę, co powoduje jej przerost i osłabienie zdolności pompowania krwi.

3. Kardiomiopatie

Są to choroby mięśnia sercowego o różnym pochodzeniu, które mogą powodować osłabienie kurczliwości lub zaburzenia rozkurczu serca.

4. Zaburzenia rytmu serca (arytmie)

Nieregularna praca serca może upośledzać jego funkcję pompowania.

5. Wady serca

Wrodzone lub nabyte wady zastawek lub przegrody serca mogą prowadzić do przeciążenia i niewydolności.

6. Infekcje i stany zapalne

Zapalenie mięśnia sercowego (miokarditis) może uszkodzić serce.

7. Inne przyczyny

• Alkoholizm,

• toksyczne działanie leków lub substancji,

• choroby metaboliczne, np. cukrzyca,

• choroby tarczycy.

Objawy niewydolności serca – na co zwrócić uwagę?

Objawy mogą być różne i rozwijać się powoli. Do najważniejszych należą:

1. Duszność

Pojawia się początkowo przy wysiłku, a z czasem nawet w spoczynku. Jest efektem gromadzenia się płynu w płucach.

2. Obrzęki

Najczęściej nóg, kostek, czasem brzucha. Wynikają z zatrzymania wody w organizmie.

3. Zmęczenie i osłabienie

Niedostateczne ukrwienie mięśni i narządów daje uczucie przewlekłego zmęczenia.

4. Kołatanie serca i zawroty głowy

Są oznaką zaburzeń rytmu lub niedotlenienia mózgu.

5. Kaszel i świsty

Związane z zastoinową niewydolnością płucną.

6. Nocne oddawanie moczu

Związane z reorganizacją krążenia podczas leżenia.

Diagnostyka niewydolności serca

Rozpoznanie niewydolności serca opiera się na szczegółowym wywiadzie, badaniu fizykalnym i badaniach dodatkowych:

1. Wywiad lekarski i badanie fizykalne

Lekarz POZ lub kardiolog zapyta o objawy, styl życia, choroby towarzyszące. Podczas badania może wykryć obrzęki, szmery sercowe, nieprawidłowości w ciśnieniu.

2. Badania laboratoryjne

M.in. oznaczenie poziomu peptydów natriuretycznych (BNP lub NT-proBNP) – substancji podwyższonych w niewydolności serca.

3. Elektrokardiogram (EKG)

Ocena rytmu serca, obecności zawału lub przerostu mięśnia.

4. Echokardiografia (USG serca)

Kluczowe badanie oceniające budowę serca, jego kurczliwość, wielkość jam serca i zastawki.

5. RTG klatki piersiowej

Pozwala ocenić powiększenie serca i zmiany w płucach.

6. Testy wysiłkowe

Pomagają ocenić wydolność serca podczas wysiłku.

7. Koronarografia i inne badania inwazyjne

Wskazane u pacjentów z podejrzeniem choroby niedokrwiennej.

Leczenie niewydolności serca – co może zaoferować współczesna medycyna?

Leczenie ma na celu poprawę jakości życia, zmniejszenie objawów i przedłużenie życia pacjenta. W Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie współpracują doświadczeni kardiolodzy, którzy oferują kompleksową diagnostykę i leczenie.

1. Leczenie farmakologiczne

• Inhibitory ACE i sartany – zmniejszają obciążenie serca i poprawiają jego funkcję,

• Beta-blokery – obniżają częstość pracy serca i poprawiają kurczliwość,

• Diuretyki – pomagają usunąć nadmiar wody i zmniejszyć obrzęki,

• Antagoniści aldosteronu – zmniejszają zatrzymywanie sodu i wody,

• Leki przeciwzakrzepowe i przeciwarytmiczne – stosowane u wybranych pacjentów.

2. Terapie inwazyjne

• Implantacja rozrusznika serca (kardiowerter-defibrylatora)

• Chirurgia kardiochirurgiczna – np. wymiana lub naprawa zastawek,

• Przeszczep serca – w ostateczności.

3. Modyfikacja stylu życia

• Kontrola masy ciała,

• dieta niskosodowa,

• regularna, dostosowana aktywność fizyczna,

• zaprzestanie palenia i ograniczenie alkoholu.

4. Rehabilitacja kardiologiczna

Programy usprawniające kondycję pacjentów.

Rola lekarza POZ i kardiologa w leczeniu niewydolności serca

Lekarz POZ

Jest pierwszym punktem kontaktu dla pacjenta. Odpowiada za wstępne rozpoznanie, kierowanie na badania oraz koordynację leczenia przewlekłego. Lekarz POZ monitoruje stan pacjenta i współpracuje z kardiologiem.

Kardiolog

Specjalista, który szczegółowo diagnozuje przyczyny niewydolności serca i prowadzi leczenie specjalistyczne. W Onkolmed mamy do dyspozycji doświadczonych kardiologów, którzy wykorzystują nowoczesne metody diagnostyczne i lecznicze.

Dlaczego warto wybrać Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie?

Chociaż jesteśmy placówką o profilu onkologicznym, współpracujemy z najlepszymi specjalistami, w tym kardiologami i lekarzami POZ, którzy kompleksowo zajmują się pacjentami z niewydolnością serca. Dysponujemy nowoczesnym sprzętem diagnostycznym: echokardiografami najnowszej generacji, możliwością wykonania badań laboratoryjnych na miejscu, a także ścisłą współpracą z innymi specjalistami i ośrodkami kardiochirurgicznymi.

Zapraszamy na konsultacje i badania kardiologiczne – już dziś zadbaj o swoje serce z zespołem ekspertów Onkolmed!

Podsumowanie

Niewydolność serca to poważna choroba, ale dzięki nowoczesnym metodom diagnostycznym i leczeniu możliwe jest znaczne poprawienie komfortu życia i rokowań. Jeśli zauważasz u siebie objawy takie jak duszność, obrzęki, zmęczenie lub kołatanie serca – nie zwlekaj z wizytą u lekarza. Zacznij od wizyty u lekarza POZ lub bezpośrednio skonsultuj się z kardiologiem w Onkolmed Lecznica Onkologiczna w Warszawie.

Źródła:

1. McMurray JJV, et al. ESC Guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure. Eur Heart J. 2021;42(36):3599–3726.

2. Yancy CW, et al. 2017 ACC/AHA/HFSA Focused Update of the 2013 ACCF/AHA Guideline for the Management of Heart Failure. J Am Coll Cardiol. 2017;70(6):776-803.

3. Ponikowski P, et al. 2016 ESC Guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure. Eur Heart J. 2016;37(27):2129-2200.

4. Zipes DP, et al. Braunwald’s Heart Disease: A Textbook of Cardiovascular Medicine. 11th Edition. Elsevier, 2019.

5. Kardiologia praktyczna – pod redakcją prof. Andrzeja Koziełka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2020.